Καταιγίδα ενόψει – Η επερχόμενη ελληνοτουρκική κρίση και ο γεωπολιτικός “ιονισμός”

ΣΚΙΤΣΟ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΓΚΟΥΜΑ

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ
Η δημοσίευση από τον ΟΗΕ της συμφωνίας Άγκυρας-Τρίπολης και των συντεταγμένων οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών ήταν αναμενόμενη, αλλά δεν παύει να είναι καμπή, επειδή χρησιμοποιείται από τον Ερντογάν ως πρόσχημα νομιμότητας για τις σχεδιαζόμενες πειρατικές ενέργειες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ (όπως ορίζεται από την αρχή της μέσης γραμμής).
Η ακύρωση της επίμαχης συμφωνίας μπορεί να συντελεστεί μόνο εάν οι δυνάμεις του Χαφτάρ ανατρέψουν την κυβέρνηση Σαράτζ. Όσο αυτή θα αναγνωρίζεται ως νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης ο Ερντογάν θα μπορεί να επικαλείται την επίμαχη συμφωνία. Και μόνο αυτό το γεγονός θα έπρεπε να είχε οδηγήσει την Αθήνα σε δύο κινήσεις:

• Πρώτον, να καταθέσει άμεσα τις συντεταγμένες της ελληνικής υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ, ώστε να καταγραφεί επισήμως η διαφορά.
• Δεύτερον, στο να διακόψει πλήρως τις διπλωματικές σχέσεις με την Τρίπολη, να στείλει διπλωματικό απεσταλμένο στη Βεγγάζη και να συνεργασθεί πολλαπλώς με το Κάιρο για την ενίσχυση του Χαφτάρ. Όλα τα άλλα είναι διπλωματικές κινήσεις που έχουν την αξία τους, αλλά δεν είναι από μόνες τους ικανές να ανατρέψουν το τετελεσμένο.

Είναι εντυπωσιακό, μάλιστα, ότι η Αθήνα δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει πλήρως ότι επέρχεται κρίση με απρόβλεπτη κατάληξη. Ο ίδιος ο Ερντογάν δύο φορές τις τελευταίες ημέρες προανήγγειλε την τουρκική κίνηση, η οποία θα φέρει τον κόμπο στο χτένι. Επικαλούμενος τη συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης, ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις, στο τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ που Τουρκία και Λιβύη επιχειρούν να ιδιοποιηθούν.

Τουρκική πολιτική-στρατιωτική παρουσία

Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι η Τουρκία θα βρίσκεται στην περιοχή πολιτικά και στρατιωτικά. Άρα δεν πρόκειται μόνο για τα πιθανολογούμενα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Πρόκειται για τη “Γαλάζια Πατρίδα”, για την ευρύτερη στρατηγική ιδιοποίησης του θαλάσσιου χώρου που αποτελεί τον κορμό της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι αξιοσημείωτη η αναφορά του Ερντογάν ότι θα προστατεύσει τα δικαιώματα της Λιβύης.
Αυτό σημαίνει ότι οι Τούρκοι σχεδιάζουν να κάνουν σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις και νοτίως της Κρήτης, στο τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ, που με την επίμαχη συμφωνία ιδιοποιείται η κυβέρνηση Σάρατζ, η οποία έχει μετατραπεί σε μαριονέτα της Άγκυρας. Με άλλα λόγια, μπορεί να δούμε τουρκικό γεωτρύπανο και σε οικόπεδα που η Αθήνα έχει χαράξει νοτίως της Κρήτης και έχει παραχωρήσει σε ξένες εταιρείες για έρευνα. Σύμφωνα με τη Yeni Safak, που εκφράζει τον Ερντογάν, το “Ορούτς Ρέις” ετοιμάζεται για έρευνες νοτιοανατολικά της Κρήτης. Ενδεικτικός είναι, άλλωστε, και ο τίτλος: «Έτοιμη η άδεια της Κρήτης».
Ενδιαφέρον έχει και η πρόβλεψη του Ερντογάν ότι «οι εξελίξεις και στην Συρία και στην Λιβύη φαίνεται ότι από εδώ και πέρα θα θερμάνουν ακόμη περισσότερο τα νερά στην Μεσόγειο». Αναφερόμενος, μάλιστα, στη συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης, πρόσθεσε ότι η «αποφασιστική στάση μας στη Μεσόγειο άρχισε να γίνεται αποδεκτή… ειδικά απ’ την Ελλάδα». Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διέψευσε, βεβαίως, αλλά έχει σημασία το πώς το βλέπει ο Τούρκος πρόεδρος. Προφανώς ερμηνεύει την αντίδραση της Αθήνας στην πρόσφατη “βόλτα” του “Ορούτς Ρέις”.

Τα ΜΟΕ δεν ρίχνουν τη θερμοκρασία

Τι κάνει η Αθήνα για να αντιμετωπίσει την προαναγγελθείσα καταιγίδα; Η πείρα διδάσκει πως τα κατά καιρούς ΜΟΕ δεν κατάφεραν να κρατήσουν χαμηλά τη θερμοκρασία στο Αιγαίο. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι λάθος η Αθήνα να εξαντλεί τα περιθώρια για την αποφυγή εντάσεων. Το πρόβλημα είναι αλλού. Στοιχειώδης πολιτικός ορθολογισμός επιβάλλει η Ελλάδα να προετοιμάζεται πυρετωδώς για την κρίση που έρχεται. Ο στρουθοκαμηλισμός δεν αποτρέπει την κρίση, απλώς σε αφοπλίζει.
Όσοι ξόρκιζαν το πρόβλημα, ισχυριζόμενοι ότι η Άγκυρα μπλοφάρει, έχει αποδειχθεί ότι μετέτρεπαν τους πόθους τους σε πραγματικότητα. Οι Τούρκοι προαναγγέλλουν τις κινήσεις τους για να εθίσουν το διεθνές σύστημα, ώστε η κάθε φορά αυθαιρεσία τους να είναι πιο αποδεκτή. Τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο Ερντογάν παρουσίασε τον χάρτη της βορειοανατολικής Συρίας, προαναγγέλλοντας την εισβολή του τουρκικού στρατού. Έτσι και τώρα, προαναγγέλλουν σεισμικές έρευνες και γεώτρηση στην ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.
Η προ λίγου καιρού “βόλτα” του “Ορούτς Ρέις” έγινε για να δοκιμασθούν οι ελληνικές αντιδράσεις. Και οι αστείες ελληνικές δηλώσεις περί καιρικών συνθηκών, οδηγούν την Άγκυρα σε επικίνδυνα συμπεράσματα. Ο λόγος που αποφεύγει προς το παρόν να στείλει το “Ορούτς Ρέις” είναι ότι έχει “απλώσει πολύ τραχανά”, ότι έχει ήδη εμπλακεί σε πολλά μέτωπα (Κύπρος, Συρία και Λιβύη). Και τα τρία αυτά μέτωπα, ωστόσο, είναι από τον χαρακτήρα τους ελεγχόμενα.

Ελεγχόμενα μέτωπα

Από τη στιγμή που η Ελλάδα έδειξε ότι δεν στηρίζει στρατιωτικά την Κυπριακή Δημοκρατία, οι σεισμικές έρευνες και στη συνέχεια οι γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ μόνο διπλωματικές περιπλοκές μπορούν να προκαλέσουν στην Τουρκία. Η παρουσία του γαλλικού στόλου στην περιοχή είναι ένα μήνυμα, αλλά όχι –ακόμα τουλάχιστον– άμεση απειλή. Τα ίδια ισχύουν με την πρόθεση εποικισμού και της κλειστής περιοχής στην Αμμόχωστο.
Στο μέτωπο της Λιβύης, το διακύβευμα είναι πολιτικό-διπλωματικό. Εάν η κυβέρνηση Σαράτζ δεν επιβιώσει, η Άγκυρα θα έχει υποστεί μία επιμέρους ήττα και θα της κοπούν κάπως τα φτερά, αλλά δεν θα απειληθούν ζωτικά συμφέροντά της. Ο Ερντογάν στέλνει τζιχαντιστές και όπλα στην κυβέρνηση Σαράτζ, επειδή από την επιβίωσή της εξαρτώνται δύο επεκτατικοί γεωστρατηγικοί στόχοι του:

• Πρώτον, η συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες προσφέρει στην Άγκυρα το πρόσχημα νομιμότητας για να ιδιοποιηθεί ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, αλλά και για να βρεθεί πολιτικά-στρατιωτικά νοτίως της Κρήτης.
• Δεύτερον, εδραιώνεται ένα γεωπολιτικό έρεισμα στην καρδιά της Μεσογείου, γεγονός που επεκτείνει την παρουσία και τον ρόλο της Τουρκίας.

Το μπραντεφέρ Πούτιν-Ερντογάν στη Συρία

Ελεγχόμενο, παρότι πιο δύσκολο είναι και το μέτωπο στη Συρία. Η προέλαση των συριακών δυνάμεων στο Χαλέπι και στο Ιντλίμπ έχει φέρει σε δυσχερή θέση τους τζιχαντιστές συμμάχους της Άγκυρας και τις εκεί τουρκικές δυνάμεις. Ο Ερντογάν ήλπιζε να προσθέσει κι αυτόν τον θύλακο στις περιοχές που ήδη κατέχει ο τουρκικός στρατός στη βόρεια Συρία.
Αν και η Μόσχα αρνείται να ανάψει “πράσινο φως”, η Άγκυρα στέλνει ισχυρές δυνάμεις, απειλώντας με επίθεση εναντίον του συριακού στρατού στο έδαφος της Συρίας! Πρόκειται για κλασικό εισβολέα. Εάν, πάντως, οι τουρκικές δυνάμεις επιτεθούν στις συριακές δυνάμεις, το δίλημμα θα το έχει ο Πούτιν. Θα αφήσει αβοήθητο τον Άσαντ για να μη συγκρουστεί με τον Ερντογάν, ή αντιθέτως θα κλείσει το συριακό εναέριο χώρο στα τουρκικά μαχητικά;
Η εμπλοκή στη Συρία προσφέρει χρόνο στην Αθήνα. Με ορθολογικούς όρους, η Άγκυρα δεν θα διακινδυνεύσει θερμή σύγκρουση με την Ελλάδα, όταν βρίσκεται σε εξέλιξη η στρατιωτική εμπλοκή της στο Ιντλίμπ και μάλιστα εάν δεν έχει εξασφαλίσει το “πράσινο φως” του Πούτιν. Το αντίθετο θα ήταν τυχοδιωκτισμός. Μία ελληνοτουρκική σύγκρουση έχει τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί σε γενικευμένο πόλεμο. Είναι, λοιπόν, τελείως διαφορετική περίπτωση από την τουρκική εμπλοκή στην Κύπρο, τη Λιβύη και τη Συρία.

Ελληνοτουρκική κρίση και “γεωπολιτικός ιονισμός”

Αντικειμενικά, η Τουρκία δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα ταυτοχρόνως στα τέσσερα αυτά μέτωπα. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να προκύψει “γεωπολιτικός ιονισμός”. Ειδικά εάν μπει μπροστά η Γαλλία η Αίγυπτος και το Ισραήλ πιθανόν να στραφούν εναντίον της Τουρκίας και εμπράκτως. Εκτός κι αν από τις μέχρι τώρα ελληνικές αντιδράσεις ο Ερντογάν έχει πεισθεί ότι η Αθήνα θα υποχωρήσει.
Αυτά συμβαίνουν όταν με τις πράξεις της η Αθήνα υπονομεύει το μήνυμα αποτροπής που εκπέμπει. Ο Δένδιας προειδοποίησε ότι καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να παραμείνει αδρανής εάν η Τουρκία πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, αλλά φαίνεται ότι στην Άγκυρα δεν τον πιστεύουν.
Πάντως, θα ήταν λάθος να αποκλείσει κανείς το ενδεχόμενο η Άγκυρα να στείλει το “Ορούτς Ρέις” τον Μάρτιο, ακόμα κι αν δεν έχει διευθετήσει τα πράγματα στη Συρία. Η ιστορία είναι γεμάτη από τυχοδιωκτισμούς. Ο Ερντογάν, μάλιστα, ανήκει στην κατηγορία των ηγετών, των οποίων ο μεγαλοϊδεατισμός και η αλαζονεία θολώνουν την κρίση τους, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν πότε να σταματήσουν. Η διαφαινόμενη επανεκλογή του Τραμπ, μάλιστα, φαίνεται να ενισχύει την αλαζονεία του.
 https://www.apopseis.com/kataigida-enopsei-i-eperchomeni-ellinotoyrkiki-krisi-kai-o-geopolitikos-quot-ionismos-quot/