Πρώτη φορά Αριστερά και τελευταία

Η «δεξιά στροφή», η ανατοποθέτηση, ιδεολογική και πολιτική, συντελέστηκε πριν από δεκαετίες

Του Απόστολου Αποστολόπουλου από τον Δρόμο της Αριστεράς 

Όσοι κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ για «δεξιά στροφή» μόλις έγινε κυβέρνηση, έχουν αδύνατη μνήμη, κάνουν λάθος, κρύβουν την αλήθεια. Ο Τσίπρας έδωσε προεκλογικές υποσχέσεις που δεν τήρησε, αυτό είναι αληθές, αλλά εντάσσεται στην «τρέχουσα» πολιτική ασυνέπεια όλων των πολιτικών κομμάτων όπου κατατάσσεται και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η «δεξιά στροφή», για την ακρίβεια, η ανατοποθέτηση, ιδεολογική και πολιτική, είχε συντελεστεί πριν από δεκαετίες και φυσικά υπεύθυνος δεν είναι ο σημερινός πρωθυπουργός. Αυτός απλώς την έκανε επίσημη πολιτική, ως κυβέρνηση. Η «στροφή» εκδηλώθηκε δημοσίως και παταγωδώς στο Συνέδριο του ΣΥΝ, αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν οι

σύνεδροι επιφύλαξαν αποθεωτική υποδοχή στον προσκεκλημένο Κ. Σημίτη κατά την είσοδό του στο χώρο του Συνεδρίου, σαν να ήταν αυτός ο αρχηγός του κόμματος. Όσοι, λοιπόν, δηλώνουν έκπληξη ή και απογοήτευση για τις πολιτικές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και για την αθέτηση υποσχέσεων δεν είναι ειλικρινείς ούτε με τον εαυτό τους ούτε με το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Ο Τσίπρας διαμορφώθηκε πολιτικά και ιδεολογικά μέσα σε συγκεκριμένο περιβάλλον και προσαρμόστηκε με απόλυτη επιτυχία έτσι ώστε ο μαθητής να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο δάσκαλο. Τούτο δεν είναι προς δικαιολογία του. Διότι και άλλοι έζησαν στο ίδιο περιβάλλον και το απόρριψαν, οι λιγότεροι. Tα του Καίσαρος…

Η πηγή, χρονικά και πολιτικά, αυτού που αποκαλούμε, σχηματικά, «δεξιά στροφή» (ανατοποθέτηση) της Αριστεράς (και του ΣΥΡΙΖΑ) φθάνει πολύ πίσω, με κρίσιμο σταθμό τη Γιάλτα. Ανιχνεύεται στους δισταγμούς των μπολσεβίκων να ακολουθήσουν τις προτροπές του Λένιν να κάνουν την Επανάσταση. Και μπορεί να πάει ακόμα πιο πίσω, στην ερμηνεία των μαρξιστικών κειμένων έτσι ώστε ο Μαρξ να δηλώσει ότι δεν είναι μαρξιστής. (Αναλυτικότερα για το ζήτημα αυτό αναφέρομαι σε άρθρο μου στο προσεχές τεύχος των Τετραδίων, αφιερωμένο στην πορεία της Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ που προγραμματίζεται για τον Οκτώβριο/Νοέμβριο).

Η δημοκρατική παράταξη ήταν και εξακολουθεί, υπό προϋποθέσεις, να είναι πλειοψηφικό ρεύμα στη χώρα μας. Αποδείχθηκε, άλλωστε, για μια ακόμα φορά, στο δημοψήφισμα. Στην πράξη δεν υπήρξε ποτέ μια ενιαία παράταξη. Αλλά οι οπαδοί/ψηφοφόροι του λεγόμενου κεντρώου χώρου συνέκλιναν με τους οπαδούς της ιστορικής Αριστεράς σε πλείστες κρίσιμες περιπτώσεις, όπως τα Ιουλιανά του ’65 ή, επαναλαμβάνω, το πρόσφατο δημοψήφισμα. Θα μπορούσαμε να δούμε τη μεταπολεμική Ιστορία μας μέσα από το πρίσμα των συνεχών και ποικίλων προσπαθειών της κυρίαρχης ελίτ (και του ξένου επικυρίαρχου) να υποτάξει/ενσωματώσει/απονευρώσει αυτό το ισχυρότερο αριθμητικά τμήμα του εκλογικού σώματος. Όταν η ελίτ και ο ξένος παράγων φοβήθηκαν τη σύγκλιση έκαναν τη δικτατορία. Το έργο της απονεύρωσης έχει αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το εφαρμόζει, αλλά πηγαίνει κατ’ ευθείαν στα τάρταρα, όπως οι προκάτοχοί του.

Η αίγλη του ΕΑΜ και της Εθνικής Αντίστασης ήταν μονοπώλιο και το ισχυρό όπλο της ιστορικής Αριστεράς στη μεταπολεμική περίοδο έως και την πτώση της Χούντας. Το ΠΑΣΟΚ αμφισβήτησε, τελικά με επιτυχία, αυτό το μονοπώλιο. Το ΠΑΣΟΚ συγκρότησε ένα κοινωνικό σώμα με πολιτική και κρατική εξουσία, του προσέδωσε ιδεολογική (πατριωτική) ταυτότητα και υπαρκτή οικονομική βάση. Χρηματοδότησε στελέχη και μέλη του ΕΑΜικού Κινήματος, άλλαξε την ηγεμονία στο χώρο της Δημοκρατικής Παράταξης. Το ΠΑΣΟΚ ήταν η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια να διαχωριστεί η ιστορική αριστερά από τον «κεντρώο» χώρο.

Η δεύτερη απόπειρα, επιτυχημένη και αυτή, ήταν με τον Κ. Σημίτη. Η κοινωνία ζούσε τότε τη, σχετικά σύντομη αλλά προσοδοφόρα, περίοδο του εύκολου πλουτισμού, της χρηματιστηριακής αρπαχτής. Δημιουργήθηκε ένα λεπτό, εύθραυστο, αλαζονικό κοινωνικό στρώμα νεόπλουτων, ανακάτεμα οπαδών του ΠΑΣΟΚ, της «ανανεωτικής» αριστεράς αλλά και ορισμένων στελεχών του ΚΚΕ (που έφυγαν από το κόμμα), εννοείται και της παραδοσιακής Δεξιάς. Τη διαφθορά εγκαινίασε το ΠΑΣΟΚ (ένα δωράκι στον εαυτό του) αλλά ο σημιτισμός της έδωσε άλλη διάσταση, γιγαντισμού. Και το ΠΑΣΟΚ και ο σημιτισμός είχαν τελικά βίο σύντομο.

Τα δεδομένα είναι γνωστά αλλά αν μπουν στη σειρά η διολίσθηση της Αριστεράς (ευρωπαϊκής και ελληνικής) από τον «δογματισμό» στον «ρεαλισμό», η αμφισβήτηση της προνομιούχας θέσης της ιστορικής Αριστεράς ως εκπροσώπου μιας ηρωικής αλλά παρελθούσας εποχής και η εξαγορά διά του εύκολου πλουτισμού καταλήγουν… στον ΣΥΡΙΖΑ, την Αριστερά του σήμερα. Οι λίγοι που κρατάνε Θερμοπύλες… είναι λίγοι, για την ώρα τουλάχιστον.

Επίλογος σ’ αυτό το κείμενο είναι μια παρατήρηση. Οι σοσιαλιστές του παρελθόντος πίστευαν στη σταδιακή ειρηνική ανατροπή του καπιταλισμού εκ των έσω. Απέτυχαν αυτοί, όπως άλλωστε και οι υποτίθεται «ορθόδοξοι», κατ’ όνομα «Λενινιστές», αντίπαλοί τους. Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, έκτρωμα του σοσιαλισμού, οι νικητές έβαλαν στόχο να κατασκευάσουν μια Αριστερά στα μέτρα τους. Μια Αριστερά που όχι απλώς δεν θα διεκδικεί έστω περιορισμένα συνδικαλιστικά αιτήματα, αλλά θα ευνουχίζει συστηματικά κάθε απόπειρα διεκδίκησης και ανεξάρτητης σκέψης. Μια Αριστερά που θα υπερασπίζεται τις θέσεις της κυρίαρχης ελίτ, π.χ. μιλώντας εναντίον της πατρίδας ως δήθεν μαρξιστική άποψη. Με τη διαφορά ότι η παντοκράτειρα αμερικανική ελίτ είναι φανατικά υπέρ της δικής της πατρίδας και εναντίον όλων των άλλων. Αυτή η Αριστερά, του Μπλερ, του Ρέντσι, του ΣΥΡΙΖΑ, αργοσβήνει στην ανυποληψία.