Η κλοπή των Αγίων

Μετά τον Μ. Αλέξανδρο ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος

Γράφει ο Γιάννης Σιατούφης, αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Ερανιστής 
Σε άρθρο στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ στις 18 Ιουνίου 2017, με τίτλο «Πώς Κύριλλος και Μεθόδιος έβαλαν φωτιά στα Βαλκάνια», ο Σ. Τζίμας αναφέρεται σε μια φράση του Ρώσου προέδρου στον πρόεδρο των Σκοπίων σύμφωνα με την οποία οι Κύριλλος και Μεθόδιος, «πατέρες της κυριλλικής γραφής και δάσκαλοι του εκχριστιανισμού των Σλάβων», είναι Σκοπιανοί!
Συγκεκριμένα κατά την επίσκεψη του προέδρου των Σκοπίων Γκεόργκι Ιβάνοφ στη Μόσχα, αφού πρώτα παρασημοφορήθηκε από τον πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο «για τη συνεισφορά του στην ενότητα των ορθόδοξων λαών», στη συνέχεια στη συνάντηση που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο ο Βλαντιμίρ Πούτιν τον ευχαρίστησε για το ότι «η (κυριλλική) γραφή ήλθε σ’ εμάς (σ.σ. τους
Ρώσους) ακριβώς από τη ‘μακεδονική’ γη»!
Η συγκεκριμένη φράση προκάλεσε ενθουσιασμό στα Σκόπια, αλλά και την αντίδραση των Βουλγάρων αλλά και των Γερμανών! Ο Βούλγαρος πρόεδρος Μπορίσοφ τόνισε ότι «το να συνεχίζουμε να έχουμε διαμάχες για την ιστορία, ενώ οι ιστορικοί έχουν εκφράσει προ πολλού τις απόψεις τους σχετικά μ’ αυτά τα θέματα, δεν αποτελεί ευρωπαϊκή προσέγγιση» και συμπλήρωσε ότι «ότι προκαλεί απορία το γεγονός ότι ο πρόεδρος του μεγαλύτερου σλαβικού κράτους δε γνωρίζει την ιστορία των σλαβικών λαών. Η Ρωσία που μιλάει συνέχεια για τους σλαβικούς λαούς και τις χώρες, για την ορθοδοξία, δεν ξέρει την ιστορία».

Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος

Και η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Βουλγαρία Κορνέλια Νίνοβα είπε πως «δε δεχόμαστε παρόμοια συμπεριφορά και πρέπει να υπερασπιστούμε την ιστορία μας».
Ο Μπορίσοφ  ζήτησε «τη συνδρομή της Μέρκελ για να ‘κατοχυρώσει’ την αποκλειστικότητα των Φωτιστών των Σλάβων». Μάλιστα μετά τη συνάντηση που είχε με τη γερμανίδα καγκελάριο ο Βούλγαρος πρόεδρος τόνισε ότι «η Μέρκελ μου είπε ότι στο σχολείο τους δίδαξαν ότι οι δημιουργοί του αλφάβητου είναι οι Βούλγαροι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος και μου υποσχέθηκε ότι την επόμενη 24^η Μαΐου (σ.σ. όταν τιμάται η εορτή του σλαβικού αλφάβητου) θα με συγχαρεί ειδικά για τη λαμπρή αυτή γιορτή».
Ο Μεθόδιος και ο Κύριλλος- Κωνσταντίνος γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, ο μεν πρώτος το 815 μ.Χ. και ο δεύτερος το 826 μ.Χ. Πατέρας τους ήταν ο Λέων, πλούσιος στρατιωτικός διοικητής και η Μαρία. Ήταν μορφωμένοι και έζησαν σε μια περίοδο που στο Βυζάντιο κυριαρχούσαν 3 άξιες προσωπικότητες, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ΄, ο πατριάρχης Φώτιος και ο καίσαρας Βάρδας. Αυτοί είδαν ως μεγάλη ευκαιρία το γεγονός ότι ο ηγεμόνας της Μοραβίας Ραστισλάβος ζήτησε συμμαχία από το Βυζάντιο για να αντιμετωπίσει την πίεση που δεχόταν από τους Φράγκους και τους Βούλγαρους. Γι’ αυτό έστειλαν τους δύο Θεσσαλονικείς αδελφούς μαζί με τους μαθητές τους σε ιεραποστολή στη Μοραβία το 863 μ.Χ. .
Έμειναν εκεί περίπου 4 χρόνια. Τους εκχριστιάνισαν, δημιούργησαν το σλαβικό αλφάβητο με βάση τα κεφαλαία γράμματα και τους συντακτικούς κανόνες του ελληνικού αλφάβητου και σε αυτή τη γλώσσα μετέφρασαν όλα τα ιερά κείμενα για να τελούν τη λειτουργία στα σλαβικά. Επίσης οργάνωσαν το κράτος τους και εκπαίδευσαν μαθητές να συνεχίσουν το έργο τους. Δεν μπόρεσαν όμως να επιστρέψουν στη Βυζαντινή επικράτεια καθώς υπήρχε σύγκρουση με τους Βούλγαρους, γι’ αυτό έγιναν δεκτοί με τιμές στη Ρώμη από τον Πάπα Αδριανό Β΄. Εκεί είναι που πεθαίνει ο Κύριλλος το 869 μ.Χ. και ενταφιάζεται στο ναό του Αγίου Κλήμεντος της Ρώμης.

Οι περιοχές που εκχριστιάνισαν οι Άγιοι από τη Θεσσαλονίκη

Ο αδερφός του Μεθόδιος μαζί με τους μαθητές τους συνεχίζουν το έργο τους στα σλαβικά φύλα, αλλά στη Μοραβία συνελήφθη από τους Φράγκους και βασανίστηκε. Απελευθερώθηκε και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη το 881 μ.Χ. όπου έγινε δεκτός με τιμές. Ο Μεθόδιος πέθανε το 885 μ.Χ. στη Μοραβία και το έργο τους συνεχίστηκε από τους μαθητές τους και από τους μαθητές των μαθητών τους.
Για την απαρχή της αμφισβήτησης της ελληνικής καταγωγής των Φωτιστών των Σλάβων κάνει λόγο ο καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Κωνσταντίνος Νιχωρίτης στο βιβλίο του «Θέματα ιστορίας και πολιτισμού των σλαβικών λαών» (σελ. 261-282 και 355-391).
Συγκεκριμένα έχει υποστηριχθεί ότι οι δύο άγιοι ήταν Βούλγαροι, και ότι «συνέγραψαν το σλαβικό αλφάβητο όχι για τους Μοραβούς αλλά για τους Βουλγάρους». Επιπλέον έχει ειπωθεί ότι ο Μεθόδιος βάπτισε τον Βούλγαρο βασιλιά Βόρη και ο Κύριλλος «βάπτισε τους Βούλγαρους στον ποταμό Bregalnica» και ότι «ο πατέρας τους ήταν Έλληνας και η μητέρα τους Βουλγάρα και την έλεγαν Μαρία». Επίσης η έλλειψη βυζαντινών πηγών τον 9^ο και 10^ο αιώνα που να αναφέρονται στους δύο αγίους «αποδεικνύει κατά τη γνώμη ορισμένων Σλάβων κυρίως ερευνητών τη μη ελληνική καταγωγή των Θεσσαλονικέων αδελφών». Οι νοτιοσλάβοι τους ήθελαν «προσωπικά δικούς τους αγίους» κι όχι όλων των Σλάβων.
Σύμφωνα με τον κ. Νιχωρίτη οι Άγιοι από τη Θεσσαλονίκη «αφιέρωσαν τη ζωή τους στην ένταξη των Σλάβων στην τροχιά του ελληνορθόδοξου πνεύματος. Το έργο τους αποδεικνύει την ελληνική τους  καταγωγή». Επίσης συμπληρώνει ότι «σήμερα οι μεθοδεύσεις των δυνάμεων εκείνων που εποφθαλμιούν την ενότητα ανάμεσα στους λαούς της Βαλκανικής, με την παραπληροφόρησή τους και την παρερμηνεία πολλών θεμάτων, κατορθώνουν να τους φέρουν σε αντίθεση, ακόμη και σε θέματα που εκ των πραγμάτων δημιουργήθηκαν για να συσφίξουν τις σχέσεις των Σλάβων με τους Έλληνες».
Όσον αφορά τη «σιγή των βυζαντινών πηγών» τον 9^ο και 10^ο αιώνα εξηγείται από το ότι «η ανάδειξη των Θεσσαλονικέων αδελφών Κύριλλου και Μεθόδιου σε αγίους είχε τοπικό χαρακτήρα. Τιμήθηκαν από το στενό τους περιβάλλον, δηλ. τους μαθητές τους. Οι μαθητές τους, μαζί με τη διάδοση του σλαβικού βιβλίου, διέδωσαν και την τιμή των αγίων αδελφών. Στην Ελλάδα δεν τιμήθηκαν, διότι έλειπε ο τάφος τους και τα λείψανά τους, δηλ. οι άμεσες μαρτυρίες της αγιότητάς τους. Δε συμβαίνει το ίδιο και με τους μαθητές τους Κλήμη και Ναούμ, οι οποίοι τιμήθηκαν πλουσιοπάροχα στην ελληνική αγιολογική και υμνολογική παράδοση, διότι υπήρχαν οι άμεσες μαρτυρίες της αγιότητάς τους: τάφος, λείψανα, εικόνες κ.α.», ενώ στη Μοραβία που έζησαν και εργάστηκαν πάνω από 20 χρόνια δε γράφτηκαν ιερά βιβλία προς τιμή τους.

Ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Μπορίσωφ θεωρεί τους Αγίους της Θεσσαλονίκης Βούλγαρους

Το έργο των αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου ήταν «η μεταφορά του ορθόδοξου βυζαντινού πολιτισμού και της ελληνικής παράδοσης στον κόσμο των Σλάβων». Το γεγονός ότι ήταν Έλληνες φαίνεται επίσης από το ότι «η παράκληση του αγίου Κυρίλλου προς τον αδελφό του Μεθόδιο…» και «η ανάγνωση της Ακολουθίας του ενταφιασμού του Αγίου» έγινε στα Ελληνικά και  ακόμη από την «προσέλευση Ελλήνων στην ταφή του Κυρίλλου στη Ρώμη…».
Βιβλιογραφία και πηγές
Νιχωρίτης Γ. Κωνσταντίνος, Θέματα ιστορίας και πολιτισμού των σλαβικών λαών, εκδόσεις OSTRACON, Θεσσαλονίκη 2015.
Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, άρθρο Σταύρου Τζίμα, Κυριακή 18 Ιουνίου 2017.
http://www.vidania.ru/p_kirillimefody.html