Ήρωας από παιδί - Ο Πόντιος που επιβίωσε της Γενοκτονίας, πολέμησε στην Αλβανία αλλά πέθανε στον Πόντο

Πρόκειται για Ελληνα πολιτικό και βουλευτής που έχτισε την πρώτη γέφυρα φιλίας με την Τουρκία

 Ο θάνατος του ενέπνευσε - Υμνήθηκε και αποθεώθηκε σε ποίημα κομμουνιστή! Μια ιστορία συγκινητική και ένα τραύμα που συνεχίζει να ταλαιπωρεί τη συλλογική μνήμη.

Του Χρήστου Κωνσταντινίδη

Θα έχετε διαβάσει και ακούσει πολλά περί ελληνοτουρκικής φιλίας και προσπάθειας ορισμένων κυβερνήσεων να εξευμενίσουν το κλίμα με τους γείτονες, προσπαθώντας όμως να ρίξουν το μαύρο πέπλο της λήθης πάνω σε γεγονότα υπαρκτά που έφεραν απώλειες και ανθρώπινο πόνο. Ένα παράδειγμα είναι η πρόταση απονομής «Νόμπελ Ειρήνης»» στον άνθρωπο που έθεσε σε εφαρμογή τις γενοκτονίες, Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων, Μουσταφά Κεμάλ από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Η αλήθεια είναι όμως, ότι στα αποκαΐδια που άφησαν οι φλόγες των ελληνοτουρκικών αντιπαραθέσεων, τις πραγματικές γέφυρες φιλίας και ειρήνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, δεν τις έχτισαν ηγέτες. Τις ανήγειραν απλοί άνθρωποι που παρότι στη ζωή τους πρόκοψαν και ανελίχθηκαν, παρέμειναν ταπεινοί, λαϊκοί, δεν ξέχασαν τις ρίζες τους και είχαν την ευλογία να θεραπεύσουν το τραύμα που άφησε ο ξερριζωμός με την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923.

Γιατί όπως αναφέρει η λαογράφος, δρ. Μυροφόρα Ευσταθιάδου, «...το τραύμα στη συλλογική μνήμη δεν αφορά μόνο όσους βίωσαν ένα δυσάρεστο γεγονός, αλλά μεταφέρεται και στους απογόνους τους. Άλλωστε, τα σημαντικά γεγονότα που σημαδεύουν μια κοινωνία γίνονται οι αφηγήσεις των μεγαλυτέρων, οι στίχοι ενός τραγουδιού, οι παραδόσεις και η λογοτεχνική δημιουργία ενός λαού. Οι νεότερες γενιές βιώνουν το τραύμα ως μια δεδομένη κληρονομιά».

Ήρωας από μικρό παιδί

Αυτή τη... θεραπεία βρήκε ο Ελευθέριος Ελευθεριάδης. Πρόκειται για πολιτικό και βουλευτή που γεννήθηκε στον Πόντο και ήταν ο πρώτος που επισκέφτηκε την πατρίδα του τη δεκαετία του '50, όταν η τουρκική κυβέρνηση ήρε τη σχετική απαγόρευση που υπήρχε από την ανταλλαγή πληθυσμών. Βρέθηκε ξανά με φίλους του ελληνόφωνους, που έμειναν πίσω, καθώς η σχετική συμφωνία στη συνθήκη της Λωζάνης δεν χαρακτήριζε ως ανταλλάξιμους τους εξισλαμισμένους πληθυσμούς.

Η ιστορία του Ελευθεριάδη είναι ξεχωριστή και κατέχει ιδιαίτερη θέση στον ψυχισμό των Ποντίων. Γεννήθηκε το 1910 στο χωριό Λαραχανή της Ματσούκας του Πόντου. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος, το 1922 εξορίστηκε στα τάγματα εργασίας και σκοτώθηκε από Τούρκους. Το 1923 η εξαμελής οικογένεια, με αρχηγό τον δωδεκάχρονο Λευτέρη, παίρνει αναγκαστικά τον δρόμο του ξερριζωμού με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Καταλήγει στα μπουντρούμια της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, όπου οι επιδημικές ασθένειες θερίζει όλα τα μέλη της. Μοναδικός επιζών ήταν ο μικρός Λευτέρης, ο οποίος δεν συμβιβάζεται με τη μοίρα του. Με ηρωισμό βρίσκει τον τρόπο να αποδράσει. Στην πορεία φιλάνθρωπα χέρια τον περιμαζεύουν και τον στέλνουν στο ορφανοτροφείο της νήσου Πρίγκηπος. Εκεί έμεινε μέχρι το 1925, οπότε, μαζί με άλλους ανταλλάξιμους πρόσφυγες, μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, με πρώτο σταθμό την καραντίνα στο Καραμπουρνάκι, ενός εκ των ακρωτηρίων της σημερινής Καλαμαριάς.

Σταυρός ανδρείας γιατί πολέμησε στην Αλβανία

Έχοντας πικρές εμπειρίες από καραντίνες το σκάει ξανά και αναζητά πληροφορίες για άλλες οικογένειες από τη Λαραχανή και μαθαίνει πως έχουν εγκατασταθεί στο χωριό Άγιος Δημήτριος Κοζάνης. Η μοίρα τον οδηγεί στο ορφανοτροφείο Γρεβενών, όπου παρακολουθεί το γυμνάσιο και αποφοιτά με το πρώτο βραβείο επιμέλειας και χρηστότητας, που του απονεμήθη από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Θεσσαλονίκης. Το έτος 1939 αποφοίτησε από το τμήμα Μαθηματικών της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1940, με τον βαθμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού, παίρνει μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, στο μέτωπο της Αλβανίας. Μάλιστα για την ανδρεία του τιμήθηκε με πολεμικό σταυρό.

Διαβάστε το υπόλοιπο θέμα ΕΔΩ