Τα μεγάλα καθάρματα του lockdown

Του Θέμη Τζήμα 

Το 2010, το γαλλικό περιοδικό Marianne είχε δημοσιεύσει ένα αφιέρωμα στους οικονομικούς κλυδωνισμούς της Ε.Ε., με τίτλο “Τα επτά καθάρματα της κρίσης”. Από τότε ζούμε σε μια διαρκή κρίση, η οποία βαίνει σταθερά επιδεινούμενη, ενώ τα καθάρματά της πολλαπλασιάζονται.

Η οικονομική κρίση ως τέτοια, παρεμπιπτόντως (και έως ότου κάποιος μετεωρίτης καταστρέψει τον πλανήτη, οπότε η γη θα γίνει κόκκινη κατά κάποιο τρόπο), είναι πάντα ανθρωπογενής, ακόμα και αν η πρωταρχική αιτία είναι μη ανθρωπογενής. Ο ιός δεν είναι ανθρωπογενής, εκτός και αν πιστέψουμε την ακροδεξιά των ΗΠΑ.

Η διαχείριση της πανδημίας, ωστόσο, και η ειδική εκδοχή οικονομικής κρίσης που προκαλείται είναι ανθρωπογενής, δηλαδή αποτέλεσμα ταξικών επιλογών. Απλώς, οι τάξεις που την πληρώνουν είναι για μια ακόμα φορά, κατά βάση, οι εργαζόμενοι και οι “μεσαίοι” – μικροί ή και μεγαλύτεροι.

Το lockdown ή “απαγορευτικό”, ανθρωπογενή επιλογή συνιστά. Εκεί λοιπόν που υπάρχουν επιλογές, συνήθως (και εν προκειμένω, αναμφίβολα) υπάρχουν και καθάρματα. Ιδίως όταν από τις επιλογές τους πεθαίνει κόσμος που δεν χρειαζόταν να πεθάνει, ενώ ολόκληρες κοινωνικές ομάδες ρημάζονται.

Τα πρώτα “καθάρματα του lockdown” λοιπόν είναι ο πρωθυπουργός (το έχει το οικογενειακό επίθετο, για όσους θυμούνται το σύνθημα που δονούσε τις πόλεις στα Ιουλιανά, για τον πατέρα Μητσοτάκη) και οι βασικοί εμπλεκόμενοι υπουργοί: Υγείας, Παιδείας, Πολιτικής Προστασίας, Μεταφορών, Οικονομικών, Εργασίας, Πολιτισμού.

Αφού ο ελληνικός λαός υπέστη μια οικονομική καταστροφή μετά το πρώτο “απαγορευτικό”, αφού τάισαν τα μέσα ενημέρωσης με μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, αφού πανηγύρισαν ότι είναι οι καλύτεροι στην Ε.Ε. είχαν δύο δουλειές: να προετοιμάσουν τη νέα σεζόν προκειμένου να μη χρειαστεί να ξανακλείσει η εθνική οικονομία και να προστατεύσουν τα δικαιώματα και τα σύνορα της χώρας από την Τουρκία. Με το Oruc Reis να κόβει βόλτες και το γεωτρύπανο να προθερμαίνεται, αντιλαμβανόμαστε πώς τα κατάφεραν στην δεύτερη δουλειά.

Αλλά αν στη δεύτερη δουλειά τα πήγαν άσχημα, σε ό,τι αφορά την πρώτη δουλειά πέτυχαν να εκπλήξουν ακόμα και τους αντιπάλους τους ως προς το πόσο ανίκανοι και διεφθαρμένοι φάνηκαν – έχοντας να συγκριθούν παρεμπιπτόντως με μια αντιπολίτευση και προηγούμενη κυβέρνηση που την βαραίνει το Μάτι.

• Εκκίνηση του τουρισμού όπως- όπως, με φιέστες τύπου ελληνικών ταινιών και με ελάχιστα τεστ. Η Σλοβακία υλοποιεί ήδη πρόγραμμα για 5.5 εκατομμύρια τεστ. Εδώ γιατί δεν έγινα μαζικά τέστ για όσους επέστρεφαν από τα νησιά, τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα; Τελικά ούτε ο τουρισμός σώθηκε και τα κρούσματα ήδη από τα τέλη Αυγούστου, αρχές Σεπτεμβρίου ξεκίνησαν να αυξάνονται.
• Άνοιγμα των σχολείων χωρίς να έχει γίνει τίποτα για τις αίθουσες: θυμάται κανείς τις καταπληκτικές δηλώσεις Μαγιορκίνη πριν δύο μήνες;
• “Δημιουργία” κρεβατιών ΜΕΘ, χωρίς προσωπικό: μετά το self– service στις καφετέριες, προφανώς θα περάσουμε και στην αυτονοσηλεία. Ακόμα δεν είμαστε βέβαιοι για τον ακριβή αριθμό, παρεμπιπτόντως.
• Κλείσιμο της εστίασης στις 12 το βράδυ, χωρίς (αφού η ζημιά είχε ήδη γίνει στην οικονομία) να απαγορεύονται επί ένα μήνα οι δημόσιες συναθροίσεις και χωρίς καμία τήρηση αποστάσεων επομένως στους δημοσίους χώρους. Μάλιστα, αντί να κλείνουν στις 12 τα μεγάλα νυχτερινά μαγαζιά με τις εκατοντάδες, συνωστισμένων θαμώνων και να επιτραπεί η λειτουργία καταστημάτων με μικρό συνωστισμό, όπως τα εστιατόρια, πρώτα καθιερώθηκαν τα απογευματινά μπουζούκια και έπειτα (χάρη στις μίζες και στο λάδωμα) τα κορόνα-πάρτι γινόταν παρά τις απαγορεύσεις, ανεμπόδιστα.
• Μέσα Μαζικής Μεταφοράς υπερπλήρη, χωρίς καμία πρόνοια για δυνατότητα υποστήριξης εναλλακτικών μορφών μετακίνησης ή για περισσότερα μέσα.
• Εγκατάλειψη εκπαιδευτικών και μαθητών χωρίς καμία υποστήριξη ενόψει της πιθανότητας του δευτέρου κύματος κορονοϊού και τηλεκπαίδευσης, Μια οικογένεια με δύο μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου ή και με κάποιον φοιτητή μπορεί να χρειαστεί έως τρεις υπολογιστές. Ποιος θα καλύψει ένα τέτοιο κόστος;
• Ψίχουλα για εργαζομένους και ελευθέρους επαγγελματίες, χωρίς καν να συνυπολογίζεται η επίδραση της γενικής, καταστροφικής πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας.
• Συνάξεις στις Εκκλησίες με την αστυνομία να παρακολουθεί απαθής τις παραβιάσεις των κανονισμών.
• Μέσα σε αυτήν τη συγκυρία, υιοθέτηση του νέου Πτωχευτικού Κώδικα λεηλασίας της προσωπικής περιουσίας των πολιτών και του εργασιακού νόμου, που δίνει εν μέσω πρωτοφανούς κρίσης, τους εργαζομένους, βορά στην εργοδοσία.

Και σε συνέχεια όλων αυτών, ένα καθολικό lockdown, γεμάτο με ακατανόητους κανόνες και βαθύτατα ταξικό. Κλείνει το μαγαζί που μάζευε εκατοντάδες, κλείνει και το καφενείο της γειτονιάς με τους ελάχιστους θαμώνες. Επιβάλλεται απαγορευτικό στον νομό με τριψήφιο αριθμό κρουσμάτων όπως και σε αυτόν με κάτω από δέκα κρούσματα. Επιτρέπεται (και ορθώς) να πηγαίνουν σχολείο τα παιδιά κάτω των 12 ετών αλλά δεν επιτρέπεται να αθλούνται σε εξωτερικούς χώρους, σε ομαδικά αθλήματα. Κλείνουν τα μικρά εμπορικά καταστήματα που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τα μεγάλα στο ηλεκτρονικό εμπόριο.

Καμία πρόνοια για όλους όσοι χάνουν τη δουλειά τους, θα κλείσουν το μαγαζί τους, δεν θα μπορέσουν να δουλέψουν λόγω της ζημιάς που υφίστανται ούτε και μετά το απαγορευτικό, δεν μπορούν να βγάλουν το μήνα μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου, που υποτίθεται ότι θα πάρουν 800 μείον τις κρατήσεις φυσικά.

Την ώρα που το σχήμα “V”της υποτιθέμενης ανάκαμψης αποδεικνύεται φούμαρα, η κυβέρνηση με τις συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές της προωθεί μια αναδιανομή-λεηλασία πλούτου μεγαλύτερη και από εκείνη των μνημονίων. Το “lockdown” αποδεικνύεται η χειρότερη ταξική επιλογή, αποτέλεσμα της κυβερνητικής ανικανότητας και συνδυάζεται με καταστροφικό τρόπο, με την επιλογή της να υποστηρίξει τον πολύ μεγάλο πλούτο εις βάρος των μεσαίων και κατωτέρων στρωμάτων, χωρίς να έχει επαρκώς εξηγηθεί και χωρίς να έχουν τηρηθεί και εφαρμοστεί έξυπνα και στοχευμένα, εναλλακτικά μέτρα.

Η δεύτερη κατηγορία καθαρμάτων του “lockdown” είναι κάτι δήμαρχοι όπως των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης και οι αντίστοιχοι περιφερειάρχες, οι οποίοι όχι μόνο δεν έκαναν το παραμικρό για να προετοιμάσουν τα μεγάλα αστικά κέντρα και τις περιφέρειες αλλά αντιθέτως σκόρπιζαν λεφτά (βλ. Μπακογιάννη) σε φίλους εργολάβους, τους προηγούμενους μήνες. Αλήθεια, πέρα από το να ξεκοκκαλίζουν τα ΕΣΠΑ οι αυτοδιοικητικοί, στη μεγάλη τους πλειοψηφία ποια ακριβώς συνδρομή στους πολίτες προσέφεραν εντός των αρμοδιοτήτων τους;

Τρίτη κατηγορία, οι διεφθαρμένοι κρατικοί λειτουργοί που άφηναν τα προαναφερθέντα νυχτερινά μαγαζιά να μαζεύουν λεφτά εις βάρος της δημόσιας υγείας.

Τέταρτη κατηγορία, τα διεθνή ή και παγκόσμια καθάρματα. Αυτοί που αρνούνται μια υγειονομική ανακωχή, όπως και μια ειλικρινή, διεθνή επιστημονική συζήτηση, προκειμένου να ευνοήσουν τις εταιρείες της δικής τους επιλογής σε σχέση με την ανάπτυξη εμβολίων. Θα μας εξηγήσει ποτέ κανείς γιατί το ρωσικό εμβόλιο θεωρείται αναξιόπιστο και δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί;

Τα lockdown σε όλο τον κόσμο οξύνουν και “ανανεώνουν” τα ταξικά και πολιτικά χάσματα που άφησε η καπιταλιστική κρίση του 2007-2008. Η διαχείριση της για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, με τον συγκεκριμένο τρόπο (lockdown από τη μια και αναδιανομή πλούτου από την άλλη) θα συνταράξει ξανά τα θεμέλια των πολιτικών και οικονομικών μοντέλων. Η προκλητικότητα αυτής της διαχείρισης από πλευράς των πολιτικών και οικονομικών κατεστημένων θα γεννήσει αντιδράσεις.

Σε αυτές τις αντιδράσεις, η όποια αριστερά θέλει να γειωθεί οφείλει να ισορροπήσει επιδέξια μεταξύ προστασίας της δημόσιας υγείας από τη μια και δίκαιης κοινωνικής οργής αλλά και αντίδρασης από την άλλη. Οφείλει να καταθέσει το σχέδιο ανασυγκρότησης των οικονομιών και των κοινωνιών, που δέκα χρόνια πριν είχε αποτύχει να εκφέρει, επειδή το είχε υποκαταστήσει με εύκολα τσιτάτα μικροαστών- στη σκέψη- οικονομολόγων και με ολέθρια αποτελέσματα όπως η εμπειρία ΣΥΡΙΖΑ και Podemos απέδειξε.   

Πηγή: ΚΟΣΜΟΔΡΟΜΙΟ