Είναι ο σημερινός «αντιφασισμός» κίνημα;

Του Λάμπρου Ανδριανάκη από το newshub.gr

Εν μέσω του δευτέρου κύματος κορωνοϊού και με τους θανάτους σχετιζόμενους με τον ιό να φτάνουν τους 100 την ημέρα στη χωρά μας, συνέβησαν δυο γεγονότα που μου προξένησαν εντύπωση. Το πρώτο είναι η μεγάλη αντιφασιστική συγκέντρωση κατά την ημέρα ανακοίνωσης της απόφασης της δίκης της Χρυσής Αυγής (ΧΑ), αγνοώντας τα μέτρα προστασίας κατά της πανδημίας. Το δεύτερο, η επιθυμία κομμάτων και συλλογικοτήτων να κάνουν πορεία κατά την επέτειο της 17^ης Νοέμβρη. Το παρόν άρθρο θα κάνει μια απόπειρα να ερμηνεύσει την έννοια του «αντιφασιστικού κινήματος», έτσι όπως νοηματοδοτείται στις μέρες μας.

Λέξεις και ερμηνείες

Σε μια διαλεκτική, και “στην αρχαιότητα με τη διαλεκτική εννοούσαν την τέχνη να φτάνει κανείς στην αλήθεια μέσω της σύγκρουσης αντιθέτων απόψεων”[i], όπως και σε κάθε σύγκρουση, σκοπός είναι να φέρεις τον αντίπαλο στο σημείο που θέλεις. Σε μια μάχη απόψεων, εκείνος που θα καθορίσει τους γλωσσικούς κώδικες θα είναι αυτός που θα κερδίσει την μάχη.

Κατά τον Wittgenstein “κάθε έκφραση ανήκει σε κάποιο γλωσσικό πλαίσιο, το οποίο είναι αυτό που δίνει στην κάθε έκφραση το συγκεκριμένο νόημά της. Το πλαίσιο αυτό το ονομάζει «γλωσσικό παιχνίδι». Οι ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούνται στα γλωσσικά παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιούνται και σε άλλα γλωσσικά πλαίσια με διαφορετικό τρόπο. Τότε όμως έχουν διαφορετική σημασία. Αυτή η άποψη οδηγεί στο συμπέρασμα πως, η αλήθεια μιας πρότασης καθορίζεται από το νόημα που παίρνει η κάθε «λέξη» από τους κανόνες που χτίστηκαν μέσα στο πλαίσιο όπου αυτή υπάρχει. Γι’ αυτό συμβαίνει η ίδια λέξη που χρησιμοποιείται σε δύο διαφορετικά γλωσσικά πεδία, σε δύο γλωσσικά παιχνίδια όπου ισχύουν διαφορετικοί κανόνες, να έχει διαφορετικό νόημα”.[ii]

Επειδή λοιπόν στο πολιτικό πεδίο πρωταγωνιστεί το «γλωσσικό παιχνίδι» των λέξεων «φασισμός» και «αντιφασισμός» και πολλοί αυτοαναγορεύονται σε αντιφασίστες, θεωρώ κρίσιμης σημασίας το ζήτημα της σημασιολογικής διερεύνησης από τη γέννηση του φασισμού μέχρι τις μέρες μας. Το παρόν αποτελεί άρθρο γνώμης και όχι κάποια επιστημονική μελέτη και σαν τέτοια θα ήθελα να αναγνωστεί.

Χαρακτηριστικό σύνθημα του “αντιφασιστικού χώρου”

Η γέννηση του Φασισμού

Όσοι πιστεύουν ότι ο φασισμός σήμερα αποτελεί συστημική απειλή, είναι τουλάχιστον ανιστόρητοι. Είναι τραγικό να εξισώνεις τον φασισμό του Μεσοπολέμου και έπειτα με το σήμερα. Ο φασισμός υπήρξε η κυρίαρχη ιδεολογία στην Γερμανία, την Ιταλία, στην Ισπανία, ενώ φασιστικά υβρίδια είχαμε σε διαφορά κράτη όπως το καθεστώς Μεταξά, παρότι δεν εντάχθηκε στον Άξονα. Τα φασιστικά καθεστώτα απολάμβαναν την συμπάθεια του συνόλου των μεγάλων δυνάμεων, των ηγετών τους αλλά και των μεγάλων εταιρειών της εποχής. Το ότι ο φασισμός οδήγησε στις μετέπειτα φρικαλεότητες, ήταν νομοτελειακό γιατί η γερμανική κοινωνία είχε διαποτιστεί (και ίσως έχει ακόμα) με τις αξίες της κυρίαρχης φυλής έναντι των υπολοίπων και της «υποχρέωσης» να ηγούνται της Ευρώπης. Σε αναλογία μπορούμε να πούμε ότι η εξέλιξη του συναινετικού ή προστατευτικού καπιταλισμού οδηγεί νομοτελειακά στον παγκοσμιοποιημένο αχαλίνωτο καπιταλισμό (νεοφιλελευθερισμός). Ίσως βέβαια έχουμε πειστεί από το αφήγημα που πρόβαλε η Γερμανία, ότι τα ολοκαυτώματα και τα αποτρόπαια εγκλήματα της κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτέλεσαν μια τύφλωση της στιγμής και ότι σαγηνεύτηκαν από τον Χίτλερ. Δεν είναι τυχαίο ότι αποκαλούνται «Ναζιστικές θηριωδίες» και όχι γερμανικές. Προσωπικά πιστεύω ότι θα πρέπει να βλέπουμε την Ιστορία χωρίς ταμπού.

Ανάλογο παράδειγμα εργαλειοποίησης των γεγονότων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είναι η φρασεολογία της Αριστεράς και του ΚΚΕ, σήμερα, περί αντίστασης στην φασισμό. Όχι ότι κάτι τέτοιο είναι απολυτά αναληθές αλλά ως επί το πλείστον το Αλβανικό Μέτωπο, η Μάχη της Κρήτης και η αντίσταση ήταν κατά του Ιταλού, Γερμανού αλλά και του Βουλγάρου κατακτητή ήταν αντίσταση κατά του ξένου εισβολέα και κατακτητή όχι ιδεολογική μάχη. Αν πούμε δηλαδή ότι η Θράκη που ήταν υπό Βουλγαρική κατοχή, η αντίσταση εκεί ήταν κατά της μοναρχίας; Σαφέστατα, στην ηγεσία του τότε ΚΚΕ και στους διανοούμενους της εποχής, υπήρχε η ιδεολογική πάλη αλλά στα λαϊκά στρωματά, η Κατοχή δεν είχε καμία σχέση με ιδεολογίες. Κάτι ανάλογο και ακόμα πιο χονδροειδές προσπαθούν να περάσουν σήμερα οι ιστορικοί της εθνομηδενιστικής πτέρυγας για την επανάσταση του ‘21.  Πιο συγκεκριμένα, η Επανάσταση δεν έχει τόσο εθνοαπελευθερωτικά  στοιχεία όσο ταξικά. Επίσης, ο επαναστατημένος λαός εμπνεύστηκε από τη Γαλλική αλλά και την Αμερικάνικη Επανάσταση. Σα να λέμε ότι τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι δεν  τις έριξαν οι Αμερικάνοι αλλά ο καπιταλισμός.

Ο φασισμός σήμερα

Στον αντίποδα, σήμερα, ότι πιο κοντά στον Φασισμό και τον Ναζισμό είναι η πολιτική της Τουρκίας. Και οι ομοιότητες είναι ανατριχιαστικές!

Μιλάμε για τον «παλαβό» Ερντογάν και όχι για μια δομική, συστημική πολιτική της Τουρκίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ακολουθείται κατά γράμμα η πολιτική του βιβλίου του πρώην ΥΠΕΞ της Τουρκίας «Το στρατηγικό βάθος», Αχμέτ Νταβούτογλου, παρότι ο ίδιος έχει ιδρύσει νέο κόμμα και αποτελεί απειλή για τον Ταγίπ Ερντογάν. Επίσης, όλες οι Μεγάλες Δυνάμεις τον χαϊδεύουν γιατί έχουν μπίζνες στην Τουρκία. Μιλάει ακριβώς, όπως ο Χίτλερ για ζωτικό χώρο. Κάνει παράνομους εποικισμούς (έγκλημα πολέμου) από το ’74 μέχρι και σήμερα. Έχει ανοικτά πολεμικά μέτωπα με Συρία, Αρμενία, εξοπλίζει τον στρατό του Σάρατζ στην Λιβύη. Κάνει παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Όλα αυτά αποτελούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Σε αυτό το σημείο βέβαια αξίζει κάποιος να διαβάσει την ερμηνεία της Αντιφασιστικής Συνέλευσης Autonome Antifa. Αναλυτικά έχει αρθρογραφήσει ο Γιάννης Ξένος στο περιοδικό Άρδην για τις «αντιφασιστικές» απόψεις στα εθνικά θέματα.

Ο ριζοσπαστικός αντιφασιστικός αγώνας 

Αντιφασίστας την εποχή της φασιστικής Γερμανίας και Ιταλίας σήμαινε ότι είσαι θανατική καταδίκη ή εξορία αν ήσουν τυχερός.

 Τυχαία παραδείγματα  αντιφασιστών που έρχονται στο μυαλό είναι ο Τόμας Μαν που είχε το ανάστημα να καταγγείλει τον Γερμανικό Φασισμό όταν το σύνολο της γερμανικής ελίτ είχε σταθεί στο πλευρό του Χίτλερ. Επίσης προτείνω να δείτε, όσοι δεν έχετε δει, το «Μια ξεχωριστή μέρα» του Έττορε Σκόλα, όπου ο Γκαμπριέλε (Μαρτσέλο Μαστρογιάννι), ένας ομοφυλόφιλος  αντιφασίστας προσπαθεί να αντιμετωπίσει την μοίρα του, καταδιωκόμενος από το καθεστώς Μουσολίνι, την μέρα που ο Χίτλερ επισκέπτεται την Ιταλία και είναι όλη η Ρώμη στους δρόμους και τον επευφημεί.

Ο αντιφασισμός σήμερα 

Προσωπική μου γνώμη είναι ότι όσοι νομίζουν ότι ο αντιφασισμός σήμερα είναι κίνημα, είναι αφελείς. Οι χρυσαυγίτες αποτελούν τον ίδιο κίνδυνο για την δημοκρατία όσο οι flaterther για την επιστημονική κοινότητα. Τώρα ότι έχει μετακινηθεί όλη η συζήτηση στον δικαιωματισμό, είναι μια συστημική επιλογή που εξαφάνισε όλα τα αντιπολεμικά, αντιπαγκοσμιοποιητικά και τα κινήματα για εθνική κυριαρχία και κοινωνική δημοκρατία. Έπειτα από την κρίση του 2008, αναδύθηκε μέσα από την οργή του κόσμου, ένα ριζοσπαστικό κύμα αμφισβήτησης του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, που ζητούσε πραγματική δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Ένα τέτοιο κίνημα αποτελούσε θανάσιμη απειλή για τις υπερεθνικές ελίτ. Τότε ήταν που επιταχύνθηκε το πρόγραμμα μεταστροφής των κινημάτων αμφισβήτησης σε «κινήματα» δικαιωματισμού. Αντί για το κοινωνικό ή εθνικό, μετακινήθηκε στην αμφισβήτηση του ατομικού. Δεν έχει σημασία ποιος είσαι, τι πιστεύεις, τί σεξουαλική προτίμηση έχεις κοκ αρκεί να χτυπάς κάρτα 9-5 και να λες ευχαριστώ. Σε αυτό βοήθησε τα μέγιστα η ανάδυση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπου ο ατομικός ναρκισσισμός έχει φτάσει στο απόγειό του. Τώρα, ότι διάφορα Ιδρύματα και Στέγες όπου χρηματοδοτούσαν τη φασίζουσα Χούντα και είχαν δώσει και δώρο εξοχικό στο Λαγονησι στον Παπαδόπουλο και στην Δέσποινα, να πουλάνε τώρα αντιφασισμό, το θεωρώ λούμπεν. Βέβαια, αφού βρίσκουν ποίμνιο (και ανεβάζει στο facebook το ΣΙΓΑ ΜΗΝ ΦΟΒΗΘΩ), καλά κάνουν. Μπορεί και όχι, προχωράμε.

Open borders 

Αιχμή του δόρατος του σημερινού «αντιφασισμού» αποτελεί η πολιτική ανοικτών συνόρων και το μεταναστευτικό. Εδώ η υποκρισία περισσεύει. Θεωρώ την μετανάστευση ένα δομικό στοιχείο της ιστορίας και των πολιτισμών διαχρονικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν σύνορα και κανόνες για όλους. Και αναφέρω για όλους, γιατί οι ίδιοι άνθρωποι έχουν άλλη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού όταν αναφέρονται στην Μυτιλήνη ή στο κέντρο της Αθήνας και άλλη όταν αναφέρονται στο Βερολίνο, το Μόναχο ή το Άμστερνταμ.

Σύγχυση επίσης προκαλείται με τον διαχωρισμό των μεταναστών με τους πρόσφυγες. Σε κάτι τέτοιο βοηθάνε και οι ίδιοι αφού έχουν δασκαλευτεί να σχίζουν τα χαρτιά τους με το που φτάνουν στα Ελληνικά χωρικά ύδατα. Επίσης έχουν δασκαλευτεί να σκίζουν τις βάρκες τους μόλις τους πλησιάζει σκάφος του Λιμενικού ώστε να τους συμπεριφερθούν ως ναυαγούς και όχι ως μετανάστες – πρόσφυγες. Προσωπικά έναν άνθρωπο που σκίζει μια βάρκα για να έχει περισσότερες πιθανότητες ασύλου τον θεωρώ σχιζοφρενή δολοφόνο. Αλλά σε όλα αυτά εκείνο που μετράει είναι  η  ταμπέλα και όχι η ουσία. Τι πρόσφυγας, τι μετανάστης. Πολλές φορές μας νουθετεί ο κ. Δημήτρης Χριστόπουλος ex cathedra ότι είναι δύσκολο να διαχωρίζουμε τους μετανάστες από τους πρόσφυγες  λέγοντας ότι “καθώς η μήτρα και των δύο φαινομένων, της προσφυγιάς και της μετανάστευσης, είναι περίπου κοινή”  υπονοώντας βέβαια να τους θεωρούμε όλους πρόσφυγες. Κάτι τέτοιο όμως είναι αρκετά επικίνδυνο για τους πρόσφυγες.

Θα ήθελα να τονίσω μια λεπτομέρεια που πολλές φορές μας διαφεύγει. Πλημυρίζει το facebook με αναρτήσεις φίλων μας γεμάτες συμπόνια και αλληλεγγύη. Μια εικονική πραγματικότητα από την άνεση του καναπέ μας ή όταν βαριόμαστε στο δρομολόγιο Σύνταγμα – Κηφισιά. Υπάρχει ένας ναρκισσισμός όταν υποκρίνεσαι ότι βοηθάς κάποιον μέσω μιας ανάρτησης ή μιας συμμέτοχης σε μια συλλογική κουζίνα μεταναστών. Όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι τα κύματα των μεταναστών, που έρχονται και εγκαθίστανται την Ελλάδα τα τελευταία χρονιά είναι κυρίως χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Έτσι δεν αποτελούν απειλή για τις μεσαίες και ανώτερες τάξεις. Μεσαία τάξη που αποτελεί την πλειονότητα των μελών των «αντιφασιστικών» κινημάτων, άσχετα αν γίνεται αγωνιώδης προσπάθεια να μοιάζουν με χίπις.  Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει μια φαντασιακή αναπαράσταση τι εστί μετάστασης.

“I want to live like common people” όπως λέει και το διάσημο τραγούδι των Pulp που γράφτηκε για τα γαλάζια μάτια της κ. Δανάης Στράτου, συζύγου του επαναστάτη κ. Γιάνη. Η πανουργία της ιστορίας!  Όμως, όπως λέει και το τραγούδι “Watching roaches climb the wall, If you called your dad he could stop it all, You’ll never live like common people”. 

Τα πράγματα όμως θα είναι εντελώς διαφορετικά αν σε ένα υποθετικό σενάριο έχουμε προσφυγικές ροές από πχ Συρία ή Αρμενία και θα πρέπει να εντάξουμε 5.000 δικηγόρους, 5.000 γιατρούς και 5.000 μηχανικούς στην Ελλάδα. Τότε θα δούμε μια εντυπωσιακή μετάλλαξη. Ο μέχρι τώρα νέο-χίπις (βλ. χίπστερ) να μεταμφιέζεται σε ακροδεξιό φασιστοειδές του χειρίστου είδους. Όπως έχω αρθρογραφήσει,  συνδικαλιστικές ομάδες όπως το ΤΕΕ που συνήθως έχει αριστερή διοίκηση, συμπεριφέρονται σαν τον Κασιδιάρη με φουλάρι όταν πρόκειται για τα λεγόμενα «επαγγελματικά δικαιώματα των μηχανικών»

Φίλος του μετανάστη, εχθρός του ντόπιου

  Παρότι στα αισθήματα αγάπης και συμπόνιας για τον μετανάστη, τον ξένο, τον ομοφυλόφιλο, τον διαφορετικό δεν υπάρχει φειδώ, αναδύεται ένα άσβεστο μίσος για τον «νοικοκυραίο», τον μικροαστό. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια εντελώς υποκριτική στάση, στο πλαίσιο των κλισέ συνθημάτων απλά και μόνο για να πουλήσουμε επαναστατικότητα και προκάτ αντισυμβατικότητα. «Νοικοκυραίοι φαντάζετε ωραίοι πνιγμένοι μες στα χρέη» λέει το γνωστό  σύνθημα στους τοίχους. Τώρα ποιος είναι νοικοκυραίος και ποιος όχι, βγάλε άκρη. Το αντιμετωπίζω με την ελαφρότητα που στο γήπεδο θα βρίσεις την μανα των οπαδών του αντιπάλου, ενώ ο αδερφός σου ή η αδερφή σου υποστηρίζει την αντίπαλη ομάδα, οπότε ο ίδιος βρίζεις την μητέρα σου. Κάτι ανάλογο είναι και η φρασεολογία περί βολεμένων, την ώρα που το πιο πιθανό είναι αυτός που γραφεί το σύνθημα είναι γόνος οικογένειας  μεσαίας τάξης και πάνω κάνοντας το επαναστατικό «αγροτικό» του πίνοντας μπίρες στην κατάληψη Ευαγγελισμού. Στον αντίποδα και εις επίρρωση της αντιφασιστικής υποκρισίας, είναι τα συνθήματα συμπαράστασης του υγειονομικό προσωπικό κατά την έξαρση την πανδημίας, λες και γιατροί και νοσηλευτές δεν είναι νοικοκυραίοι. Η λίστα δεν έχει τελειωμό.

Και αν δεν είναι κίνημα ο αντιφασισμός σήμερα, τι είναι;

Ο «αντιφασισμός» σήμερα είναι μια  λάιφ-στάιλ αλληλεγγύη στον κατατρεγμένο και καταπιεσμένο. Και λέω λάιφ-στάιλ γιατί είναι αδύνατο η αλληλεγγύη να εμβαθύνει στην ουσία. Όχι γιατί δεν υπάρχει καλή πρόθεση αλλά γιατί είναι πρακτικά αδύνατο. Δεν είναι αλληλεγγύη να οργανώσεις μια μουσική βραδιά με μουσική από το Αφγανιστάν ούτε μια συλλογική κουζίνα με φαγητά από το Πακιστάν. Αλληλεγγύη σημαίνει να καταλάβεις τις ανάγκες του και να τον βοηθήσεις να πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του. Να τον κάνεις ευτυχισμένο. Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να μένει με άλλους 30 σε ένα δωμάτιο. Έχουν γίνει έρευνες και ένα ελάχιστο ποσοστό θέλει να μείνει στην Ελλάδα. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να πάνε στη βορειά Ευρώπη. Δεν θέλουν τον οίκτο μας. Βέβαια το να δίνεις ή να κάνεις ότι δίνεις σε κάποιον, που είναι πιο χαμηλά, κάνει εσένα πιο ευτυχισμένο. Τέλος, υπάρχουν δυσκολίες στην αρμονική συνύπαρξη τέτοιου μεγάλου αριθμού μεταναστών στην Ελλάδα. Κάτι τέτοιο το προσπερνάνε οι «αντιφασιστικές» γκρούπες.

Πέρα από το μεταναστευτικό, ο ορός φασισμός σήμερα έχει ευτελιστεί. Και επειδή άπαντες δηλώνουν σήμερα  αντιφασίστες, να ξεκαθαρίσουμε κάτι:  Αντί-«κάτι» είσαι όταν αυτό το «κάτι» έχει περιεχόμενο όχι όταν αποτελεί ένα λούμπεν  περιθώριο τραμπούκων. Το ότι είναι η ΧΑ εγκληματική οργάνωση και μια γκρούπα τραμπούκων όπως το συνδικάτο του εγκλήματος κοκ, είναι προφανές. Μπράβοι και εκβιαστές του υποκόσμου είναι, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Τώρα, το να βλέπουμε φαντάσματα περί «αβγού του φιδιού» σημαίνει είτε ότι είμαστε ανιστόρητοι ή αφελείς.

Η σημερινός αντιφασισμός ανήκει ολοκληρωτικά στο πλαίσιο του υπερεθνικού προοδευτισμού όπως τον έχει περιγράψει ο Αμερικάνος πολιτικός επιστήμων Τζων Φόντε. Κατάργηση των συνόρων, κατάργηση του εθνικού, ισοπέδωση, κατάργηση των ταυτοτήτων. Από το συλλογικό στο ατομικό. Από το εθνικό στο οικουμενικό και στο προσωπικό. Από το αντιπολεμικό και αντικαπιταλιστικό στον δικαιωματισμό. Σε εναγκαλισμό με την κουλτούρα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, την οποία βεβαίως βεβαίως πολεμάνε από μέσα.

*Ο Λάμπρος Ανδριανάκης, γεννήθηκε και ζει στο Ηράκλειο, είναι Πολιτικός Μηχανικός ΤΕ, απόφοιτος του πρώην ΑΤΕΙ Κρήτης και μεταπτυχιακός φοιτητής του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. στο Τμήμα του ΜΒΑ. Ασχολείται ερασιτεχνικά με την φωτογραφία (andrianakis.com).

---

[i]https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE

[ii] Έρκυνα, Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών– Επιστημονικών Θεμάτων, Τεύχος 7ο, 211-226, 2015

[iii] Νταβούτογλου Αχμέτ, Το στρατηγικό βάθος. Η διεθνής θέση της Τουρκίας, Εκδόσεις Ποιότητα

[iv] https://www.iefimerida.gr/kosmos/mark-esper-toyrkia-egklimata-polemoy-syria

[v] https://infognomonpolitics.gr/2020/11/echoume-kai-leme-afta-einai-ta-egklimata-tis-tourkias-kyrioi-tis-e-e/

[vi] http://www.antifascripta.net/LinkClick.aspx?fileticket=txL1cGq5t1o%3D&tabid=178

[vii] https://ardin-rixi.gr/archives/205871

[viii] https://www.syntagmawatch.gr/my-constitution/imaste-ipochreomeni-os-dimokratiko-kratos-dikaiou-na-dechomaste-tous-prosfyges-ischyi-to-idio-gia-tous-metanastes/

[ix] https://youtu.be/yuTMWgOduFM

[x]  Μτφ: Παρακολουθώντας τις κατσαρίδες να ανεβαίνουν στον τοίχο, εάν κάλεσες τον μπαμπά σου θα μπορούσε να τα σταματήσει όλα. Ποτέ δεν θα ζεις σαν τους απλούς ανθρώπους

[xi] https://www.newshub.gr/el/apopseis/35-chronia-empaigmos-i-odysseia-ton-apofoiton-michanikon-ton-proin-tei

[xii] https://evagelismos.squat.gr/

[xiii] Liberal Democracy vs. Transnational Progressivism: The Future of the Ideological Civil War Within the West by John Fonte
*Σημείωση: Οι απόψεις των αρθρογράφων αποτελούν προσωπικές θέσεις και δεν αποτελούν τυχόν θέσεις του newshub.gr