Newsweek: «Ο ναός στις Βάσσες είναι η κρυμμένη ομορφιά της Ελλάδας»

Το  περιοδικό Newsweek αφιερώνει ένα άρθρο του στο Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες στην Πελοπόννησο, τον οποίο χαρακτηρίζει ως έναν από τους πιο τέλειους ελληνικούς ναούς που σώζονται ως σήμερα, υπογραμμίζοντας όμως πως βρίσκεται καλυμμένος από μια τέντα από το 1987 λόγω εργασιών αποκατάστασης.

Τίτλος του άρθρου είναι «Ο ναός στις Βάσσες είναι η.. «καλυμμένη» ομορφιά της Ελλάδας». Μπορεί να μην είναι αστραφτερός, ούτε πάλλευκος σαν τον Παρθενώνα αλλά η γκρι απόχρωση του και οι Δωρικοί κίονες ταιριάζουν τόσο αρμονικά με την βραχώδη περιοχή, που κάνουν τους κίονες να μοιάζουν σαν απολιθωμένα δέντρα, αναφέρει ο συντάκτης στην αρχή του αφιερώματος.

Ο ναός του Επικουρείου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλείας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης.

Ο ναός υψώνεται στα 1.130 μέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας. Ο ναός ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. (420-410 π.Χ) και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα.

Το μνημείο αυτό, ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1986. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.

Το ιερό είναι ακόμα εκεί, ένας από τους πιο τέλειους ελληνικούς ναούς που σώζονται και μία από τα σπουδαιότερα και πιο επαναστατικά κτίρια στον κόσμο, όμως δεν είναι πλέον ανοιχτό προς τον ουρανό και στους θεούς. Από το 1987 μια τεράστια σκηνή έχει καλύψει το μνημείο, ενώ πολύπλοκες εργασίες αποκατάστασης εκτελούνται. Βλέποντας το ναό σε αυτή την κατάσταση, σχεδόν 40 χρόνια μετά την πρώτη φορά που αντίκρισα άναυδος την μεγαλοπρέπειά του, ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή ενός νοσταλγικού ταξιδιού στην Πελοπόννησο με έναν παλιό φίλο για να επανεξετάσουμε τοποθεσίες. Το εύθραυστο κτίριο έμοιαζε σαν έναν ασθενή σε μηχανήματα υποστήριξης.

Μπορούσαμε να εκτιμήσουμε την εξαιρετική λεπτομέρεια της γλυπτικής των δωρικών κιόνων, αν και δεν μπορούσαμε να εισέλθουμε στο σηκό για να επιθεωρήσουμε τους διάσημους Ιωνικούς κίονες που βρίσκονται στο μακρινό άκρο λοξών τοίχων, ενώ ανάμεσά τους βρίσκεται ένας κορινθιακός κίων, μόνος στο κέντρο του ναού. Αλλά όλα άλλαξαν από τη σκηνή, διακόπτοντας τη σχέση του ναού με το τοπίο και τον τρόπο με τον οποίο το ιερό αναδύεται από αυτό. Δεν μπορείς να μην αισθανθείς πως το πέπλο της τέντας που κρατά κρυμμένο τον ναό, είναι ένα σύμβολο ολόκληρης της χώρας που υποφέρει.

Τουλάχιστον ο αρχαίος ναός φροντίζεται, έστω και σε αργούς ρυθμούς. Και σε άλλα σημεία της Πελοποννήσου και στους Δελφούς υπάρχουν πολλά σημάδια αρχαιολογικής προόδου και ελπίδας. Τα μουσεία των Αρχαιολογικών χώρων στην Ολυμπία και στους Δελφούς έχουν βελτιωθεί πολύ σε σημείο να μην έχουν καμία σχέση με το παρελθόν. Επισκεφθήκαμε επίσης έναν νέο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο αυτόν της Αρχαίας Μεσσήνης, στη νότια Πελοπόννησο, μια τεράστια πόλη του 4ου αιώνα π.Χ..

Η Μεσσήνη είναι ένα πρώιμο παράδειγμα του Ιπποδάμειου πολεοδομικού σχεδίου, που ήταν εμπνευσμένο από ισότιμες αρχές, σύμφωνα με τις οποίες όλοι οι πολίτες θα πρέπει να έχουν ίσα οικόπεδα και πρόσβαση στα δημόσια κτίρια. Με την επιστροφή στο Λονδίνο ρώτησα για την πρόοδο των εργασιών στις Βάσσες. Έλαβα καλά νέα, ότι χρήματα είχαν βρεθεί για αν αντικατασταθεί η μουχλιασμένη τέντα. Δεν ήταν βέβαια τόσο ενθαρρυντικά όσο πίστευα.

Γιατί τα Ευρωπαϊκά έθνη σε μία χειρονομία καλής θέλησης δεν ενώνονται για να συγκεντρωθεί χρηματοδότηση ώστε να επιταχυνθούν οι εργασίες και να επισπευσθεί η απομάκρυνση της τέντας; Επίσης, βρέθηκα στο Βρετανικό Μουσείο όπου βρίσκεται τμήμα της ζωφόρου του ναού. Στις αρχές του 19ου αιώνα η ζωφόρος ανασκάφηκε από τα ερείπια και δόθηκε προς πώληση. Αγοράστηκε από το Βρετανικό Μουσείο το 1815 σε δημοπρασία προς 19,000 λίρες. Στην αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική η ζωφόρος κοσμούσε το εξωτερικό του ναού αλλά στις Βάσσες η ζωφόρος περιέτρεχε το εσωτερικό του σηκού. Η ζωφόρος αναπαριστά δύο θέματα: τη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες, με αρχηγό τον Ηρακλή (διακρίνεται από τη λεοντή του) και τις Αμαζόνες και τη μάχη μεταξύ Λαπιθών και Κενταύρων. Ίσως χρωστάμε περισσότερα στους Έλληνες από μόνο την καλή μας προδιάθεση.

[ellines.com]