Η Τουρκία εκβιάζει

Η Τουρκία εκβιάζει σε προσφυγικό και Συρία

Του Κώστα Ράπτη από την ιστοσελίδα capital.gr 

Ενίοτε οι εκβιασμοί αποτελούν πολύ αποδοτική διπλωματική πρακτική. Στην περίπτωση μάλιστα της Άγκυρας ο εκβιασμός είναι τριπλός και ασκείται προς ισάριθμες κατευθύνσεις ταυτοχρόνως.

Ο πρώτος εκβιασμός ασκείται προς την Ε.Ε. και προσωπικά την πολιτικά βαλλόμενη Angela Merkel ως προς την προσφυγική κρίση. Η επίσκεψη την περασμένη Παρασκευή του Τούρκου πρωθυπουργού Αhmet Davutoğlu στο Βερολίο (την ίδια ημέρα κατά την οποία ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε στη γερμανική πρωτεύουσα με τον ομόλογό του Frank-Walter Steinmeier) υπήρξε από αυτή την άποψη αποκαλυπτική. Το..

γεγονός ότι ο Davutoğlu επανέλαβε ενώπιον της Merkel την απαίτηση της αλλαγής καθεστώτος στη Δαμασκό και του αποκλεισμού των Κούρδων της Συρίας από τις διεθνείς συνομιλίες, παρακάμπτοντας την διακριτική αναφορά της καγκελαρίου στην ανάγκη πολιτικής επίλυσης των εντάσεων στο εσωτερικό της δικής του χώρας, και αποσπώντας παράλληλα υποσχέσεις για αύξηση της γερμανικής χρηματοδότησης της φιλοξενίας προσφύγων στην Τουρκία και για αδιατάρακτη δρομολόγησης της κατάργησης της βίζας για Τούρκους πολίτες στην ΕΕ. αποδεικνύει πόσο θεωρεί η Άγκυρα ότι ισχυροποιεί τη θέση της αυτός ο εκβιασμός. Τα όσα ακολούθησαν την εβδομάδα αυτή, με την γενικότερη ευρωπαϊκή κακοφωνία στο προσφυγικό ζήτημα, το τρίμηνο τελεσίγραφο της Κομισιόν προς την Αθήνα, επί απειλή διετούς αποβολής από τον Χώρο Schengen, η πολιτική προεργασία για ανάπτυξη της Frontex στα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ, δείχνουν ότι αντιμέτωπη με πανικόβλητες ευρωπαϊκές ηγεσίες, η Τουρκία διατηρεί τη δυνατότητα να μένει στο απυρόβλητο και να ρυθμίζει την εκάστοτε ένταση του προβλήματος, το οποίο εσωτερικεύεται διαλυτικά από την Ε.Ε.

Προληπτική εκκαθάριση στο εσωτερικό

Ο δεύτερος εκβιασμός ασκείται εντός των τουρκικών συνόρων, με την συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον κουρδικών πόλεων και την διακήρυξη των Τούρκων ιθυνόντων ότι δεν υφίσταται ορίζοντας πολιτικού διαλόγου ούτε με το εκτός νόμου PKK, ούτε με το κοινοβουλευτικό φιλοκουρδικό κόμμα HDP. Η κλιμάκωση αυτή, που φαντάζει απερίσκεπτη σε συνθήκες πολλαπλής “πολιορκίας” της τουρκικής οικονομίας και πολιτικής, προκύπτει ως προληπτική κίνηση εκκαθάρισης του εσωτερικού μετώπου, σε συνθήκες συνολικής αναβάθμισης του κουρδικού παράγοντα, λόγω των εξελίξεων στη Συρία. Υπαγορεύεται επίσης από την επιθυμία καταπολέμησης της αυτοτελούς καταγραφής του κουρδικού στοιχείου στο τουρκικό πολιτικό σκηνικό.

Το βέτο στην συμμετοχή του PYD στις διεθνείς συνομιλίες

Ο τρίτος εκβιασμός, που υπηρετείται από τους άλλους δύο, αφορά την αγωνία της Άγκυρας να διασώσει από αποτυχία τις “νεοθωμανικές” φιλοδοξίες της για τη Συρία – σε μία συγκυρία που οι διαφαινόμενες συγκλίσεις των μεγάλων διεθνών παικτών απειλούν να αφήσουν την Τουρκία μόνη χαμένη της “επόμενης μέρας”.

Έτσι, το διπλωματικό θρίλερ και ο ρωστουρκικός φραστικός πόλεμος των τελευταίων 24ωρων σχετικά με τις εκ του σύνεγγυς διαπραγματεύσεις συριακής κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, οι οποίες προβλέπονται από το ψήφισμα της 18ης Δεκεμβρίου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και είναι προγραμματισμένο να αρχίσουν, εξ αναβολής, την Παρασκευή, κατέληξαν σε μία τουρκική διπλωματική νίκη, τη μη πρόσκληση εκπροσώπων του Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) των Κούρδων της Συρίας, που όμως απειλεί να εκτροχιάσει συνολικά την δυνατότητα εξεύρεσης πολιτικής λύσης στην κρίση.
Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Συρία Staffan de Mistura βρήκε έναν ιδιόμορφο τρόπο να κατεβάσει τον πήχυ των προσδοκιών ανακοινώνοντας σε συνέντευξη Τύπου την Δευτέρα την (μετετεθειμένη) εκκίνηση της διαδικασίας. “Μπορώ να σας πω εκ των προτέρων: μην εκπλαγείτε, θα υπάρξουν πολλές εντάσεις, πολλές αποχωρήσεις και προσελεύσεις, διότι έπεσε μια βόμβα ή κάποιος έκανε μια επίθεση, θα το δείτε να συμβαίνει. Δεν θα μας καταπλήξει αλλά είναι πιθανό να συμβεί. Το σημαντικό είναι να διατηρήσουμε το μομέντουμ” δήλωσε ο Ιταλό-σουηδός διπλωμάτης που πάντως είχε μόλις λάβει τις οδηγίες του. Σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και της Ρωσίας Sergei Lavrov είχαν την ανάγκη έναρξης των συνομιλιών εντός του Ιανουαρίου, παρά τα ανοιχτά ερωτήματα για το ποιός θα προσκληθεί από την πλευρά της συριακής αντιπολίτευσης.

Η εμπλοκή αφορούσε κατά πρώτο λόγο την επιθυμία της Ανώτατης Επιτροπής Διαβουλεύσεων που συγκροτήθηκε τον περασμένο μήνα στο Ριάντ υπό τις ευλογίες των Σαούντ να επιβάλλει την “πρωτοκαθεδρία και την αποκλειστικότητά της ως αντιπροσώπου της αντιπολίτευσης”, όπως φέρεται, σύμφωνα με το Foreign Policy να ενημέρωσε ο de Mistura το Συμβούλιο Ασφαλείας σε κεκλεισμένων ων θυρών συνεδρίασή του την περασμένη Πέμπτη. Σημειώνεται ότι η αντιπροσωπεία που έχει υποδείξει η Ανώτατη Επιτροπή Διαβουλεύσεων περιλαμβάνει ως κύριο διαπραγματευτή τον Mohammed Alloush, πολιτικό ηγέτη της οργάνωσης Jaish al-Islam την οποία Μόσχα και Δαμασκός χαρακτηρίζουν τρομοκρατική. Ο δε συντονιστής της Ανώτατης Επιτροπής και πρώην πρωθυπουργός της Συρίας Riad Hijjab εξέδωσε συλλυπητήρια ανακοίνωση για την εξόντωση στις 25 Δεκεμβρίου του στρατιωτικού ηγέτη της Jaish al-Islam, Zahran Alloush.

Όμως η μεγαλύτερη εμπλοκή αφορούσε την εκπροσώπηση ή μη του PYD με τον Τούρκο υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu να απειλεί με μποϊκοτάρισμα της διαδικασίας από τη χώρα του και τον πρωθυπουργό της γείτονος Ahmet Davutoğlu να επιμένει κατά τις επαφές του με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Joe Biden το κουρδικό αυτό μόρφωμα είναι το ίδιο με το “τρομοκρατικό” ΡΚΚ και συνιστά μείζονα απειλή για την Τουρκία.

Η ρωσική διπλωματία προσπάθησε να παρακάμψει και τα δύο εμπόδια επιμένοντας να προσκληθούν στη Γενεύη και “εκπρόσωποι της συριακής κοινωνίας των πολιτών”, (οι αντιπολιτευόμενες οργανώσεις ανεκτές από τη Δαμασκό και το PYD). Το μυστήριο διαλευκάνθηκε όταν ο de Mistura δημοσιοποίησε τον κατάλογο των προσκλήσεων – με παρουσία μόνο τον εγκεκριμένων από το Ριάντ οργανώσεων, οι οποίες μάλιστα αφήνουν ακόμη εκκρεμή τη συμμετοχή τους προβάλλοντας απαιτήσεις όπως η διακοπή των ρωσικών επιχειρήσεων στη Συρία. Η Άγκυρα πανηγυρίζει.

Ρωσία και ΗΠΑ επιφυλάσσονται

Πάντως, Μόσχα και Δαμασκός έχουν κάθε λόγο να επιδείξουν υπομονή, καθώς η πραγματική διαπραγμάτευση δείχνει να διεξάγεται στα πεδία των μαχών όπου ο συριακός κυβερνητικός στρατός κατέλαβε τα τελευταία 24ωρα, με τη στήριξη δυνάμεων της Ρωσίας και του Ιράν, της στρατηγικής σημασίας πόλεις της Ραμπία στο Βορρά (όπου ήδη οι Ρώσοι κομμάντος φέρεται να αναζητούν τον Τούρκο πράκτορα Alparslan Çelik, ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη για τον φόνο του Ρώσου πιλότου Oleg Peshkov στις 24 Νοεμβρίου) και Σέιχ Μισκίν στον νότο.

Αλλά και ο Biden στην Άγκυρα μολονότι κολάκευσε τους οικοδεσπότες του εξαπολύοντας μύδρους κατά του ΡΚΚ, δηλώνοντας ότι ΗΠΑ και Τουρκία είναι έτοιμες να αναλάβουν στρατιωτική δράση κατά του Ισλαμικού Κράτους αν δεν προκύψει η ευκταία πολιτική λύση στη Συρία και δείχνοντας διάθεση συνεννόησης ως προς την τουρκική στρατιωτική παρουσία στη βάση της Μπασίκα στο βόρειο Ιράκ, δεν βρήκε πεδίο συμφωνίας σε ό,τι αφορά το PYD που η Ουάσιγκτον θεωρεί βασικό εταίρο στη μάχη κατά των τζιχαντιστών. Ήδη άλλωστε αμερικανικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί στο αεροδρόμιο του Καμισλί στην κουρδοκρατούμενη περιοχή της Συρίας.

Τα λοιπά θα κριθούν κατά την επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής Centcom αντιπτέραρχου Charles Brown σε Άγκυρα και Ντιγιάρμπακιρ στις αρχές Φεβρουαρίου. Όσο για τον Davutoğlu, θα σπεύσει στο Ριάντ την Παρασκευή για την εξέταση “διμερών και περιφερειακών ζητημάτων”.