Η Χάγη ως ψευδαίσθηση αποτροπής κινδύνων

Προετοιμασία κλίματος και εκφοβιστικά διλήμματα

του Σπύρου Παναγιώτου
Πυκνή σε διπλωματικές πρωτοβουλίες και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου ήταν η βδομάδα που πέρασε. Η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ επισκέφθηκε την Άγκυρα με κύριο θέμα συζήτησης το προσφυγικό, ενώ ο Ερντογάν έκανε περιοδεία στην Αφρική και συνομίλησε με το Τραμπ για Αιγαίο και Λιβύη. Ταυτόχρονα, βρήκε χρόνο για να εναντιωθεί στο αμερικάνικο σχέδιο για το Παλαιστινιακό πρόβλημα αλλά και να διαφωνήσει με τη Ρωσία, χωρίς καμιά αναφορά στον Πούτιν, για τους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς στο Ιντίλμπ, τελευταίο θύλακα φιλότουρκων μισθοφορικών ομάδων και ενός παραρτήματος της Αλ Κάιντα, που συνεχίζουν τον εμφύλιο στη Συρία.

Από την πλευρά του ο Κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκε το Παρίσι και είχε συζήτηση με το Γάλλο πρόεδρο Μακρόν για το σύνολο των θεμάτων της Αν. Μεσογείου αλλά και για το ελληνικό «αίτημα» μείωσης της μνημονιακής δέσμευσης περί παραγωγής υπερπλεονασμάτων. Ανακοινώθηκε ακόμα η παρέμβαση Τραμπ στον Ερντογάν που είχε ζητηθεί επιτακτικά από τον Έλληνα πρωθυπουργό κατά την πρόσφατη συνάντησή τους.
Αν και το σύνολο των διπλωματικών επαφών δεν τροποποίησε το ήδη διαμορφωμένο σκηνικό στα ελληνοτουρκικά -ελάχιστα άλλωστε έγιναν γνωστά- το κλίμα συνεχίζει να κυριαρχείται από τη συνέχιση των εμπρηστικών δηλώσεων από την πλευρά της Τουρκίας, τα νέα επικίνδυνα επεισόδια στο πόλεμο χαμηλής ισχύος στο Αιγαίο και τη συνέχιση της περικύκλωσης της Κύπρου με γεωτρύπανα και φρεγάτες.

Ασφυκτικές πιέσεις συνεννόησης και διαμοιρασμού

Βασικό χαρακτηριστικό των διπλωματικών επαφών παραμένουν οι ασφυκτικές πιέσεις συνεννόησης των δύο πλευρών και επίλυσης των διαφορών τους χωρίς να διαταραχθεί η ισορροπία τρόμου που κυριαρχεί σε ολόκληρη την περιοχή. Η αμερικάνικη παρέμβαση στον Ερντογάν, όπως έγινε γνωστή από μήνυμα στο twitter του αναπληρωτή εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, εξαντλήθηκε στο: «Ο πρόεδρος Τραμπ υπογράμμισε τη σημασία η Τουρκία και η Ελλάδα να επιλύσουν τις διαφωνίες τους στην Ανατολική Μεσόγειο».
Από την πλευρά της η Μέρκελ επέμεινε αποκλειστικά στην επισήμανση της σημασίας της Τουρκίας για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη και παρέλειψε κάθε αναφορά στην επεκτατική πολιτική της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου, παρά τις σχετικές διαβεβαιώσεις που είχε δώσει στον Κύπριο πρόεδρο Αναστασιάδη.
Χωρίς θεαματικά αποτελέσματα ήταν, όσο αφορά την έμπρακτη υποστήριξη της Γαλλίας στη χώρα, και η συνάντηση Μακρόν-Μητσοτάκη. Η διπλωματική υποστήριξη που παρέχει η Γαλλία εκφράζει την επιθυμία της εμπλοκής στην γεωπολιτική αναστάτωση της Αν. Μεσογείου. Και η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος, αποτελούν χώρες-κλειδιά για το εγχείρημα. Εξοπλιστικά προγράμματα, ελλιμενισμοί πλοίων κλπ. θα αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση ως, ανάμεσα στα άλλα, χρήσιμα εργαλεία προάσπισης των συμφερόντων της Total στην κυπριακή ΑΟΖ. Μένει να φανεί το ποια θα είναι η γαλλική στάση αν η Τουρκία αποφασίσει να οδηγήσει την αντιπαράθεση στα άκρα. Δεν ανακοινώθηκε τίποτα ουσιαστικό σχετικά με τα εξοπλιστικά προγράμματα ούτε βέβαια ξεκαθαρίστηκε η γαλλική στάση για τις γεωτρήσεις σε οικόπεδο που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει παραχωρήσει νόμιμα στην Total. Προς το παρόν, το γαλλικό ενδιαφέρον για τη Ν.Α. Μεσόγειο στρέφεται στις εξελίξεις στη Λιβύη όπως φανερώνει η αποστολή του γαλλικού αεροπλανοφόρου στην περιοχή με συνοδεία ελληνικής φρεγάτας.

Μακρύς ο δρόμος

Η ελληνική πλευρά μοιάζει έτοιμη -φρόντισαν σχετικά ο Κ. Σημίτης και το περιβάλλον του αλλά και οι Βενιζέλος-Μπακογιάννη- να αποδεχθεί τα μηνύματα των συμμάχων της και κάνει έκκληση (!) προσφυγής στη Χάγη με αντικείμενο τα προβλήματα οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Στο μεταξύ βρίσκεται ενώπιον σοβαρών προκλήσεων και τετελεσμένων που προετοιμάζουν κατάλληλα το δρόμο.

Η ελληνική πρόθεση προσφυγής στη Χάγη εξυπηρετεί αποκλειστικά την ικανοποίηση των απαιτήσεων των ΗΠΑ-Ε.Ε. Σήμερα δεν υπάρχει μια δεδομένη διαφορά που επιζητά διευθέτηση. Αντιθέτως, η Τουρκία θεωρεί ως ελληνοτουρκικές διαφορές τη συνεχή ανάδειξη νέων διεκδικήσεων που αμφισβητούν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα

Η ελληνική διπλωματία οδηγήθηκε, μάλλον προσχεδιασμένα, στην παγίδα που συστηματικά στήνει η Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο ότι με καθυστέρηση «διέρρευσε» στο Τύπο την ερώτηση Τραμπ στον Μητσοτάκη «και αν χάσετε;», όταν ο τελευταίος διεμήνυε την πρόθεση αντίδρασης της χώρας αν δεχθεί πρόκληση από την Άγκυρα. Η «αθώα» ερώτηση – προειδοποίηση προβλήθηκε και ως ωμός εκφοβιστικός εκβιασμός της κοινής γνώμης. Όχι τυχαία συνοδεύτηκε από την προβολή, αυτή τη φορά, μιας φράσης του Ερντογάν, από δηλώσεις σε δημοσιογράφους «…Εμείς δεν έχουμε έγνοια να ασχολούμαστε με την Ελλάδα. Στο ΝΑΤΟ (σ.σ. στη συνάντηση στο Λονδίνο) είπα στον Μητσοτάκη: “μην ασχολούμαστε ο ένας με τον άλλον. Από εμάς δεν θα σας έρθει καμία ζημιά”.». Για τον Ερντογάν δεν αποτελεί άλλωστε «ζημιά» η διεκδίκηση του μισού Αιγαίου.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η ελληνική πρόθεση προσφυγής στη Χάγη εξυπηρετεί αποκλειστικά την ικανοποίηση των απαιτήσεων των ΗΠΑ-Ε.Ε. και την προβολή της ψευδαίσθησης ότι η Ελλάδα παραμένει σοβαρή χώρα με εμπιστοσύνη στην ισχύ του λεγόμενου διεθνούς δικαίου. Αυτού που κατακουρελιάζουν συστηματικά «δυτικοί σύμμαχοι» και αντίπαλοι.
Η ελληνική «έκκληση» έγινε άμεσα αποδεκτή από την τουρκική διπλωματία με διευρυμένη θεματολογία και δέσμευση για αναζήτηση λύσης σε θέματα που αφορούν την κυριαρχία κατοικημένων και μη νησιών του Αιγαίου, τον αφοπλισμό των νησιών, την έκταση των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου. Η παγίδα απέφερε «καρπούς».
Παραμένει σημαντικό ερώτημα η ελληνική σιωπή. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμιά διεθνής πρωτοβουλία και κανένα μέτρο αποτροπής και καταδίκης ως απαράδεκτης της τουρκικής πρότασης περί προσφυγής σε ένα διεθνές δικαστήριο που θα εξουσιοδοτηθεί να κρίνει σύνορα και κυριαρχικά δικαιώματα καθορισμένα με διεθνείς συνθήκες.
Η συζήτηση περί προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης αποτελεί μια επικίνδυνη ακροβασία του ελληνικού πολιτικού προσωπικού. Και αυτό γιατί σήμερα δεν υπάρχει μια δεδομένη διαφορά που επιζητά διευθέτηση. Αντίθετα η Τουρκία, με την ανοχή των κοινών δυτικών συμμάχων, θεωρεί ως ελληνοτουρκικές διαφορές την ανάδειξη νέων και διαρκώς διευρυνόμενων ζητημάτων που αμφισβητούν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Τέτοιες διαφορές «επιλύονται» με πιο πιθανή έκβαση σοβαρές παραχωρήσεις και απώλειες κυριαρχίας.

edromos.gr