Τράπεζα Αττικής: η διάλυση μιας τράπεζας

Πώς οι εγκληματικές επιλογές της κυβέρνησης βύθισαν τη μόνη σχετικά βιώσιμη τράπεζα

Του Σταύρου Πνευματικάκη* από την Ρήξη φ. 127 

Το τελευταίο διάστημα είμαστε θεατές μιας κατάστασης πλήρους απαξίωσης της Τράπεζας Αττικής. Συνεχείς παλινωδίες με τη διοίκηση της τράπεζας, χιονοστιβάδα αποκαλύψεων για κακοδιαχείριση. Η μόνη τράπεζα (εκτός από τις λίγες συνεταιριστικές που απέμειναν) που δεν είναι υπό τον έλεγχο του ΤΧΣ, η τράπεζα που χρηματοδοτείται από τα αποθεματικά του ΤΣΜΕΔΕ (και άρα όλων των μηχανικών μέσω των ασφαλιστικών τους εισφορών), οδεύει προς τη διάλυση και πιθανώς την απορρόφησή της από κάποια συστημική (πλήρως ελεγχόμενη από το ΤΧΣ και τα ξένα φαντς).
Με την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, μετά τη «σκληρή διαπραγμάτευση» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας πέρασαν ουσιαστικά στα χέρια ξένων κερδοσκόπων έναντι ευτελέστατου αντιτίμου. Το

αποτέλεσμα, όλο το δανειακό χαρτοφυλάκιο, με αιχμή τα λεγόμενα κόκκινα δάνεια, να περάσει στα χέρια τους. Και μόνο τα χιλιάδες στρέμματα που είναι υποθηκευμένα από τους αγρότες στην πρώην Αγροτική Τράπεζα (που απορροφήθηκε από την Πειραιώς) να σκεφτεί κανείς, αντιλαμβάνεται το μέγεθος του ξεπουλήματος και τον κίνδυνο πλήρους αφελληνισμού της χώρας και της παραγωγής. Το αποτέλεσμα το είδαμε ξεκάθαρα το καλοκαίρι, όταν για τον ορισμό διοίκησης στην Τράπεζα Πειραιώς, έπρεπε να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη των ξένων…
Η Τράπεζα Αττικής, λόγω της μη συστημικότητάς της και του μη ελέγχου της από το ΤΧΣ, ανακεφαλαιοποιήθηκε εκ των έσω, με λεφτά του ΤΣΜΕΔΕ και άλλων δημόσιων οργανισμών κατά κύριο λόγο (ΕΥΔΑΠ, κ.λπ). Θα μπορούσε να είναι καλή η προοπτική και η αφετηρία για μια τράπεζα που θα στηρίξει ένα σχέδιο ανάκαμψης και ανασυγκρότησης της διαλυμένης ελληνικής οικονομίας, παρά το αμαρτωλό της παρελθόν (και παρόν).
Αντ’ αυτού όμως, η τράπεζα χρησιμοποιήθηκε για τη στήριξη της… νέας διαπλοκής! Ενώ οι καταθέσεις μέσα σε ένα χρόνο μειώνονται κατά 40% περίπου, οι χορηγήσεις αυξάνονται κατά 10% και τα κόκκινα δάνεια εκτοξεύονται από το 45% στο σχεδόν 60%! Έτσι εμφανίζεται η τράπεζα με καταθέσεις περίπου 2 δισ. και κόκκινα δάνεια ύψους 2,2 δισ! Και με κεφαλαιοποίηση η οποία μετά βίας ξεπερνάει τα 130 εκατομμύρια, όταν μόνο το ΤΣΜΕΔΕ, στην τελευταία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, έβαλε σχεδόν 400 εκατομμύρια και πάνω από 800 τα τελευταία χρόνια..
Η υπόθεση Καλογρίτσα είναι απλώς το κερασάκι στην τούρτα της διαπλοκής. Με τις δανειοδοτήσεις των εταιρειών του να εκτοξεύονται από το 2015 (με την έλευση της «ελπίδας» – για ποιους άραγε;), ο «εκλεκτός» πελάτης φέρεται να δανειοδοτήθηκε λίγες μόνο μέρες πριν τον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες. Τα λεφτά με τα οποία, δηλαδή, ο Καλογρίτσας πήρε την άδεια (εγγυητικές, κ.λπ.) ήταν λεφτά της Τράπεζας Αττικής! Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα δηλαδή! Ποιοι υπέγραψαν; Ποιοι πίεσαν ώστε να γίνουν όλα αυτά τα χατίρια; Ο λόγος που καθυστέρησε η κατάθεση της δεύτερης εγγυητικής των 3 εκατομμυρίων ήταν η «σύνθετη χρηματοδότηση»; Θα μπει στον κόπο κάποιος να μας την αναλύσει;
Είναι τόσο εξωφρενικά εξόφθαλμη η αβάντα και η διαπλοκή της κυβέρνησης με τον Καλογρίτσα που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι στήθηκε μια τόσο χοντροκομμένη ιστορία. Κι ακόμα πιο δύσκολα πιστεύει κανείς πόσο αδίστακτοι είναι αυτοί οι άθλιοι μπροστά στη διατήρηση της εξουσίας τους. Και όλα τα υπόλοιπα, ας γίνουν στάχτη και μπούλμπερη!!
Η υπόθεση Καλογρίτσα άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου στην Τράπεζα Αττικής. Η αποκάλυψη ότι 16 εταιρείες, κατά κύριο λόγο κατασκευαστικές, «δανείστηκαν» 55,7 εκατομμύρια από την τράπεζα για να συμμετάσχουν (ισόποσα) στην ανακεφαλαιοποίηση, γεννά πολλά ερωτηματικά για τα πιθανά ανταλλάγματα ή τις συμφωνίες κάτω από το τραπέζι που μπορεί να παίχτηκαν. Όπως και η σπουδή να κλείσει άρον άρον η ανακεφαλαιοποίηση με συμμετοχή ξένων «επενδυτών», που θα έβαζαν τα υπολειπόμενα 70 εκατομμύρια, αποκτώντας κόκκινα δάνεια ύψους 1 δισ.!! Τα κοράκια έγιναν οι προνομιακοί συνομιλητές του Αλέξη…
Η προσπάθεια της κυβέρνησης για την τοποθέτηση Ρουμελιώτη και Σία στην ηγεσία της τράπεζας είναι πλέον προφανές ότι ως κύριο στόχο είχε την εκ νέου δανειοδότηση του Καλογρίτσα, με ενέχυρο τα περίφημα βοσκοτόπια της Ιθάκης. Όλη η παράσταση στήθηκε σε αγαστή συνεργασία με τον μεγαλομέτοχο της τράπεζας, το ΤΣΜΕΔΕ, που αντί να σεβαστεί τους ασφαλισμένους του ταμείου και να υποστηρίξει την επένδυσή του, μήπως και μπορέσει κάποια στιγμή να πάρει πίσω έστω κάποια από τα εκατομμύρια που έχει ρίξει σε ένα βαρέλι δίχως πάτο, παίζει στα μικροπολιτικά παιχνίδια της κυβέρνησης για το στήσιμο του νέου κατεστημένου και της νέας διαπλοκής. Πιθανώς ο κ. Μακέδος να ονειρεύεται καριέρα αντίστοιχη με του πρώην προέδρου του ΤΕΕ και νυν υπουργού Υποδομών, Χ. Σπίρτζη.
Ο οποίος Χ. Σπίρτζης, αντί να απολογηθεί για τις μεθοδεύσεις που επιχειρήθηκαν, αλλά και τις τεράστιες ευθύνες του για τα σκάνδαλα που σκάνε το ένα μετά το άλλο και την προνομιακή μεταχείριση του κουμπάρου του, βγαίνει με θρασύτητα και κατηγορεί τους πάντες (εκτός φυσικά από την κυβέρνηση και τον εαυτό του) ότι απαξιώνουν την τράπεζα και την οδηγούν σε κλείσιμο! Με τις παραπάνω μεθοδεύσεις, περισσότερο με αυτοεκπληρούμενη προφητεία μοιάζει αυτό.
Έτσι είναι όμως, από τη στιγμή που το παρεάκι που μας κυβερνά θεωρεί ότι πολιτική είναι ο συνδικαλισμός του αμφιθεάτρου και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η διατήρηση της εξουσίας τους και δεν μπόρεσαν καν να αντιληφθούν το δώρο που τους έκανε ο Στουρνάρας με την αποδοχή-διορισμό της Πουσκούρη–Reiche ως προέδρου της Τράπεζας Αττικής. Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου με το κόκκινο δάνειο που είχε πάρει η κ. Πουσκούρη από την Proton bank του Λαυρεντιάδη για την αγορά κατοικίας στην Ύδρα, θα μπορούσε να έχει το πάνω χέρι στην επιλογή των προσώπων που θα στελεχώσουν την τράπεζα. Αντί όμως να επιλεγούν πρόσωπα πέραν αμφισβήτησης, τα οποία και θα καθόριζαν την αναπτυξιακή κατεύθυνση της τράπεζας προς την πραγματική οικονομία, αυτοί προτίμησαν τον διορισμό ημετέρων για να διευκολυνθούν τα σχέδιά τους να γίνει η τράπεζα το στήριγμα για τη δημιουργία των νέων τζακιών και στήριξης του καθεστώτος ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα ήταν να δώσουν την αφορμή και τη δυνατότητα στον Στουρνάρα να τους διασύρει με την απόρριψη της προτεινόμενης διοίκησης και παράλληλα να τον θυματοποιήσουν στα μάτια της κοινής γνώμης με την περίφημη ιστορία με τη σύζυγό του. Ο διορισμός δε του Πανταλάκη στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου μόνο περίεργους συνειρμούς δημιουργεί, καθώς ήταν αυτός που διοικούσε την Αγροτική τράπεζα όταν πτώχευσε και απορροφήθηκε από την Πειραιώς. Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία που λέγαμε παραπάνω…
Με όλες αυτές τις παλινωδίες και το ασφυκτικό πλαίσιο που επικρατεί στο τραπεζικό σύστημα, φαίνεται ότι χάνεται κι αυτή η ελάχιστη ευκαιρία ενός τραπεζικού πυλώνα που θα στήριζε την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου, σε υγιή και βιώσιμη βάση. Πιθανότερο πλέον είναι να δούμε την επανάληψη του έργου της Αγροτικής και το… γοερό κλάμα του Σπίρτζη και της παρέας του, που θα χάσουν έναν τόσο βολικό χρηματοδότη.
Για να μπορέσει πλέον η τράπεζα να σωθεί και να αποκτήσει ένα πραγματικό και ουσιαστικό ρόλο ως αναπτυξιακή, οι προϋποθέσεις είναι πολλές και στη σημερινή συγκυρία μοιάζουν τουλάχιστον με ταινία επιστημονικής φαντασίας. Θα έπρεπε, καταρχήν, να κόψει κάθε δεσμό με το κρατικοδίαιτο σύστημα της διαπλοκής και να απαιτήσει άμεση επιστροφή των δανείων που δόθηκαν με προφανείς διαβλητές διαδικασίες. Να ξεκαθαρίσει το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων και να δρομολογήσει αμέσως διαδικασίες είσπραξης των κόκκινων δανείων από τους λεγόμενους «στρατηγικούς κακοπληρωτές». Γι’ αυτούς που αποτελούν πραγματικά θύματα της κρίσης που μαστίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια, τους απλούς μηχανικούς δηλαδή, να σχεδιαστεί και εφαρμοστεί διακανονισμός των δανείων τους με βάση τις δυνατότητές τους, με διαγραφή των τόκων και, όπου κρίνεται απαραίτητο και λογικό, και μέρους του κεφαλαίου. Να δρομολογηθούν διαδικασίες μετατροπής της τράπεζας σε συνεταιριστική. Όλοι οι μηχανικοί, ασφαλισμένοι του ΤΣΜΕΔΕ, έχουν συνεισφέρει, άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο, ένα μεγάλο μέρος των εισφορών τους στην τράπεζα, μέσω του ταμείου τους. Παρ’ όλα αυτά δεν έχουν κανένα λόγο στη λειτουργία της, αφήνοντας ουσιαστικά στα χέρια της εκάστοτε κυβέρνησης το να βολεύει ημετέρους με τα λεφτά τους. Αυτό θα πρέπει να σταματήσει αμέσως και οι μηχανικοί να πάρουν στα χέρια τους την διαχείριση της τράπεζας. Προϋπόθεση βέβαια είναι η στήριξη της τράπεζας από τους μηχανικούς, διακινώντας μέσω αυτής τις αμοιβές τους για παράδειγμα, και όχι μέσω της Εθνικής Τράπεζας όπως γίνεται έως τώρα.
Να εκπονηθεί ένα σχέδιο ανάκαμψης και ανασυγκρότησης του παραγωγικού τομέα της χώρας, όπου ο ρόλος της τράπεζας θα είναι κεντρικός. Οι χορηγήσεις πλέον να κατευθύνονται σε παραγωγικές επενδύσεις, στην κατεύθυνση μιας ενδογενούς ανασυγκρότησης της χώρας. Κριτήρια της χρηματοδότησης μιας επένδυσης θα πρέπει να είναι ο βαθμός αξιοποίησης του εγχώριου τεχνικού δυναμικού, η κάλυψη εγχώριων παραγωγικών αναγκών, η αύξηση της προστιθέμενης αξίας εγχώριων προϊόντων, η εξωστρέφεια. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν έναν πατριωτισμό που έχει εκλείψει από τις άρχουσες τάξεις της χώρας και τείνει να εξαφανιστεί και από τον απλό λαό. Είναι όμως ζητήματα που θα κρίνουν την επιβίωση της χώρας, άρα όλων μας. Ας γίνουμε, λοιπόν, έστω και την ύστατη ώρα, ρεαλιστές, επιδιώκοντας το αδύνατο…

Πάτρα, Οκτώβριος 2016

*Μηχανικός, υποψήφιος της Κίνησης Μηχανικών, Κοινότητας Μηχανικών