Προσφυγικό-Μεταναστευτικό: Το χρονικό μιας κυβερνητικής τραγωδίας (εξαιρετικό)

Του Γιώργου Ρακκά* πρωτοδημοσιεύτηκε στο liberal.gr 

Όλα τα στελέχη της παρούσας κυβέρνησης, ανεξαιρέτως, αναφέρονται στο προσφυγικό και μεταναστευτικό αδιέξοδο που ξέσπασε με πολύ οξύ τρόπο από τις αρχές του 2015 κι ύστερα, σαν να επρόκειτο για κάποια «φυσική καταστροφή». Προσπαθούν να δικαιολογήσουν, μάλιστα, την (μη) πολιτική τους, δηλαδή την εκχώρηση της διαχείρισης των πληθυσμών που εισέρχονται και εγκλωβίζονται στην Ελλάδα στον «διεθνή παράγοντα» και σε ξένα (παρα)κέντρα εξουσίας ακριβώς πάνω σε αυτήν την αντίληψη. Ότι η τραγωδία του προσφυγικού και μεταναστευτικού αδιεξόδου «μας έτυχε ξαφνικά».

Στην πραγματικότητα, όμως, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Η παροξυστική αναβάθμιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάδα, και σε δεύτερο στάδιο ο εγκλωβισμός τους στην χώρα μας, αποτελεί σε πολύ μεγάλο βαθμό υποπροϊόν της ίδιας της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ πάνω στο ζήτημα. Ας δούμε

το γιατί.

Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ: Μια «κοινωνία των περαστικών»;

Η όξυνση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς το Αιγαίο, εντοπίζεται ταυτόχροναμε την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, και την αλλαγή πολιτικής που εγκαινίασε πάνω στο ζήτημα. Η αλλαγή είχε να κάνει τόσο σε ό,τι αφορά στην φύλαξη θαλασσίων συνόρων, αλλά και στην παραμονή όσων εισέρχονται στην χώρα μας παράνομα.

Ήδη από το 2012, η τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ για το μεταναστευτικό, εισηγούνταν ένα απόλυτο Laissez-passer που ισοδυναμούσε με de facto κατάργηση κάθε έννοιας συνόρου της ελληνικής επικράτειας και καθιέρωνε μέριμνες δυνάμει νομιμοποίησης όλων των ανθρώπων που θα εισέρχονταν στην χώρα μας.

Η ουσία του τότε προγράμματος (το οποίο εισηγήθηκε ο Συνασπισμός ως κύριος κορμός του “εκλογικού μετώπου”) βρίσκονταν σε δύο αναφορές ως προς την προτεινόμενη πολιτική νομιμοποίησης:

«Θέσπιση ενός πρόσθετου τύπου άδειας, που θα λέγεται “άδεια προς αναζήτηση εργασίας”, με την οποία θα εφοδιάζεται αυτομάτως κάθε ενδιαφερόμενος (είτε με αίτηση προς τις αρμόδιες ελληνικές αρχές είτε με αίτηση στο ελληνικό προξενείο της χώρας προέλευσης) και θα αποκτά αυτοδικαίως το δικαίωμα παραμονής στην ελληνική επικράτεια για ένα χρόνο, με στόχο να αναζητήσει δουλειά.

Αποσύνδεση της ανανέωσης της άδειας παραμονής από την ύπαρξη ορισμένου αριθμού ενσήμων, για να μην μεταπίπτουν εργαζόμενοι μετανάστες, μαζικά και άδικα, από το καθεστώς της νομιμότητας στο καθεστώς της παρανομίας, εξαιτίας της απροθυμίας των εργοδοτών τους να καταβάλουν τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία ασφαλιστικές εισφορές».¹

Τι θα σήμαινε η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα που προέβλεπε το πρόγραμμα, όπως διευκόλυνση της οικογενειακής επανένωσης, ακραία σχετικοποίηση των κριτηρίων απόδοσης ιθαγένειας, μαζική χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων για την προώθηση αυτών των ανθρώπων στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε., είναι πολύ εύκολο πλέον να το φανταστεί κανείς: Η δυστοπία μιας «κοινωνίας των περαστικών», ευκαιριακά απασχολούμενων στην μαύρη εργασία, συνωστισμένων στον προθάλαμο της Ευρώπης. Διότι προφανώς, η κατάργηση οποιασδήποτε οριοθέτησης που να προσδιορίζει το περιεχόμενο των εννοιών «ανεξάρτητη χώρα» και «κυρίαρχος λαός» θα οδηγούσε στην έκπτωση της ελληνικής κοινωνίας σε μια εθνο-πολιτισμική βαβέλ.

Τρία χρόνια μετά, ο σκληρός πυρήνας αυτής της αντίληψης έμελλε να υλοποιηθεί, όταν το δίδυμο Δρίτσα-Χριστοδουλοπούλου ανέλαβε το Υπουργείο Ναυτιλίας, και το Υπουργείο Μεταναστευτικής πολιτικής αντίστοιχα.

Τότε, αφενός αποποιήθηκαν κάθε ευθύνη για τη φύλαξη των ελληνικών συνόρων, και μετέβαλαν το λιμενικό σε… υπηρεσία συνδρομής στα δουλεμπορικά κυκλώματα που δρούσαν στα παράλια του Αιγαίου και αφετέρου, αποποιήθηκαν κάθε πολιτική για την… παραμονή των προσφύγων και των μεταναστών στην χώρα, με τις αλήστου μνήμης δηλώσεις ότι οι πρόσφυγες «λιάζονται» και μετά… «εξαφανίζονται».

Οι συνέπειες της πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ

Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής υπήρξαν τεράστιες και καταστροφικές για την χώρα μας:

• Πρώτον και κυριότερο· επετράπη στα δουλεμπορικά δίκτυα που δρούσαν στην γειτονική χώρα, όχι μόνον υπό την ανοχή αλλά και υπό την ενθάρρυνση του τουρκικού κράτους² να μεγιστοποιήσουν την δραστηριότητά τους στο Αιγαίο, οξύνοντας δραματικά τον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών που εισέρχονταν στην χώρα μας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, το 2014, όσο δηλαδή το λιμενικό εφάρμοζε μια στρατηγική αποτροπής των δουλεμπόρων στο Αιγαίο, οι εισερχόμενοι έφταναν μόλις τις 41.065. Με την νέα πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 συνολικά εισήλθαν στην χώρα… 856.723.³

Όσο για τις επίσημες δικαιολογίες περί ανθρωπιστικού καθήκοντος, απαντάει η ίδια η… μακάβρια στατιστική: Πόσοι άραγε ήταν οι πνιγμοί στο Αιγαίο, στο πλαίσιο της πολιτικής αποτροπής, και πόσοι στο πλαίσιο της επιτρεπτικής πολιτικής;

• Με τα «λιάζονται» και τα «εξαφανίζονται» δημιουργήθηκε κενό πολιτικής, και άρα «κενό κυριαρχίας» στο… εσωτερικό του ελληνικού κράτους! Σε αυτό το κενό γιγαντώθηκε το ανθρωπιστικό άγος της Ειδομένης. Εκπρόσωποι σοβαρών ΜΚΟ που ήταν εκεί από τον Μάρτιο του 2015, κατήγγειλαν την απουσία του ελληνικού κράτους μέχρι και την τελευταία στιγμή. Τότε οι εκπρόσωποι και οι απολογητές της κυβέρνησης υποστήριζαν ότι το να αφήσουμε ανεξέλεγκτη την διέλευση όλων αυτών των ανθρώπων από την χώρα μας αποτελεί… ατού στα χέρια της κυβέρνησης στο πλαίσιο του μπρα ντε φερ της οικονομικής διαπραγμάτευσης με τους… θεσμούς! Η πραγματικότητα απέδειξε ότι μάλλον συνέβη το αντίθετο: Η διεθνής θέση της χώρας μας κλυδωνίστηκε περαιτέρω, καθώς βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο και στο προσφυγικό, εκτός από το οικονομικό· και επιπρόσθετα, το γεγονός ότι η κυβέρνηση επέτρεψε στο φαινόμενο να εξελίσσεται ανεξέλεγκτα οδήγησε στο σταδιακό κλείσιμο των συνόρων που βρίσκονται κατά μήκος του βορείου διαδρόμου προς την Ευρώπη, και απείλησε να θέσει την χώρα μας εκτός Σέγκεν.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι δικαιολογίες που απευθύνει η κυβερνητική πλευρά, μοιάζουν πολύ με εκείνες που πάγια υποστηρίζουν σε ό,τι αφορά στην επιβολή των κάπιταλ κοντρόλς. Και εδώ… «κατελήφθησαν εξ απήνης» για κάτι που ήταν ηλίου φαεινότερο, ακόμα και για έναν απλό παρατηρητή της επικαιρότητας. Ακόμα, όμως και αυτός ο συναισθηματικός εκβιασμός των καλών προθέσεων, για να δικαιολογήσουν την «κόλαση» στην οποία οδηγηθήκαμε δεν αρκεί: Τα σύνορα έκλεισαν, δεκάδες χιλιάδες εγκλωβίστηκαν στην Ελλάδα, και η τουρκική πολιτική μπορεί πλέον να εκβιάζει όσο θέλει, απειλώντας να ανοίξει και πάλι η στρόφιγγα των ροών δημιουργώντας μια πραγματική ανθρωπιστική μαύρη τρύπα στην χώρα μας!

• Τρίτον, στο κενό της κρατικής παρέμβασης, άνθισε κάθε μη-κυβερνητικό «λουλούδι»· και φυσικά, όχι μόνον οι αξιόπιστες, διεθνώς αναγνωρισμένες για την αποτελεσματικότητά τους ΜΚΟ όπως είναι οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, αλλά και διάφορες αφανείς, αμφιβόλου προελεύσεως και σκοπιμοτήτων –πράγμα που επίσης έχει καταγγελθεί στα διεθνή ΜΜΕ.

• Τέταρτον, στο κενό μεταναστευτικής πολιτικής την πρωτοβουλία ανέλαβε ο διεθνής παράγοντας. Με μια στόχευση, εξόχως επικίνδυνη για την χώρα μας: Την μεταβολή ενός ανθρωπιστικού ζητήματος που εμπίπτει στην φιλοξενία των προσφύγων πολέμου, σεζήτημα μόνιμης εγκατάστασής του στην Ελλάδα. Στο τελευταίο του άρθρο, που θα γραφεί στις 18 Σεπτεμβρίου 2016, ο Τζόρτζ Σόρος, ένας από τους εμπνευστές και τους εκτελεστές –μέσω των ΜΚΟ που ανήκουν στην ομπρέλα του Ιδρύματος για την Ανοιχτή Κοινωνία– αποκαλεί την χώρα μας «ντε φάκτο αποθήκη ψυχών με πενιχρές υποδομές».⁴

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που κυοφορούνται μπροστά σε αυτήν την εξέλιξη;

Πρώτον, το γεωπολιτικό· να απορροφηθεί η χώρα μας, μέσα από την μετακίνηση πληθυσμών στο εσωτερικό της, μέσα στην εστία έντασης των σφοδρότερων πολιτιστικών και γεωπολιτικών συγκρούσεων του… πλανήτη. Την ίδια στιγμή που καταρρέει δημογραφικά, οικονομικά, κοινωνικά. Για να καταλάβουμε τι κινδύνους κυοφορεί αυτή η εξέλιξη, αρκεί να θεωρήσουμε ως ‘εικόνα από το μέλλον’ την ευκολία μέσω της οποίας η χώρα μας μεταβλήθηκε σε άθυρμα της νεο-οθωμανικής πολιτικής πάνω στο προσφυγικό· το γεγονός ότι ακόμα και ο ίδιος ο… ΟΗΕ παρακάμπτει επίσημα την κεντρική εξουσία για την υλοποίηση των προγραμμάτων αρωγής που τα διοχετεύει μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης στις… ΜΚΟ· την ευκολία με την οποία δρουν ΜΚΟ αγνώστων λοιπόν στοιχείων, στο εσωτερικό της χώρας. Όλες τις ενδείξεις που συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι η μεταβολή της Ελλάδας σε υπό συγκυριαρχία χώρα περιορισμένης ευθύνης έχει ήδη ξεκινήσει.

Δεύτερον, το οικονομικό· το ισοζύγιο της «φυγής των νέων» και της εισόδου ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού από την Κεντρική Ασία, την Μέση Ανατολή, και την Βόρειο Αφρική, μεταβάλει μόνιμα την σύνθεση του εργατικού δυναμικού της χώρας. Και αυτή υποβαθμίζεται στο πλαίσιο του διεθνούς καταμερισμού εργασίας. Το μέλλον; Στρατιές ανειδίκευτων που θα απασχολούνται στις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες.

Τρίτον, το κοινωνικό· Η μαζική εγκατάσταση πληθυσμών στην Ελλάδα που προέρχονται από τον σουνίτικο μουσουλμανικό χώρο με δεδομένη την τρομακτική όξυνση του ισλαμικού φονταμενταλισμού, ενδέχεται να οδηγήσει στην δημιουργία γκέτο θεοκρατίας στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας. Που εκ των πραγμάτων θα σημάνει, την κοινωνική και πολιτιστική απορρύθμιση της κοινωνίας, την σχετικοποίηση των κοινωνικών και πολιτικών ελευθεριών της, της ισότητας των φύλων κ.ο.κ.· κι επίσης, να πυροδοτήσει έναν κύκλο αντιπαραθέσεων, την στροφή μέρους της κοινωνίας προς την Άκρα Δεξιά. Όλα αυτά, αποτελούν φαινόμενα που ήδη εξελίσσονται στην Ευρώπη και η άρνησή τους αποτελεί πλέον ένδειξη… αθεράπευτης ηλιθιότητας ή επικίνδυνης υστεροβουλίας.

Με αυτόν τον τρόπο, κλείνει ο κύκλος αυτής της τραγωδίας: Η ιστορία θα γράψει ότι η πολιτική της παρούσας κυβέρνησης, όχι μόνο δεν απέτρεψε αλλά επιτάχυνε την μεταβολή της Ελλάδας από χώρα σε «χώρο».

*Ο Γιώργος Ρακκάς είναι πολιτικός επιστήμονας, μέλος του Κινήματος Άρδην και δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης, με την παράταξη Μένουμε Θεσσαλονίκη.

¹ Βλέπε το σχετικό κείμενο που είναι ακόμα αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Συνασπισμού, εδώ. Και επίσης: Βασίλης Στοϊλόπουλος, «Τι θα γίνει με το μεταναστευτικό;», Εφημερίδα Ρήξη, Τεύχος 82, Ιούλιος 2012.

² Υπάρχουν πλείστα όσα στοιχεία, που αποδεικνύουν τον ρόλο του τουρκικού κράτους στην αύξηση των πληθυσμιακών μετακινήσεων από την Ανατολή προς την Δύση, και από τον Νότο προς το Βορρά. Σχετικά, στις 10 Αυγούστου 2015, η βρετανική Daily Telegraph, παρουσίαζε ένα ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο ευρωπαίοι αξιωματούχοι εμφανίζονται εξοργισμένοι με την στάση του τουρκικού κράτους, καθώς έχει απλοποιήσει εντελώς τις διαδικασίες χορήγησης άδειας εισόδου στην χώρα, με σκοπό –λένε– να ενθαρρύνει τις μετακινήσεις των πληθυσμών από την Κεντρική Ασία και την Αφρική προς την Ευρώπη: Πλέον, η άδεια εισόδου χορηγείται… ηλεκτρονικά, με την απλή συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ο ενδιαφερόμενος θα συμπληρώσει την αίτησή του με την… αγορά ενός εισιτηρίου από την ναυαρχίδα των τουρκικών αερογραμμών, Turkish Airlines, και την εταιρεία πτήσεων χαμηλού κόστους Pegasus Airlines. Ένα μεγάλο κομμάτι της εντυπωσιακής επέκτασης του κύκλου εργασιών και των δραστηριοτήτων των Τουρκικών Αερογραμμών, που θεωρείται πλέον η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εταιρεία αερομεταφορών στον κόσμο, οφείλεται ακριβώς σε αυτές τις «πτήσεις μετανάστευσης» προς την Κωνσταντινούπολη. Αν αυτό δεν συνιστά τυπική περίπτωση επίσης «δουλεμπορικής» πολιτικής, τότε τι άλλο θα την συνιστούσε;  Περισσότερα Βλέπε Colin Freeman, «Turkish online visas providing easy back door into Europe», Daily Telegraph, 10/08/2015.

³ Γιάννης Καραμαγκάλης, «Το Προσφυγικό Πρόβλημα Το 2015», Διανέοσις, Φεβρουάριος 2016.

⁴ George Soros, «Saving Refugees to Save Europe», Project Syndicate, 18/09/2018.