Τα δέκα δώρα του Ερντογάν στην Ελλάδα

Του Νικόλα Κατσίμπρα από την Καθημερινή

Με τη σταδιακή επιστροφή του στόλου στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας μετά τη μεγαλύτερη κινητοποίηση στη σύγχρονη ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.), μπορούμε ψύχραιμα να εκτιμήσουμε ότι η κρίση αυτή είχε τελικά θετικό πρόσημο για την Ελλάδα με πολλαπλά επιχειρησιακά, κοινωνικά και διπλωματικά οφέλη. Συγκεκριμένα, αυτό το ιστορικό καλοκαίρι, ο σουλτάνος μας έδωσε άθελά του τα παρακάτω δέκα δώρα.
 
1. Τα μαθήματα και η εμπειρία που αποκόμισε το Π.Ν. αυτούς τους δύο μήνες αντιστοιχούν σε δέκα ασκήσεις «Παρμενίωνα», είναι δηλαδή συμπυκνωμένη εμπειρία και γνώση δέκα ετών. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό ειδικά διότι η τωρινή ηγεσία του Π.Ν. έχει ως προτεραιότητα την ανάλυση όλων των δεδομένων και την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη μελλοντική αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής. Κάτι αντίστοιχο ελπίζω να ισχύει και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς η ηγεσία της χώρας είχε την ευκαιρία να διαχειριστεί κανονικές επιχειρήσεις που θα μπορούσαν εύκολα να καταλήξουν στην κλιμάκωση. Ουσιαστικά, η κρίση ήταν η πρόβα τζενεράλε για ό,τι επακολουθήσει, οπότε θα έπρεπε να ευχαριστούμε τον σουλτάνο που εξέθεσε τις αδυναμίες των ναυτικών δυνάμεών του πιο πολύ από ποτέ.

2. Η απόδοση των πληρωμάτων μας, η αίσθηση του καθήκοντος μπροστά στην ουσιαστική απειλή της Τουρκίας, αλλά και η αποκάλυψη των αδυναμιών του τουρκικού στόλου εκτόξευσαν το ηθικό του Π.Ν. και γενικά των Ενόπλων Δυνάμεων (Ε.Δ.). Αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς τελικά ο καθοριστικός παράγοντας στις εξελίξεις στο πεδίο είναι το ανθρώπινο δυναμικό και σε αυτόν τον τομέα η Ελλάδα υπερτερεί αναμφίβολα.
 
3. Η καθολική υπεροχή του ελληνικού Π.Ν. ειδικά στον ανθυποβρυχιακό (Α/Υ) πόλεμο είχε σίγουρα πολύ μεγάλη αρνητική επίδραση στο ηθικό του τουρκικού Π.Ν. Αναρωτηθείτε πώς θα αισθάνονται οι κυβερνήτες των τουρκικών υποβρυχίων που ξέρουν ότι αν υπήρχε κλιμάκωση θα ήταν ξεγραμμένοι. Επίσης, οι Α/Υ νίκες μας δεν έμειναν κρυφές, αλλά σίγουρα συζητιούνται από όλο τον τουρκικό στόλο με ανησυχία. Ισως, η ένταση στη φωνή του Ερντογάν να είναι ουσιαστικά η αγωνία λόγω αυτής της παραδοχής – ότι πώς γίνεται ένα κράτος μετά δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης να με βάζει στη γωνία εμένα που τα έχω βάλει με ΗΠΑ, Ισραήλ, Ρωσία και Γαλλία και στο μυαλό μου έχω βγει κερδισμένος;
 
4. Τα πληρώματά μας και όλο το υποστηρικτικό σύστημα των Ε.Δ. προπονήθηκαν για δύο μήνες στις επιχειρήσεις χαμηλής έντασης αλλά παρατεταμένης διάρκειας. Οι Ε.Δ. μας είχαν την ευκαιρία να εκτεθούν σε αυτό το είδος επιχειρήσεων που εξαρτάται από την απόδοση όλου του μηχανισμού στο υλικοτεχνικό και το ψυχολογικό κομμάτι καθώς και στη διαχείριση του προσωπικού που εμπλέκεται στις παρατεταμένες επιχειρήσεις.
 
5. Το περιστατικό με την περιβόητη επακούμβηση ήταν μία αναγκαία υπενθύμιση της τεράστιας αξίας της ναυτοσύνης, κάτι που ίσως είχε υποτιμηθεί από πολλούς που εστίαζαν μόνο στο τεχνολογικό κομμάτι των εξοπλισμών. Πλέον, πιστεύω ότι αυτή η εμπειρία θα μας ωθήσει να επαναπροσδιορίσουμε προτεραιότητες για τη βασική ναυτική εκπαίδευση των στελεχών του Π.Ν. Αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ειδικά διότι επιβεβαιώνει παλαιότερες εκτιμήσεις ατόμων που έτυχε να βρίσκονται τώρα σε ηγετικές θέσεις του Π.Ν., οι οποίοι πριν από πέντε χρόνια είχαν συγγράψει συγκεκριμένες οδηγίες για την αντιμετώπιση και διαχείριση αντίστοιχων περιστατικών.
 
6. Το καλοκαίρι αυτό ήταν επίσης εξαιρετικά σημαντικό για τις οικογένειες των στελεχών των Ε.Δ. Ο παράγοντας οικογένεια είναι καθοριστικός για την απόδοση του προσωπικού μας και είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι όσο καιρό ο στόλος μας ήταν στο πεδίο, οι οικογένειες των πληρωμάτων μας έδιναν τον δικό τους αγώνα και θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες για αυτό. Η εμπειρία αυτού του καλοκαιριού ήταν μεν δύσκολη για αυτές τις οικογένειες, αλλά επίσης τις προετοίμασε για ό,τι μπορεί να επακολουθήσει.
 
7. Η κρίση αυτή ήταν επίσης καθοριστική για την κοινωνία μας, καθώς μας υπενθύμισε την ουσιαστική, υπαρξιακή απειλή που αντιμετωπίζουμε από τα ανατολικά. Αυτό ίσως είχε ξεχαστεί για χρόνια καθώς είχαμε αποδεχθεί σχεδόν παθητικά τη διατήρηση της έντασης στο Αιγαίο από τις τουρκικές Ε.Δ. Η υποστήριξη της κοινωνίας στις Ε.Δ. και την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, ανεξαρτήτως κομματικών ταυτοτήτων, είναι εθνικό κεφάλαιο.
 
8. Επίσης, έπεσαν οι μάσκες στο εσωτερικό της χώρας σχετικά με τις προθέσεις του Ερντογάν και μέχρι πού είναι διατεθειμένος να φτάσει. Οσοι προσπαθούσαν να λειάνουν τις γωνιές των τουρκικών θέσεων είτε από λανθασμένη πεποίθηση, λάθος εκτίμηση, αφέλεια ή δόλο, πλέον δεν έχουν δικαιολογία.
 
9. Πλέον, έχει καταστεί σαφές στη διεθνή κοινότητα ότι η Ελλάδα είναι παράγοντας σταθερότητας αλλά θα υπερασπιστεί αποφασιστικά τα εθνικά της συμφέροντα και έχει εκτεθεί ο Ερντογάν ως απειλή για την ισορροπία της περιοχής. Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να επενδύσουμε εμπράκτως σε παραδοσιακές και νέες συμμαχίες, κάτι που δεν είχε γίνει εδώ και δεκαετίες.
 
10. Τέλος, η πρωτοφανής επιθετικότητα του Ερντογάν έδωσε στην κυβέρνηση το απαραίτητο πολιτικό κεφάλαιο για να πάρει δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις για τα εξοπλιστικά ώστε να αντιμετωπιστούν επιτέλους χρόνια υλικοτεχνικά προβλήματα. 

Προσωπικά, είμαι ευγνώμων στον σουλτάνο που μας ώθησε να ανακτήσουμε την πληγωμένη μας υπερηφάνεια, μας υπενθύμισε τι είμαστε ικανοί να κάνουμε και μας προετοίμασε για το μέλλον.

Πέραν των μαθημάτων που πήραμε συλλογικά αυτό το καλοκαίρι, τώρα είναι η ώρα να δείξουμε την έμπρακτη εκτίμησή μας στα στελέχη των Ε.Δ. και στις οικογένειές τους.

Τελικά, η νίκη δεν έρχεται από έναν προβεβλημένο ήρωα, αλλά από χιλιάδες αφανείς. Από τη νεαρή ναύκληρο στη φρεγάτα, τους εξουθενωμένους μηχανικούς των ελικοπτέρων και των Zubr, τα αόρατα πληρώματα των υποβρυχίων, αλλά κι από τις άυπνες οικογένειές τους που αγωνιούσαν για δύο μήνες ενώ οι δικοί τους ήταν στην πρώτη γραμμή.

Ισως, θα ήταν ωφέλιμο η πολιτική ηγεσία να κάνει ένα διάγγελμα εκφράζοντας την εκτίμηση όλων μας προς αυτούς τους άγνωστους ήρωες καθώς και να ευχαριστήσει τις τοπικές κοινωνίες που στήριξαν τις Ε.Δ. μας έμπρακτα από τον Εβρο μέχρι το Καστελλόριζο. Ενα και μόνο δημόσιο ευχαριστώ είναι το ελάχιστο που τους χρωστάμε για όλα όσα πέρασαν.
 
* Ο κ. Νικόλας Κατσίμπρας διδάσκει στο Πρόγραμμα Επίλυσης Συγκρούσεων του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης και είναι πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού.