Έργα και ημέρες του κατευθυνόμενου ανθρωπισμού
του Γιώργου Ρακκά από το Άρδην τ. 118. Το κείμενο αποτελεί μέρος του αφιερώματος «Το ”σύστημα Σόρος” και οι ΜΚΟ στην Ελλάδα”
Στην «έκθεση πεπραγμένων» που δημοσίευσε το Solidarity Now του 2018, αναφέρεται στο κεφάλαιο για την υποστηρικτική της δράση ως προς την κοινωνία των πολιτών, ότι η οργάνωση συνέδραμε στον δικαστικό αγώνα για την απελευθέρωση δυο «εθελοντών ανθρωπιστικής δράσης», της Σάρας Μαρντίνι και του Σον Μπάιντερ: «Υποστηρίξαμε καθ’ όλη τη διάρκεια της κράτησής τους δύο εθελοντές ανθρωπιστικής δράσης, τη Σάρα Μαρντίνι και τον Σον Μπάιντερ, όταν αυτοί συνελήφθησαν επειδή βοηθούσαν πρόσφυγες να φθάσουν με ασφάλεια στη Λέσβο, περιβάλλοντας την υπεράσπισή τους με προσπάθειες άσκησης πίεσης στην Ελλάδα αλλά και ευρύτερα. Μέσα από στενή συνεργασία με άλλους οργανισμούς όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εργαστήκαμε για την απελευθέρωσή τους από την προδικαστική τους κράτηση και συνεχίσαμε να παρακολουθούμε στενά την υπόθεση μέχρι την απελευθέρωσή τους καθώς και τη γενικότερη τάση ποινικοποίησης πράξεων αλληλεγγύης».[1]
Ποιες όμως ήταν αυτές οι «πράξεις αλληλεγγύης»; Οι Μαρντίνι και Μπάιντερ ήταν εθελοντές της Οργάνωσης Έρευνας και Διάσωσης ERCI, που δραστηριοποιούνταν στη Μυτιλήνη εντοπίζοντας τις βάρκες των διακινητών που προσπαθούσαν να διασχίσουν τα περάσματα του Αιγαίου, για να διευκολύνουν την άφιξή τους στις ελληνικές ακτές. Συνελήφθησαν από την ελληνική αστυνομία στις 28 Αυγούστου το 2018, καθώς ελέγχθηκε η δράση τους κατά τους προηγούμενους μήνες και τους απαγγέλθηκαν βαριές κατηγορίες πλαστογραφίας, παραβίασης μυστικών της Πολιτείας, κατασκοπίας και παράνομης κατοχής φορητών ασυρμάτων ναυτικού τύπου. Σύμφωνα με τη δικογραφία, οι δυο συλληφθέντες είχαν εντοπιστεί στις 9 Φεβρουαρίου στη Μυτιλήνη να επιβαίνουν σε όχημα, τύπου τζιπ, το οποίο πάνω από τις νόμιμες πινακίδες κυκλοφορίας έφερε επικολλημένες πλαστές πινακίδες, στρατιωτικού τύπου, με εθνόσημο· πάνω τους βρέθηκε ένας ασύρματος ναυτικού τύπου που αναμετέδιδε τις συχνότητες του λιμενικού, καθώς και μια διόπτρα νυκτός.[2]
Από το πρώτο αυτό περιστατικό θα δραστηριοποιηθεί η Εισαγγελία Πρωτοδικών Μυτιλήνης, η οποία θα πραγματοποιήσει προκαταρκτική έρευνα με πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα: Τα μέλη της ΜΚΟ «δραστηριοποιούνταν στη συστηματική διευκόλυνση της παράνομης εισόδου αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια, μέσω των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, παρέχοντας άμεση συνδρομή στα οργανωμένα κυκλώματα παράνομης διακίνησης μεταναστών». Χρησιμοποιούσαν τις δικές τους ομάδες εντοπισμού με ειδικό εξοπλισμό (κιάλια, διόπτρες κ.λπ.), παρακολουθούσαν τις συχνότητες του λιμενικού και της Frontex ώστε να φτάσουν πρώτοι εκείνοι τις βάρκες των διακινητών, και είχαν στήσει το δικό τους δίκτυο συλλογής πληροφοριών, ώστε να κινητοποιείται το δικό τους σύστημα διάσωσης παράλληλα με εκείνο των επίσημων αρχών. Σύμφωνα με τις αιτιάσεις της εισαγγελίας, διαπιστώθηκε ότι στο διάστημα από 9/12/2017 έως 09/02/2018 «τα μέλη της οργάνωσης, σε δεκάδες περιπτώσεις, ανέμεναν συστηματικά και οργανωμένα την άφιξη λέμβων με παράτυπους αλλοδαπούς, χρησιμοποιώντας το προαναφερόμενο όχημα, με τις πλαστογραφημένες πινακίδες κυκλοφορίας». Με την εξασφάλιση της ασφαλούς άφιξης των παράνομων μεταναστών στο νησί της Λέσβου, τα μέλη της ΜΚΟ τούς παρουσίαζαν στις αρχές ώστε να ακολουθηθεί η τυπική διαδικασία αιτήσεων ασύλου.[3]
Η ιστορία γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, αλλά και συνάμα μυθιστορηματική, σαν ψάξουμε λίγο τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών της.
Η Σάρα Μαρντίνι δεν ήταν απλώς μια εθελόντρια: Κατάγεται από τη Συρία και πριν ξεσπάσει ο πόλεμος ήταν αθλήτρια της κολύμβησης και, μαζί με την αδερφή της, μέλη της συριακής εθνικής ομάδας. Η περιπέτεια που είχαν οι δυο αδερφές για να φτάσουν στην Ελλάδα, θα τις αναδείξει στην παγκόσμια επικαιρότητα, όταν, το καλοκαίρι του 2015, θα πηδήξουν στη θάλασσα από τη λέμβο διακίνησης που επενέβαιναν για να την οδηγήσουν κολυμπώντας στις ελληνικές ακτές, σώζοντας έτσι τους υπόλοιπους 18 επιβάτες της. Έπειτα από πολλές περιπέτειες θα καταλήξουν στη Γερμανία όπου θα ενωθούν και πάλι με την οικογένειά τους λαμβάνοντας εκεί άσυλο.
Η ιστορία τους θα γίνει θέμα στα παγκόσμια ΜΜΕ, ενώ η Σάρα Μαρντίνι θα κληθεί από τον Μπαράκ Ομπάμα και τον ΟΗΕ για να μιλήσει ενώπιον της γενικής του συνέλευσης για το προσφυγικό, ενώ η αδερφή της, Γιούσρα, θα χρησθεί πρέσβειρα καλής θελήσεως του ΟΗΕ και θα λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016.[4] Η Σάρα, την εποχή που συλλαμβάνεται, κάνει συχνά ταξίδια στη Μυτιλήνη από το Βερολίνο, όπου σπουδάζει στο γερμανικό παράρτημα του Κολεγίου Μπαρντ –ενός άλλου βραχίονα του «οικοσυστήματος Σόρος», που διατηρεί τα κεντρικά του στη Νέα Υόρκη και διευθύνεται από τον Λέον Μπολγκεστάιν, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και μέλος του παγκόσμιου διοικητικού συμβουλίου του «Ιδρύματος για την Ανοιχτή Κοινωνία».[5] Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών της στη Μυτιλήνη, δραστηριοποιείται εθελοντικά στην ERCI, και πέραν όλων των άλλων αξιοποιεί την προσωπική ιστορία της και την απήχηση που έχει για να συλλέγει διάφορες δωρεές και χορηγίες για την οργάνωση.
Λίγα λόγια για την τελευταία: Λίγες μέρες μετά τη σύλληψη των εθελοντών της οργάνωσης, θα παρουσιαστεί στις αρχές και ο ιδιοκτήτης της, Πάνος Μωραΐτης. Ο Μωραΐτης, εκτός από την «έρευνα και διάσωση» που δραστηριοποιείται στη Μυτιλήνη, διατηρεί και την εταιρεία ναυτικής ασφάλειας ΑΣΠΙΔΑ, η οποία… νοικιάζει ένοπλους μισθοφόρους στα πλοία για την προστασία τους από τους πειρατές στις θάλασσες της Ανατολικής Αφρικής.[6] Για την ίδρυση και τη λειτουργία της ομάδας διάσωσης που οργάνωσε, θα βραβευτεί τόσο από την αμερικάνικη πρεσβεία, στις 31 Δεκεμβρίου του 2016,[7] όσο και από τον τότε αρχηγό ΓΕΕΘΑ ναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη και μετέπειτα υπουργό Εθνικής Άμυνας. Από τη δραστηριότητά του, έτσι όπως ο ίδιος την προβάλλει στα προφίλ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που διατηρεί, εντύπωση κάνει ακόμα η πρόσβαση που διατηρεί σε κοσμικά γεγονότα υψηλής πολιτικής σημασίας, όπως η συμμετοχή του στο επίσημο γεύμα που θα παραθέσει ο Αλέξης Τσίπρας στον Μπαράκ Ομπάμα κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα.[8]
Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει σε όλα αυτά, πως το ποιόν και η πορεία των ανθρώπων δεν συνεπάγεται ταυτόχρονα και την ενοχή τους στις συγκεκριμένες κατηγορίες που τους προσάπτονται. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι οι έρευνες και η διάσωση που πραγματοποιούσαν γινόταν, τουλάχιστον σε ορισμένες τους φάσεις, σε συνεργασία με τις επίσημες ελληνικές αρχές και αυτό όντως επαληθεύεται και από τις έρευνες της ΕΛΑΣ, και πως ό,τι κι αν έπρατταν στο νησί το έκαναν με γνώμονα την ασφάλεια και τις τύχες των παράνομων μεταναστών, για τους οποίους φρόντιζαν να έχουν ασφαλή διέλευση.[9]
Τα ίδια ισχυρίζεται και η Human Rights Watch στα αλλεπάλληλα δελτία Τύπου που θα εκδώσει καταγγέλλοντας τις ελληνικές αρχές, καθώς και την προφυλάκιση των εμπλεκόμενων στην υπόθεση. Αξίζει να σημειωθεί προκαταρκτικά ότι η Human Rights Watch, εκτός του ότι επιχορηγείται συχνά από το Ίδρυμα για την Ανοιχτή Κοινωνία, έχει και μια ιδιαίτερη ιστορία που τη συνδέει στενά με τον Σόρος και το δίκτυό του. Ο Σόρος συνεργαζόταν στενά με τον ιδρυτή της οργάνωσης Albert Neier, ο οποίος ανέλαβε και τη διεύθυνση του «Ιδρύματος για την Ανοιχτή Κοινωνία» στα πρώτα 19 χρόνια λειτουργίας του (1993-2012). Σύμφωνα δε, με βιογράφους του Σόρος, η ιδέα του να εμπλακεί στον κόσμο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των Ιδρυμάτων θα προκύψει κατά τη συμμετοχή του στις συναντήσεις του Human Rights Watch, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν ονομάζονταν ακόμα Helsinki Watch.[10]
Στα τεκμήρια που παρουσιάζει[11] προς αθώωση των δύο, κυρίως, κατηγορουμένων, η Human Rights Watch δεν αρνείται ότι ο Μπάιντερ και η Μαρντίνι επέβαιναν σε τζιπ που είχε πλαστογραφημένα διακριτικά. Όντως, λέει, παρακολουθούσαν τις συχνότητες της Frontex και του Λιμενικού, καθώς και την πορεία των σκαφών τους. Ωστόσο οι συχνότητες δεν είναι κρυπτογραφημένες, ο εξοπλισμός με τον οποίον το έκαναν διακινείται στο εμπόριο και η πορεία των σκαφών δύναται να εντοπιστεί από απλές ιστοσελίδες στο διαδίκτυο και επομένως ο επιπλέον «εξοπλισμός» τους δεν εξηγείται. Για την αντιποίηση αρχής στα διακριτικά του τζιπ στο οποίο επέβαιναν, επίσης, η οργάνωση στο δελτίο Τύπου δεν διαψεύδει το συμβάν, αντίθετα, ισχυρίζεται ότι οι κατηγορούμενοι δεν επιδίωξαν να εισέλθουν με αυτό σε περιοχή περιορισμένης πρόσβασης.
Για τα συγκεκριμένα περιστατικά για τα οποία κατηγορούνται ότι συνεργάστηκαν με λαθροδιακινητές, 11 τον αριθμό, ο δικηγόρος του Μπάιντερ επικαλέστηκε άλλοθι για τις πέντε από αυτές τις περιπτώσεις, παρουσιάζοντας στοιχεία που αποδείκνυαν σύμφωνα με την πλευρά της υπεράσπισης ότι ο κατηγορούμενος βρισκόταν εκτός Ελλάδας. Η δε υπεράσπιση της Μαρντίνι επικαλέστηκε απουσία σε έξι από τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, καθώς «παρακολουθούσε μαθήματα, έδινε εξετάσεις ή βρισκόταν σε συνάντηση με τον πρύτανη του Bard College στο Βερολίνο, έδινε διάλεξη για την προσφυγική κρίση στον προξενείο των ΗΠΑ στη Βουδαπέστη ή συμμετείχε σε συνέδριο στο Πανεπιστήμιο Harvard». Για τα υπόλοιπα περιστατικά, δεν σχολιάζεται τίποτα.
Η Human Rights Watch προσπαθεί με την υπερασπιστική της γραμμή να απαντήσει πολιτικά στις κατηγορίες της ελληνικής δικαιοσύνης. Αντιγράφουμε από την ανακοίνωσή της: «Το γεγονός ότι η ελληνική αστυνομία χρησιμοποιεί τον όρο ‘λαθραία διακίνηση’ για να περιγράψει την ανθρωπιστική διάσωση δείχνει το παράλογο των κατηγοριών […] Η δήλωση της αστυνομίας παραδέχεται ότι οι άνθρωποι που διασώζονται είναι ‘‘πρόσφυγες’’, η παράνομη είσοδος των οποίων με σκοπό να αιτηθούν άσυλο δεν πρέπει να ποινικοποιείται». Πρόκειται για μια πάγια τακτική όλων των φορέων που μάχονται για την κανονικοποίηση των ανοιχτών συνόρων. Σύμφωνα με αυτούς «είναι όλοι πρόσφυγες», το δικαίωμά τους στη μετακίνηση «δεν πρέπει να ποινικοποιείται» ακόμα και όταν η μεταφορά τους συντελείται επί της ουσίας από δουλεμπορικά δίκτυα τα οποία λειτουργούν ως μια αφανής πολυεθνική επιχείρηση με υπερκέρδη. Για τη Human Rights Watch όμως, δεν έχει καμία σημασία το εάν στην προσπάθεια να διασώσουν κάθε εισερχόμενο, η οργάνωση υποκαθιστούσε τις επίσημες ελληνικές αρχές κατά τον έλεγχο και τη φύλαξη των συνόρων, ότι είχε επαφές με τα δίκτυα των διακινητών, ή ότι παρακολουθούσε στενά τη δραστηριότητα του λιμενικού και της Frontex.
Προς συμπαράσταση των κατηγορουμένων θα σπεύσουν και 32 ευρωβουλευτές από όλη την Ευρώπη, σε κοινή τους δήλωση που υπέγραφαν μέλη της Αριστεράς, των Πρασίνων και των Φιλελεύθερων. Το περιεχόμενο της έκκλησής τους είναι πάνω κάτω το ίδιο με τα όσα προαναφέρθηκαν: «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι εθελοντές ανθρωπιστικής βοήθειας δεν αποτελούν κίνδυνο για την κοινωνία και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν εγκληματίες. Ενώνουμε τις φωνές μας με αυτές των οικογενειών τους, των Πανεπιστημίων όπου φοιτούν η Σάρα και ο Σιν, άλλων ανθρωπιστικών ΜΚΟ και οργανώσεων και των ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη που εκτιμούν τις προσπάθειες προσφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας σε όσους το έχουν ανάγκη ή βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα». Την δήλωση υπογράφουν οι τότε επικεφαλής των ευρωκομμάτων των Φιλελεύθερων, της Αριστεράς και των Πρασίνων, Γκυ Φερχόφσταντ, Σκα Κέλερ και Γκάμπι Ζίμερ, ενώ από την Ελλάδα διακρίνονται οι υπογραφές των Στέλιου Κούλογλου, και Δημήτρη Παπαδημούλη.[12] Εν τέλει η διεθνής πίεση θα αποδώσει καρπούς. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, όσοι κρίθηκαν προφυλακιστέοι θα απελευθερωθούν, με τη Μαρντίνι να καταβάλλει εγγύηση 5.000€.[13] Η δίκη, εντούτοις, που θα κρίνει αν οι κατηγορίες ευσταθούν ή όχι, μέχρι τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί…
Ο Γιώργος Ρακκάς είναι συγγραφέας του βιβλίου, Η βιομηχανία της Αλληλεγγύης, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2020
[1] Solidarity Now, Αναφορά δράσης 2018, σ. 55, www.solidaritynow.org.
[2] Δημήτρης Πώποτας, Άρια Καλύβα, «Παραδόθηκε και συνελήφθη στη Μυτιλήνη ο ιδιοκτήτης της ΜΚΟ ERCI για διακίνηση μεταναστών», Πρώτο Θέμα, 19/09/2018, www.protothema.gr.
[3] Αλέξανδρος Καλαφάτης, «Μέλη ΜΚΟ σε ρόλο διακινητή μεταναστών: Πώς έβρισκαν τους «πελάτες» τους», HuffPost Greece, 28/08/2018, www.huffingtonpost.gr.
[4] Χάρης Καρανίκας, «Η ιστορία της Σάρας: Κατηγορείται για διακίνηση το κορίτσι που έσωσε 18 μετανάστες», protagon.gr, 28/08/2018, www.protagon.gr.
[5] Open Society Foundations, «Global Board», www.opensocietyfoundations.org.
[6] «Έχει ΜΚΟ στη Λέσβο, εταιρεία ενόπλων μισθοφόρων στη Σομαλία, εταιρεία security (!!!) στο Ωραιόκαστρο», presspublica.gr, 19/09/2018, www.presspublica.gr.
[7] Ανθή Παζιάνου, «Παραδόθηκε και κρατείται ο επικεφαλής της ERCI», Εφημερίδα Εμπρός, 20/09/2018, www.emprosnet.gr.
[8] Δημήτρης Πώποτας, Άρια Καλύβα, «Παραδόθηκε και συνελήφθη στη Μυτιλήνη ο ιδιοκτήτης της ΜΚΟ ERCI για διακίνηση μεταναστών», Πρώτο Θέμα, 19/09/2018, www.protothema.gr.
[9] Tasos Telloglou, «Allegations against NGO rife with contradictions», Kathimerini English Edition, 08/10/2018, www.ekathimerini.com.
[10] Anne Porter, Buying a Better World… ό.π., σελ. 85.
[11] «Ελλάδα: οι Διασώστες στη Θάλασσα Αντιμετωπίζουν Αβάσιμες Κατηγορίες», Human Rights Watch, 30/09/2019, www.hrw.org.
[12] «Έκκληση ευρωβουλευτών για απελευθέρωση των εθελοντών Μαρτίνι και Μπάιντερ», Εφημερίδα των Συντακτών, 29/10/2018, www.efsyn.gr.
[13] Δημήτρης Αγγελίδης, «Αποφυλακίστηκε η ακτιβίστρια Σάρα Μαρτίνι», Εφημερίδα των Συντακτών, 05/12/2018, www.efsyn.gr.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου