Υδρογονάνθρακες: Ευλογία ή κατάρα;

του Νίκου Ιγγλέση*
Η εύρεση ενός αξιόλογου κοιτάσματος φυσικού αερίου στο «οικόπεδο 10» της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό στην Κύπρο και την Ελλάδα. Το κοίτασμα εντοπίστηκε κατά τη γεώτρηση στο σημείο «Γλαύκος» που πραγματοποίησαν η αμερικανική Exxon Mobil σε συνεργασία με τη κρατική εταιρεία του Κατάρ (Qatar Petroleum). Σημειώνεται ότι το Κατάρ είναι στενός σύμμαχος της Άγκυρας και στο έδαφός του φιλοξενεί τουρκική στρατιωτική βάση.
Υπολογίζεται ότι ο «Γλαύκος» περιέχει 5 έως 8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, αξίας περίπου 35-45 δις. ευρώ. Στο κοίτασμα αυτό πρέπει να προστεθούν και τα αντίστοιχα κοιτάσματα που έχουν εντοπιστεί στο σημείο «Αφροδίτη» του «οικόπεδου 12» και στο σημείο «Καλυψώ» του «οικόπεδου 6».

Χωρίς αμφιβολία η οικονομική σημασία του «Γλαύκου» είναι πολύ σημαντική αλλά μέχρι εκεί. Όσα γράφονται και λέγονται τις τελευταίες ημέρες για μεγάλη αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, για μετατροπή της σε ενεργειακό κόμβο-κλειδί, για την προστασία της κυπριακής ΑΟΖ από τα μητρικά κράτη των πετρελαϊκών εταιρειών – ΗΠΑ (Exxon Mobil), Γαλλία (Total), Ιταλία (ENI) και Ισραήλ (Noble Energy) – είναι υπερβολικά αλλά και επικινδύνως αφελή. Απόψεις όπως «οι Αμερικανοί ήρθαν για να παραμείνουν στην κυπριακή ΑΟΖ και θα την υπερασπιστούν ενάντια στις τουρκικές διεκδικήσεις» κρύβουν άγνοια της στρατηγικής των μεγάλων δυνάμεων. Οι Αμερικανοί ήρθαν και θα παραμείνουν αλλά για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους που δεν ταυτίζονται αναγκαστικά με αυτά του Ελληνισμού, ιδιαίτερα όταν αυτός δε διαθέτει τη βούληση αλλά και τα μέσα για να υπερασπιστεί τα έσχατα ζωτικά συμφέροντά του.
Η ανακάλυψη, τα τελευταία χρόνια, σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην  Ανατολική Μεσόγειο αναδιαμορφώνει τις γεωστρατηγικές συντεταγμένες της περιοχής ως εξής :

1. Το πλεονάζον φυσικό αέριο μπορεί και πρέπει να διοχετευθεί στη Δυτική Ευρώπη μειώνοντας έτσι, κατά ένα βαθμό, την εξάρτησή της από τις αντίστοιχες ρωσικές εισαγωγές. Τη λύση αυτή επιθυμούν διακαώς οι ΗΠΑ στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, σε διεθνή κλίμακα, με τη Ρωσία. Λιγότερες εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου σημαίνει λιγότερα συναλλαγματικά έσοδα για τη ρωσική οικονομία και άρα μια πιο αδύναμη Ρωσία. Οι Αμερικανοί θεωρούν ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα παραμείνει και χώρος για τις δικές τους εξαγωγές, του ακριβότερου σχιστολιθικού φυσικού αερίου.

2. Η Ρωσία δεν έχει κανένα συμφέρον από τη δημιουργία ενός ακόμη εναλλακτικού παρόχου φυσικού αερίου για την Ε.Ε., μετά την υλοποίηση του νότιου διαδρόμου από το Αζερμπαϊτζάν (κοίτασμα Σαχ Ντενίζ) μέσω του αγωγού TAP. Η Ρωσία θα προσπαθήσει να καθυστερήσει ή να αναβάλλει την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου.

3. Η νεο-οθωμανική Τουρκία, που στερείται ενεργειακών πηγών, προσπαθεί να οικειοποιηθεί ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου της Κυπριακής Δημοκρατίας εκμεταλλευόμενη τη στρατιωτική αδυναμία της τελευταίας. Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι οι υδρογονάνθρακες ανήκουν και στις δύο κοινότητες, παρ’ όλο που το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας αναγνωρίζει ΑΟΖ μόνο σε ανεξάρτητα, διεθνώς αναγνωρισμένα κράτη, και όχι σε κοινότητες. Παράλληλα η Τουρκία ισχυρίζεται ότι τα νησιά, όπως η Κύπρος, δε δικαιούνται ΑΟΖ αλλά μόνο χωρικά ύδατα και κατά συνέπεια η δική της, εν δυνάμει, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα συνορεύουν με αυτές της Αιγύπτου, της Λιβύης, του Λιβάνου κλπ. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ έχει επίσημα παρουσιάσει σχετικούς χάρτες. Τον ίδιο ισχυρισμό προβάλλει η Άγκυρα και για το Αιγαίο Πέλαγος θεωρώντας ότι τα ελληνικά νησιά «κάθονται» πάνω στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, χωρίζοντας έτσι το Αιγαίο στη μέση, στον 25^ο Μεσημβρινό.

4. Οι μεγάλες ενεργειακές εταιρείες ενδιαφέρονται πρωτίστως για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και δευτερευόντως σε ποιόν ανήκουν αυτά. Δε θέλουν συγκρούσεις και διενέξεις, αλλά ένα ασφαλές περιβάλλον για την αξιοποίηση των επενδύσεών τους. Δε θα αρχίσουν πολεμικές επιχειρήσεις ούτε οι Αμερικανοί, ούτε οι Γάλλοι, ούτε οι Ισραηλινοί προκειμένου να αναγκάσουν τους Τούρκους να συμμορφωθούν με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Γι’ αυτόν το λόγο κράτη και εταιρείες θα ασκήσουν πιέσεις σ’ όλους τους εμπλεκόμενους για μια συμβιβαστική λύση διαμοιρασμού του φυσικού πλούτου. Όλοι γνωρίζουν ότι η μικρή, αδύναμη και ημικατεχόμενη Κύπρος καθώς και η κατεστραμμένη οικονομικά και εξαρτημένη από τους δανειστές, λόγω του δυσθεώρητου ευρω-χρέους, Ελλάδα είναι οι δύο κρατικές οντότητες που μπορούν πιο εύκολα να υποκύψουν σε έξωθεν πιέσεις. Η εύρεση, πάση θυσία, μιας «λύσης» για το Κυπριακό και η διευθέτηση των ελληνο-τουρκικών διαφορών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο θα είναι ό,τι καλύτερο για την απρόσκοπτη εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Τότε η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων από ευλογία θα γίνει κατάρα για τον Ελληνισμό.

5. Η νεο-οθωμανική Τουρκία επιδιώκει να οικειοποιηθεί ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου όχι μόνο για οικονομικούς λόγους αλλά και για να επιβεβαιώσει την ανάδειξή της σε ηγεμονική δύναμη της ευρύτερης περιοχής. Η θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι το ιδεολογικό όχημα του τουρκικού ηγεμονισμού. Επειδή όμως ηγεμονία χωρίς στρατιωτική ισχύ δεν υπάρχει, η Άγκυρα υλοποιεί εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα βασισμένο κυρίως στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία της.

Οι πολιτικές ηγεσίες σε Αθήνα και Λευκωσία φαντασιώνονται ότι το Διεθνές Δίκαιο ή η Ε.Ε. ή κάποιος άλλος διεθνής οργανισμός θα υπερασπιστούν τα ελληνικά συμφέροντα και δεν κατανοούν ότι όλα εξαρτώνται από το συσχετισμό ισχύος. Σε τελική ανάλυση είναι οι φρεγάτες και τα υποβρύχια, τα μαχητικά αεροσκάφη και οι αντιαεροπορικοί – αντιβαλλιστικοί πύραυλοι καθώς και τ’ άλλα αμυντικά συστήματα που θα καθορίσουν το μοίρασμα των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Οι συμμαχίες είναι απαραίτητες γιατί λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος, αλλά δεν αντικαθιστούν τη θέληση και την ικανότητα μιας χώρας να υπερασπιστεί τα εθνικά συμφέροντά της. Πρέπει να γίνει επιτέλους κατανοητό από τις πολιτικές ηγεσίες και τους πολίτες, σε Ελλάδα και Κύπρο, ότι δικό μας είναι ό,τι μπορούμε να υπερασπίσουμε.
Υ.Γ. Η μικρή κατεχόμενη Κύπρος έχει χωρικά ύδατα 12 ναυτικών μιλίων, η Ελλάδα περιορίζεται στα 6. Η Κύπρος έχει ανακηρύξει ΑΟΖ και την έχει οριοθετήσει με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, η Ελλάδα δεν έχει τολμήσει, μέχρι σήμερα, ούτε να ανακηρύξει ΑΟΖ. Γιατί;
από το «https://greekattack.wordpress.com/»
*Ο Νίκος Ιγγλέσης είναι οικονομολόγος, δημοσιογράφος και συγγραφέας