Ο Νόαμ Τσόμσκι για την κρίση του νεοφιλελευθερισμού στο Εκουαδόρ

Πηγή: pagina12.com.ar

Ο γνωστός γλωσσολόγος, φιλόσοφος και πολιτικός επιστήμονας από τις Ηνωμένες Πολιτείες καθορίζει τη θέση του απέναντι στην κρίση του Ισημερινού ειδικότερα και του νεοφιλελευθερισμού γενικότερα, μαζί με τον Ισπανό κοινωνιολόγο και οικονομολόγο Μανουέλ Καστέλς, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, και τους Ουρουγουανούς Χόρχε Μαχφούντ, συγγραφέα και εκπαιδευτικό με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες, και Εμίλιο Καφάσι, καθηγητή στο Μπουένος Άιρες. 

Πώς είναι εφικτό μια μικρή μειοψηφία του 1% να συνεχίζει, επί δεκαετίες να συγκεντρώνει περισσότερο πλούτο από το υπόλοιπο 99% μιας κοινωνίας; Όσοι το έχουν κάνει το γνωρίζουν καλά: (1) μαζική και πανταχού παρούσα προπαγάνδα, αόρατη αλλά πραγματική, όπως η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και (2) πολιτική, οικονομική και στρατιωτική παρενόχληση οποιασδήποτε άλλης επιλογής να εναντιώνεται στην επίθεση. 

Ένας άλλος τρόπος είναι η σύνδεση ποικίλων διαμαχών και διαφόρων αξιωμάτων χωρίς μια απαραίτητη λογική σχέση: η θρησκεία των όπλων και η αγάπη της θρησκείας, η άμβλωση και η μείωση φόρων για τους πλουσιότερους, η άρνηση της κλιματικής αλλαγής και το μίσος για τους μετανάστες, η ελεύθερη κίνηση του κεφαλαίου και ο πατριωτισμός κ.λπ. 

Με αυτό τον τρόπο, το 1% συνεχίζει να δρέπει τους καρπούς μιας ολόκληρης κοινωνίας και μιας ολόκληρης ιστορίας, με την απαραίτητη υποστήριξη μιας κυρίαρχης ντόπιας ελίτ ή ακόμη και (όταν υπάρχουν εκλογές) σημαντικού αριθμού εκείνων που δεν ανήκουν στο 1%. 

Έτσι, στη Λατινική Αμερική, οι επιλογές στον νεοφιλελευθερισμό, όταν απέτυχαν, απέτυχαν εξαιτίας των δικών τους λαθών και κυρίως λόγω του εγκληματικού οικονομικού αποκλεισμού της υπερδύναμης του κόσμου. Αυτό όταν δεν έχουν προσφύγει στα πιο παραδοσιακά στρατιωτικά πραξικοπήματα για να υπερασπιστούν την ελευθερία του κεφαλαίου της ντόπιας μειοψηφίας (ταξικής και ρατσιστικής) που είναι σύμμαχος των πιο ισχυρών υπερεθνικών. 

Από την άλλη πλευρά, στη Λατινική Αμερική, οι νεοφιλελεύθερες επιβολές έχουν αποτύχει παρά την επανειλημμένες πλημμύρες κεφαλαίων με τη μορφή δανείων πολλών εκατομμυρίων που δεν άφησαν ούτε πρόοδο ούτε ανάπτυξη στις χώρες τους, αλλά τεράστια χρέη και περισσότερη φτώχεια. 

Για τον νεοφιλελευθερισμό, μόνο η οικονομική επιτυχία μετράει ως επιτυχία. Ωστόσο, αυτός ο μύθος οικονομικής επιτυχίας δεν είχε καν επιτυχία στην οικονομία των χωρών που κατακτήθηκαν από τον μύθο της οικονομικής επιτυχίας. Όχι, αντίθετα, επιμένει στην «αποδεδειγμένη αποτυχία» των άλλων επιλογών δείχνοντας χώρες πολιορκημένες, αποκλεισμένες και καταστραμμένες, γεγονός που αποτελεί πρότυπο δράσης και πολιτικής αφήγησης. 

Η Λατινική Αμερική είναι μέρος αυτού του κύματος που, ελλείψει καλύτερου ονόματος, ονομάζεται συνήθως νεοφιλελευθερισμός. Αυτό το κύμα που σαρώνει, καίει και καταστρέφει οποιοδήποτε ιστό κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας σε σημείο που να θέτει σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση του πλανήτη και τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του οποίου ξαναβλέπουμε σε ολόκληρη την ήπειρο ως μια ιστορία που επαναλαμβάνεται κυκλικά. 

Αν και αυτές τις μέρες η προσοχή επικεντρώνεται κυρίως στην επαίσχυντη κατάσταση της πολιορκίας στον Ισημερινό και την επακόλουθη καταστολή των κινητοποιήσεων ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης του Λενίν Μορένο, μια μεγάλη πλειοψηφία των χωρών ζει σε κατάσταση μόνιμης απειλής και αβεβαιότητας ενώ ταυτόχρονα οι επενδυτές πιέζουν, απειλούν και αυξάνουν τα κέρδη τους. 

Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι, καθώς γράφουμε αυτές τις γραμμές, η απάντηση της κυβέρνησης του Εκουαδόρ έχει ως αποτέλεσμα νεκρούς, τραυματίες και συλληφθέντες και ακόμα είναι αναποφάσιστη για την άσκηση λογοκρισίας και απαγόρευσης της κυκλοφορίας. Αλλά οι κινητοποιήσεις που αρχίζουν να αντιστέκονται σε αυτή την ανθρωπιστική κρίση, το προϊόν πολιτικών που κολακεύουν την παγκόσμια δύναμη και προκαλούν δυστυχία, επεκτείνονται από βορρά προς νότο. Όπως στην Κολομβία (έδρα του μεγαλύτερου αριθμού στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ στο ημισφαίριο και έδρα του παγκόσμιου λαθρεμπορίου ναρκωτικών και ατιμώρητων παραστρατιωτικών) αντιτίθεται στη μοναδική συγκεκριμένη ειρηνευτική διαδικασία που προτάθηκε σε πενήντα χρόνια. Όπως στο Περού, όπου παρόμοια η αμοιβαία μη αναγνώριση ανάμεσα σε δύο θεμελιώδεις κρατικές εξουσίες (εκτελεστική και νομοθετική) θεωρείται συζητήσιμο συνταγματικό ζήτημα, ενώ στη Βενεζουέλα (το μανιφέστο αυτό ας μην αναγνωστεί ως υποστήριξη της κυβέρνησής της), η ηγεμονική μαφία καλεί για στρατιωτική επέμβαση. Η Αργεντινή είναι καλυμμένη από πικέτες απέναντι στην εκθετική αύξηση της φτώχειας και της ταχείας χρέωσης, ενώ στη Χιλή και στη Βραζιλία συνεχίζουν να βαθαίνουν η κοινωνική ανισότητα, η έλλειψη προστασίας, η διακίνηση ναρκωτικών και η αστική και αστυνομική βία που ήδη απειλούν χώρες όπως η Ουρουγουάη, λόγω εγγύτητας. 

Διαφορετικές εκλογικές διαδικασίες εξακολουθούν να εκκρεμούν στην Αργεντινή, τη Βολιβία (1) και την Ουρουγουάη για το υπόλοιπο του έτους. Άλλες θα ακολουθήσουν στα επόμενα χρόνια. Το δίλημμα εξακολουθεί να βρίσκεται ανάμεσα στην αφήγηση του 1% (ο αυταρχισμός των ελίτ, ο αντιδραστικός μιλιταρισμός, το μίσος των ρατσιστών, των εθνικιστών, των ταξιστών, της φαλλοκρατίας που αντιστέκεται, του νέο-μεσαιωνισμού, της καταστροφής του περιβάλλοντος με αντάλλαγμα λίγα δολάρια) και στην οικοδόμηση μιας προοδευτικής, αλληλέγγυας, μη καταναλωτικής δημοκρατίας που δίνει έμφαση στον άνθρωπο και όχι στον πλούτο των λίγων εις βάρος των πολλών. Μια κοινωνία που να είναι ικανή να οικοδομήσει έναν κόσμο για όλους και όχι μόνο για μια μειοψηφία επιλεγμένη από έναν θεό που ποτέ δεν την επέλεξε. 

Noam Chomsky 

Jorge Majfud 

Manuel Castells 

Emilio Cafassi 

(1) Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 13/10, πριν τις εκλογές στη Βολιβία.