Πού βαδίζει η Ευρώπη;

του Ερρίκου Φινάλη
Εάν επιχειρήσει κανείς να αποτραβηχτεί από τις τρέχουσες, καθημερινές εξελίξεις και προσπαθήσει να «διαβάσει» την ευρύτερη εικόνα της κατάστασης στην Ευρώπη, τι θα δει πρώτα; Μια φωτογραφία πολύ διαφορετική από αυτήν που αποτυπωνόταν όχι πριν μια δεκαετία (έχουμε περάσει σε μια εντελώς νέα εποχή από τότε), αλλά και πριν 3 μόλις χρόνια. Τότε το Brexit ήταν ακόμα μια απευκταία πιθανότητα, η Άνγκελα Μέρκελ φαινόταν αδιαμφισβήτητη καγκελάριος αλλά και κυρίαρχη εντός Ε.Ε., o Ρέντσι δεν είχε ακόμη ταπεινωθεί στο ιταλικό δημοψήφισμα, λίγοι είχαν ακούσει το όνομα Μακρόν κ.ο.κ.

Έκτοτε, η εικόνα αλλάζει με γοργούς ρυθμούς: η ακυβερνησία και η πολιτική αστάθεια πλήττει ακόμη και το γερμανικό πρότυπο, οι τριγμοί πολλαπλασιάζονται, το ίδιο και οι διασπαστικές κινήσεις ολόκληρων ομάδων χωρών και οι «απειθαρχίες» κυβερνήσεων. Οι εκβιασμοί δεν αποτελούν πλέον μέσο τιθάσευσης μονάχα περιφερειακών χωρών όπως η Ελλάδα, αλλά χρησιμοποιούνται για τη συμμόρφωση και πολύ πιο σημαντικών κρατών μελών. Η όποια «τακτοποίηση» ίσχυε μέχρι πρόσφατα έχει γίνει άνω-κάτω, και οι αναφορές σε ευρωπαϊκές ολοκληρώσεις και οράματα προκαλούν ειρωνικά μειδιάματα – το λιγότερο…

Στρατηγικό κενό

Η Ευρώπη χάσκει μπροστά σε ένα στρατηγικό κενό. Δεν είναι μόνο ότι έχουν ξεφτίσει, με καθοριστική την… ελληνική βοήθεια, οι ελπίδες για μια διαφορετική πορεία τουλάχιστον του  Νότου: δεν διαφαίνεται καμία στρατηγική, ούτε καν αντιδραστική, που να προωθείται με στοιχειωδώς κοινό τρόπο. Βγάζει πια μάτι η εικόνα μιας Γηραιάς Ηπείρου αποπροσανατολισμένης, που απλά προσπαθεί να διαχειριστεί μέρα με τη μέρα τα τρέχοντα προβλήματα – χωρίς να καταφέρνει ούτε καν αυτό. Οι διαφωνίες είναι κραυγαλέες ακόμη και σε θέματα που κάπως θα διευθετούνταν μεταξύ των ισχυρών σε μια προηγούμενη εποχή: π.χ. η σχέση με μια Τουρκία που πλέον ασκεί διεθνή πολιτική, ή η περαιτέρω διεύρυνση της Ε.Ε. στα Δυτικά Βαλκάνια. Πόσο μάλλον σε θέματα που έχουν αναδειχθεί ως κεντρικά: είτε το μεταναστευτικό, είτε οι σχέσεις με την υπερατλαντική «σύμμαχο», αλλά και τη Ρωσία και την Κίνα.
Είμαστε δηλαδή σε μια μεταβατική περίοδο που αναζητούνται νέες ισορροπίες, οι οποίες όμως μοιάζουν ανέφικτες όσο δίνουν τον τόνο η συστημική ενδόρρηξη και η αδυναμία αντιμετώπισης της πολύπλευρης κρίσης – παρόλο που έχει τιθασευτεί ένας σημαντικός «εσωτερικός εχθρός»: ο ριζοσπαστισμός που διαπερνούσε τον ευρωπαϊκό Νότο μέχρι πριν λίγα χρόνια. Η έστω και με δυσθυμία πρόσδεση στο αμερικανικό άρμα επιτείνει τις δυσκολίες, ιδίως αφού οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ταλανίζονται από τον δικό τους εσωτερικό εμφύλιο – αντανάκλαση της διεθνούς αντιπαράθεσης στους κόλπους των αρχουσών τάξεων μεταξύ οπαδών της παγκοσμιοποίησης και της αναδίπλωσης. Άλλωστε το μεγαλύτερο μέρος των υπερασπιστών της «κυριαρχίας», με προεξάρχουσα την Ομάδα του Βίζεγκραντ, προσδίδει στην κόντρα τους με τις «Βρυξέλλες» ένα σαφώς φιλοαμερικάνικο περιεχόμενο.

Ο βασιλιάς είναι γυμνός

Το σίγουρο είναι πως οι μεγαλοστομίες των ευρωπαϊστών, που ζάλιζαν τα αυτιά μας επί δεκαετίες, τώρα φαίνονται όπως είναι: κενές περιεχομένου. Ταυτίζοντας την τύχη τους με τις επιθυμίες των αγορών, δημιούργησαν ένα τέρας που πλέον τους «αδειάζει» και αποκαλύπτει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Ούτε ευημερία, ούτε ασφάλεια, ούτε ειρήνη (για δημοκρατία, ούτε λόγος). Η Ευρώπη επιχείρησε να «απαντήσει» στην κρίση με ένταση των ίδιων πολιτικών που την προκάλεσαν, και ταυτόχρονα μπλέχτηκε, ακολουθώντας τις ΗΠΑ, σε πολέμους που μετεξελίχθηκαν σε ασύμμετρες απειλές για την ίδια. Η «γραμμή» του ευρωπαϊκού ιερατείου γέννησε χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου για τη μεγάλη πλειοψηφία τόσο στο Νότο όσο και στο Βορρά, τρομοκρατικές επιθέσεις, κύματα προσφύγων και μεταναστών, υποδαύλιση της Ακροδεξιάς…
Παριστάνουν ότι δεν παρατηρούν τίποτα, και συνεχίζουν όπως πριν. Κι όμως, στα χρόνια που έρχονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τα κεντρικά επίδικα της σημερινής εποχής (η εθνική και λαϊκή κυριαρχία, το μεταναστευτικό, η θέση της Ευρώπης σε ένα χαοτικό κόσμο) θα αποκτήσουν το βάρος που πραγματικά τους αντιστοιχεί, και θα χρωματίσουν τις εξελίξεις. Ήδη, για τις επερχόμενες ευρωεκλογές, η ατζέντα είναι ντε φάκτο πολύ διαφορετική από αυτήν που θα επιθυμούσε και επιχειρεί να επιβάλει ο παλιός πολιτικός κόσμος και οι «αγορές». Οι αοριστολογίες και οι κούφιες υποσχέσεις αφήνουν αδιάφορες τις πλατιές μάζες, και θα λειτουργήσουν ως μπούμερανγκ ενάντια σε όσους επιμένουν να τις χρησιμοποιούν.

Θέατρο σκιών

Το αν ο τρόπος που θα προχωρήσουν τα πράγματα θα είναι ο ένας ή ο άλλος, θα εξαρτηθεί σε κάποιο βαθμό και από το πώς θα πολιτευθούν δυνάμεις που διακηρύττουν ότι επιθυμούν μια φιλολαϊκή διέξοδο. Βαραίνει το γεγονός ότι η Αριστερά, χωμένη μέχρι το λαιμό στον ευρωπαϊσμό που τη χρηματοδοτεί (οι λαμπρές εξαιρέσεις, ως συνήθως, δεν αλλάζουν τον κανόνα), δεν μπορεί ή δεν θέλει να καταλάβει τι συμβαίνει. Την ίδια στιγμή, φαίνεται ότι ρεύματα που εκπροσωπούνται από προσωπικότητες όπως ο Όσκαρ Λαφοντέν κ.ά. προσπαθούν να συγχρονιστούν με τα πραγματικά επίδικα, και επιχειρούν να συνομιλήσουν με τους πληβείους – τους οποίους τα επίσημα κόμματα έχουν εγκαταλείψει προ πολλού στην τύχη τους. Μένει να αποδειχτεί αν, μέσα και από τέτοιες προσπάθειες, μπορεί να ξανακερδηθεί η εμπιστοσύνη, να ανοιχτούν νέες προοπτικές.
Οπωσδήποτε, οι όποιες προοπτικές δεν θα προκύψουν από το θέατρο σκιών που επιχειρεί να παίξει η Κεντροαριστερά και το μεγαλύτερο τμήμα της παραδοσιακής Αριστεράς, αντιπαραβάλλοντας ένα ανύπαρκτο φως «στο σκοτάδι που φέρνει ο εθνολαϊκισμός και η Ακροδεξιά». Στο παρελθόν τα αμαλγάματα αυτού του είδους μπορεί να χρησίμευσαν. Όχι πια, όχι όσο πριν. Σήμερα βοά η πραγματικότητα ότι είναι το υποτιθέμενο προοδευτικό στρατόπεδο (στην πραγματικότητα πρόκειται για απολογητές του νεοφιλελεύθερισμού, της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης και του παραλυτικού δόγματος ΤΙΝΑ) που ισοπεδώνει χώρες, εξανδραποδίζει κοινωνίες και προωθεί μια τρομακτική, ολοκληρωτική ομοιομορφία. Προς όφελος μιας χούφτας ολιγαρχών, και πάντα με το αζημίωτο για τους πολιτικούς υπαλλήλους τους. Αυτό το στρατόπεδο είναι ο υπ’ αριθ. 1 εχθρός των λαών!

από το «https://www.e-dromos.gr/»