"Ν": Την ιστορία αυτή την άκουσα σήμερα, 6.2.2017, στο ραδιοσταθμό της Πειραϊκής Εκκλησίας,
στην εκποπή του αδελφού μας Λυκούργου Μαρκούδη. Συγκινήθηκα, ευλαβήθηκα
τον άγιο και τη μοιράζομαι μαζί σας, αδελφοί. Τις πρεσβείες του ας
έχουμε.
Του Κώστα Παππά dogma.gr
Λίγοι μπορεί να γνωρίζουν ότι στη Σμύρνη υπάρχει μια ορθόδοξη εκκλησία που διασώθηκε από τις τουρκικές θηριωδίες κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή, όταν η πόλη της Σμύρνης είχε παραδοθεί στις φλόγες και οι Ελληνες έπαιρναν τον δρόμο της προσφυγιάς.
Σημειωτέον, ο συγκεκριμένος ναός οικοδομήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από τη ρωμαίικη κοινότητα της Σμύρνης και αναφέρεται παντού ως η μοναδική ρωμαίικη εκκλησία που διασώθηκε το 1922.
Λίγοι επίσης μπορεί να γνωρίζουν για τον άγιο Βουκόλο, τον πρώτο επίσκοπο της Σμύρνης, που έζησε στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους, αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. Αναφέρεται ότι χειροτονήθηκε από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη και ότι, προτού πεθάνει, όρισε ως διάδοχό του τον ιερομάρτυρα Πολύκαρπο, που έμελλε να γίνει ο πολιούχος της Σμύρνης. Ο Βουκόλος ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του εορτάζεται στις 6 Φεβρουαρίου.
Η ιστορία του ναού αλλάζει μετά την Καταστροφή της Σμύρνης και δύο χρόνια μετά η εκκλησία μετατράπηκε σε μουσείο με εντολή του Κεμάλ Ατατούρκ και αργότερα χρησιμοποιούνταν ως χώρος για πρόβες σε έργα όπερας.
Συνεπεία των εργασιών αναστήλωσης αποκαλύφθηκαν στο εσωτερικό του ναού εικόνες του Χριστού, του αγίου Ιωάννη και των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Ενας Ελληνας, ο Κωνσταντίνος Νάσιος, αφηγείται πώς έφθασε στην εκκλησία του αγίου στη Σμύρνη και πώς προσπάθησε να την ανακαινίσει χωρίς αρχικά να τα καταφέρει ο ίδιος και πώς στη συνέχεια έχτισε έναν ναό στη μνήμη του αγίου στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας.
Οπως αφηγείται ο ίδιος, «όλα ξεκίνησαν από ένα όνειρο, είδα λοιπόν τον άγιο, που ούτε καν γνώριζα το όνομά του. Εβλεπα στον ύπνο μου ότι βρισκόμουν έξω από το προαύλιο της εκκλησίας του αγίου Νικολάου εν Βουνένοις. Ακουσα πατήματα και γυρίζω και βλέπω έναν άνθρωπο, γέρο με το παρουσιαστικό του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, που με καλούσε να πάω στο σπίτι του στην Καππαδοκία. Οταν τον ρώτησα ποιος είναι, μου απάντησε “ο άγιος Βουκόλος, έλα στην Καππαδοκία και θα ρωτήσεις να με βρεις”».
Ο κ. Νάσιος εξιστορεί στη συνέχεια ότι «έκανα το ταξίδι στην Καππαδοκία για να μάθω από κοντά τι υπήρχε γι’ αυτόν τον άγιο. Αν και δεν κατάφερα να φτάσω στο σπίτι του αγίου, έμαθα από την ξεναγό ότι υπήρχε εκκλησία στο όνομά του στη Σμύρνη».
Ετσι κι έγινε. Τον επόμενο χρόνο βρέθηκε στη Σμύρνη και περιγράφει όσα είδε το 2005, προτού ο ναός αναστηλωθεί. «Η εκκλησία περιβαλλόταν από μια μεγάλη αυλή, ο κυρίως ναός βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Κατεστραμμένος, με σοβάδες παντού, βρόμικος, χωρίς εικόνες».
Ο κ. Νάσιος εξηγεί στη συνέχεια ότι συναντήθηκε με τον Ελληνα πρόξενο της Ελλάδας στη Σμύρνη και συζήτησε μαζί του τι μπορεί να γίνει για την εκκλησία. Ο πρόξενος λοιπόν επισήμανε ότι πολύ δύσκολα το τουρκικό κράτος θα δεχόταν να ανακαινιστεί ένας ορθόδοξος χριστιανικός ναός. Ο κ. Νάσιος τονίζει στη συνέχεια ότι συζήτησε το θέμα αυτό με πολλούς ανθρώπους και αποφάσισε να χτίσει έναν ναό για τον άγιο Βουκόλο στο Μαυρομμάτι της Καρδίτσας, κοντά στο σπίτι του.
Τα τελευταία χρόνια με συντονισμένες ενέργειες το τουρκικό κράτος επέτρεψε την ανακαίνιση του ναού, ο οποίος διασώθηκε από την καταστροφή και την κατάρρευση.
Ο δήμαρχος της Σμύρνης κ. Κοτζάογλου τόνισε μεταξύ άλλων σε παλαιότερες δηλώσεις του ότι «με τις εργασίες αναπαλαίωσης αποκαλύπτονται και πολλές εικόνες που ασφαλώς θα συμβάλουν στην αναβίωση του ιστορικού ιστού της πόλης». Ο ναός θα χρησιμοποιηθεί ως κοινωνικό και πολιτιστικό κέντρο.
Πρόκειται για σημαντική πρωτοβουλία, που μπορεί να μην επαναφέρει τον ναό στην αρχική του χρήση ως εκκλησίας, τον διασώζει όμως από την κατάρρευση που ήταν πολύ πιθανή λόγω της εγκατάλειψής του.
*Το ρεπορτάζ έγινε από τον Κώστα Παππά και δημοσιεύθηκε στο ένθετο της εφημερίδας Δημοκρατία, για την Ορθοδοξία.
Τα βίντεο από Romfea.gr και Alithia MME.
Λεπτομέρειες για τον άγιο Βουκόλο και το ναό του, από εδώ
Ο Άγιος Βουκόλος γεννήθηκε και έζησε στη Σμύρνη τον 1ο αιώνα μ.Χ. Από νεαρή ηλικία καθάρισε τον εαυτό του από κάθε πάθος και από κάθε αμαρτία και έγινε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος.
Μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο το Θεοφόρο, τον Ιερό Πολύκαρπο και τον Ιεραπόλεως Παπία, υπήρξε μαθητής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Από τη διδασκαλία των Αποστόλων Παύλου και Ιωάννου του Θεολόγου και των μαθητών τους, πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε Χριστιανός Ορθόδοξος.
Ο πρώτος επίσκοπος της Σμύρνης
Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος χειροτόνησε τον Άγιο Βουκόλο Επίσκοπο Σμύρνης. Παρόλο που πριν από τον Άγιο Βουκόλο είχαν πιστέψει στον Χριστό, είχαν βαπτιστεί και είχαν χειροτονηθεί από τους μαθητές των Αποστόλων ο Αρίστων, ο Στρατέας ο Λώιδος και ο Αρίστων ο Β’, πρώτος Επίσκοπος Σμύρνης αναφέρεται ο Άγιος Βουκόλος.
Υπήρξε Μεγάλος Διδάσκαλος που με την ζωή του και το παράδειγμα του φώτιζε και καθοδηγούσε όλους τους Χριστιανούς αλλά και τους ειδωλολάτρες στη Σμύρνη και από άγρια θηρία τους έκανε παιδιά του Φωτός και του Θεού. Υπήρξε μεγάλος και σπουδαίος Άγιος που έκανε πολλά θαύματα όταν ακόμη ήταν στη ζωή.
Κοιμήθηκε οσιακά στη Σμύρνη. Προείδε την Κοίμηση του και πριν αυτή χειροτόνησε μαζί με τον Ευαγγελιστή και Απόστολο Ιωάννη το Θεολόγο, διάδοχο του, τον Άγιο Πολύκαρπο (από εδώ: τιμάται 23 Φεβρουαρίου).
Το Ιερό λείψανο του, ενταφίασαν οι Χριστιανοί της Σμύρνης στο Κοιμητήριο που υπήρχε στην Εφεσιανής Βασιλείας Πύλη. Αμέσως μετά τον ενταφιασμό ανεβλάστησε από τον τάφο του Αγίου και συγκεκριμένα από το σημείο των ποδιών του, ένα φυτό – δέντρο (όπως αναφέρεται μυρσίνη), το οποίο έφτανε μέχρι το σημείο της κεφαλής του Αγίου και που τα φύλλα του και οι καρποί του επιτελούσαν πολλά θαύματα σε όλους τους Χριστιανούς που πήγαιναν στον τάφο του για να προσκυνήσουν. Ιδιαίτερα στις γυναίκες που δεν μπορούσαν να κάνουν παιδί καθώς και σε ασθενείς ανθρώπους.
Δυστυχώς, το 1663, περίπου, κάποιος έκοψε το δέντρο από τον τάφο του Αγίου, όμως, εκείνη την ώρα μαζί με το δέντρο κόπηκε και το πόδι του και απεβίωσε (πέθανε). Μετά από αυτό το θαύμα οι Χριστιανοί καθημερινά μαζευόταν με θυμιάματα και κεριά γύρω από τον τάφο του Αγίου, έως ότου κάποιος την ίδια ημέρα του μαρτυρίου του Αγίου, δηλαδή 6 Φεβρουαρίου του 1667, άνοιξε τον τάφο του Αγίου και εσκόρπησε έξω τα Άγια Λείψανα του. Οι Χριστιανοί που πήγαν και βρέθηκαν μπροστά σε αυτό το θλιβερό θέαμα μάζεψαν τα Ιερά λείψανα του Αγίου και τα εφύλαξαν στις εκκλησίες και στα σπίτια τους, τα οποία τελούσαν καθημερινά πολλά θαύματα. Παρόλο που ο τάφος έμεινε άδειος και κατεστραμμένος ο Άγιος συνέχισε να θαυματουργεί σε όλους τους Χριστιανούς που πήγαιναν στον τάφο του. Αργότερα, στο σημείο που υπήρχε ο τάφος, χτίστηκε Μεγαλοπρεπής Ναός προς τιμήν του Αγίου Βουκόλου και του Αγίου Πολυκάρπου.
Η Εκκλησία τιμά τον Άγιο Βουκόλο την 6η Φεβρουαρίου κάθε χρόνο και τον κατατάσσει ως Πρώτο Ιεράρχη της Σμύρνης στους μεγάλους Ιεράρχες της.
Η Τιμή του Αγίου Βουκόλου στη Σμύρνη
Αμέσως μετά την κοίμηση του Αγίου Βουκόλου και εξαιτίας των θαυμάτων που τελούσε και εν ζωή αλλά και μετά το θάνατο του, οι Χριστιανοί της Σμύρνης αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ιωνίας άρχισαν να τον τιμούν ώς Άγιο. Εκτός από τον τάφο του όπου επήγαιναν για προσκύνημα, τον τιμούσαν και στον αρχαιότερο Ναό που αναφέρεται στο Λόφο του Πάγου και που ήταν αφιερωμένος στην αρχή στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο και αργότερα στον Άγιο Βουκόλο και στον Άγιο Πολύκαρπο.
Αργότερα, οι ναοί που έχτιζαν για τους τοπικούς Αγίους, ήταν αφιερωμένοι στους δυο πρώτους Αγίους της Σμύρνης, τον Άγιο Βουκόλο και τον Άγιο Πολύκαρπο.
Στη θέση που βρίσκεται ο σημερινός Ναός του Αγίου Βουκόλου, υπήρχε αρχαίος εθνικός Ναός, ο οποίος τον 5 αιώνα μ.Χ. λόγω της ύπαρξης εκεί και του τάφου του Αγίου Βουκόλου και μετά το διάταγμα της Ανεξιθρησκείας, μετατρέπεται σε χριστιανικό ναό. Όμως, από σπαράγματα και αρχαιολογικά ευρήματα, φαίνεται η ύπαρξη ΠρωτοΧριστιανικής Εκκλησίας του Αγίου Βουκόλου. Το 1663 η περιοχή αγοράζεται από ιδιώτη, ο οποίος προσπαθεί να καταστρέψει τον Τάφο και την Εκκλησία του Αγίου. Στην προσπάθεια του να κόψει το θαυματουργικό δέντρο, που είχε φυτρώσει πάνω από τον τάφο του Αγίου, κόβει το πόδι του και πεθαίνει ακαριαία. Ύστερα από μερικά χρόνια νέος ιδιοκτήτης του χώρου, ισοπεδώνει την περιοχή για να αναγείρει κατοικίες. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1667, καταστρέφει τον Τάφο και διασκορπίζει τα Ιερά Λείψανα του Αγίου έξω μη γνωρίζοντας ότι ήταν η ημέρα Μνήμης του Αγίου. Οι Χριστιανοί που ήρθαν να προσκυνήσουν και να τιμήσουν τον Άγιο την ημέρα της Γιορτής του, βρήκαν τα Λείψανα τα συνέλλεξαν και τα μετέφεραν στους Ιερούς Ναούς αλλά και αρκετά κράτησαν στα σπίτια τους ως πολύτιμα φυλαχτά. Το 1858, αναφέρεται Ναός του Αγίου Βουκόλου στον τόπο όπου βρίσκεται ο σημερινός. Προφανώς, μικρός και πρόχειρος ναός ο οποίος αντικαθίσταται με τον σημερινό ναό που χτίστηκε εκεί, στην ίδια θέση το 1887 στις 24 Ιουνίου από τον Μητροπολίτη Σμύρνης Βασίλειο ο οποίος είναι αφιερωμένος ταυτόχρονα και στον Άγιο Πολύκαρπο. Έχει μήκος 29,70 μέτρα και πλάτος 17,15 μέτρα.
Η εκκλησιά του Ματιού
Ονομάζεται από τους ντόπιους Σμυρνιούς Άη Βούκλας ή «Εκκλησία του Ματιού», επειδή στην αψίδα πάνω από το Ιερό, υπήρχε αναγεννησιακή απεικόνιση του οφθαλμού του Θεού Σαβαώθ ["Ν": αυτό σημαίνει "Κύριος των δυνάμεων" και είναι από τον ύμνο των αγγέλων σεραφείμ, που καταγράφεται στο βιβλίο του προφήτη Ησαΐα]. Ως Ναός είναι ρυθμού Βασιλικής Σταυρεπίστεγος μετά Τρούλου. Είχε ωραιότατο ξυλόγλυπτο Τέμπλο και ανάλογα Δεσποτικό, Ιερό Άμβωνα, Ψαλτήρια και Παγκάρι. Υπήρχαν ξύλινα στασίδια, γύρω γύρω και πάνω από αυτά στον τοίχο και στην οροφή, υπήρχαν αναγεννησιακές Αγιογραφίες. Το δάπεδο ήταν μαρμάρινο αρίστης ποιότητος με λευκές και γκρι μαρμάρινες πλάκες που δημιουργούσαν διάφορα σχέδια. Υπάρχει διπλή σειρά παραθύρων στους γύρω τοίχους. Επίσης, υπάρχει ευρύχωρος Γυναικωνίτης σε σχήμα Π και στον οποίο κανείς ανεβαίνει με εξωτερική σκάλα από τον νάρθηκα.
Ο Ναός βρίσκεται στο κέντρο μιας όμορφης και άνετης αυλής, όπου υπάρχουν και άλλα κτίσματα, το Σχολείο, το Πρεσβυτέριο και Ιερατική Κατοικία. Πίσω από το Ιερό, βρισκόταν ο Τάφος με το Αγίασμα και με την θαυματουργική Μυρτιά του Αγίου Βουκόλου. Ο Ναός υπήρξε Ενοριακός μέχρι το 1922. Γιόρταζε δυο φορές το χρόνο, 6 Φεβρουαρίου που είναι η μνήμη του Αγίου και 23 Φεβρουαρίου που είναι η μνήμη του Αγίου Πολυκάρπου. Εικόνες του Αγίου Πολυκάρπου υπήρχαν σε όλους τους Ναούς και φορητές πάνω σε ξύλο αγιογραφία και τοιχογραφίες.
Από το 1922 ο Ναός και μετά, χρησιμοποιήθηκε στην αρχή ως αποθήκη καπνού, ύστερα ως Όπερα, μετά ως Αρχαιολογικό Μουσείο και στη συνέχεια έμεινε αχρησιμοποίητος. Ανακαινίστηκε, από το Πανεπιστήμιο υπό την αιγίδα του Δήμου Σμύρνης. Είναι ο μοναδικός Ελληνικός Ορθόδοξος Ναός στο κέντρο της Πόλης (Περιοχή Μπασμανέ), που σώθηκε μετά την καταστροφή. Στις 17 Αυγούστου του 2014 και ύστερα από τις σχετικές άδειες, παραχωρήθηκε στους Ορθοδόξους Ρωμιούς της Σμύρνης για να τελέσουν και πάλι την πρώτη Θεία Λειτουργία, μετά από 92 χρόνια.
Ο Άγιος Βουκόλος Σήμερα
Ο Άγιος Βουκόλος συγκαταλέγεται από την Εκκλησία στους μεγάλους Οικουμενικούς Διδασκάλους και Πατέρας. Είναι ο πρώτος Επίσκοπος Σμύρνης στο Μητροπολιτικό κατάλογο της Μητρόπολης Σμύρνης. Μαζί με τον Άγιο Πολύκαρπο και την Αγία Φωτεινή είναι οι Πολιούχοι της Σμύρνης. Είναι από τους θαυματουργούς Αγίους της Εκκλησίας, Ιαματικός που ιατρεύει ασθένειες και θεραπεύει την ατεκνία στις στείρες γυναίκες καθώς και σχετικές δυσκολίες με την γέννηση των παιδιών. Επειδή, το επάγγελμα του ήταν Ποιμένας, θεωρείται Προστάτης των Ποιμένων και θεραπεύει τις ασθένειες των ζώων.
Εικόνες του βρίσκονται σε όλους τους Ορθόδοξους Ναούς ανά τον κόσμο, φορητές και τοιχογραφίες. Τα ιερά του Λείψανα μετά το 1922, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα όπου και σώζονται σε διάφορα Μοναστήρια και Εκκλησίες. Στη Σμύρνη, ο Ναός του Αγίου Βουκόλου αποτελεί σημείο θρησκευτικής και ιστορικής αναφοράς. Ο Αη Βούκλας, παραμένει ο γνωστός Θαυματουργός Σμυρνιός Άγιος μέχρι και σήμερα.
Τιμάται ως Άγιος και από την Ορθόδοξη και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, καθώς τυγχάνει Άγιος προ του Σχίσματος. Μαζί με τον Άγιο Ιερομάρτυρα Πολύκαρπο και την Αγία Φωτεινή τη Σαμαρείτιδα, είναι οι Πολιούχοι Άγιοι της Σμύρνης.
Η μνήμη του εορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Φεβρουαρίου. Ειδική Ακολουθία για την εορτή του έχει γράψει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
Για πρώτη φορά από το 1922
Με μεγαλοπρέπεια που ξαναζωντάνεψε τις εποχές πριν από το 1922, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί – Ρωμιοί, Έλληνες, Ρώσοι, Ουκρανοί και Γεωργιανοί της Σμύρνης πανηγύρισαν πρόσφατα τη μνήμη του Αγίου Βουκόλου, πρώτου επισκόπου της ιστορικής πόλης και αγαπημένου μαθητή του Αποστόλου Παύλου.
Είναι σημαντικό ότι η Θεία Λειτουργία του Οικουμενικού Πατριάρχη ήταν η πρώτη μετά την απόφαση των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών να συγκληθεί τον Ιούνιο στην Κρήτη η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας. Επίσης, η Μονή Βατοπεδίου δώρισε στην Ορθόδοξη Κοινότητα Σμύρνης αντίγραφο της θαυματουργού εικόνας “Παναγία η Παραμυθία”, την οποία μετέφεραν χθες το απόγευμα οι πατέρες της μονής, ιερομόναχοι Ευδόκιμος και Βαρνάβας. Την εικόνα υποδέχτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ενώ οι πιστοί την έραιναν με άνθη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην ομιλία του τόνισε ότι ήλθαμε στη Σμύρνη για να τιμήσουμε “το στολίδι αυτό της Ιωνίας, για να θυμηθούμε τους προγόνους μας, οι οποίοι για αιώνες έζησαν εδώ ειρηνικώς”. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, η οποία προκάλεσε άφατη συγκίνηση, ο κ. Βαρθολομαίος ανέφερε: “Αληθώς, σήμερα βιώνουμε μια Ορθόδοξη πνευματική αναγέννηση της Σμύρνης, η οποία, άλλωστε, ουδέποτε έπαυσε να ζει στην καρδιά μας, την καρδιά του γένους μας, ουδέποτε έπαυσε να είναι αντικείμενο και υποκείμενο των στεναγμών και των πόθων του πολυπαθούς Γένους μας”.
Ο κ. Βαρθολομαίος υπογράμμισε ότι “η παλαιά Σμύρνη δεν έχει καεί. Δεν έχει πάψει να υπάρχει”. Υπάρχει, συνέχισε, “στο φως που έρχεται από τα επέκεινα, από τα βάθη των αιώνων, από το φως το οποίο αμυδρά σήμερα δείχνει να επανέρχεται, κατά τα κρίματα του Θεού, και να φωτίζει και τις επτά Εκκλησίες της Αποκαλύψεως, να φωτίζει και τις ψυχές μας για να κατανοούν ‘μυστήρια Θεού’, τα οποία δεν είναι αντιληπτά με τους αισθητούς οφθαλμούς μας”.
Στη Θεία Λειτουργία παρέστησαν προσκυνητές από την Ελλάδα, ο υφυπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Αμανατίδης, ο πρέσβης στην Άγκυρα κ. Λουκάκης, ο γενικός πρόξενος Θεόδωρος Τσακίρης, ο Ρωμαιοκαθολικός Αρχιεπίσκοπος, η δήμαρχος Κονάκ και άλλοι επίσημοι.
Μια εμφάνιση του αγίου
Από εδώ, όπου αναφορά στον εορτασμό του αγίου στο ναό του, στο Μαυρομάτι Καρδίτσας:
…Ήταν την παραμονή της εορτής του Αγίου Βουκόλου φέτος και ενώ ήμουν μέσα στο σπίτι μου έβγαλα μία μικρή εικόνα του Αγίου που είχα μέσα στο πορτοφόλι μου και την στήριξα πάνω σε ένα τραπεζάκι σκεφτόμενη που να πάω να εκκλησιαστώ, σε ποίον εσπερινό. Πάνω στη σκέψη αυτή κτυπάει το κουδούνι της εξώπορτας ανοίγω και βλέπω έναν ηλικιωμένο άγνωστο σε μένα κύριο που με ζητούσε να του προσφέρω ελεημοσύνη. Παίρνω λίγα ψιλά που είχα και τα δίνω. Τότε ο κύριος αυτός μου λέει τρείς φορές ….Να σας ευλογεί η Παναγία …Χαιρετηθήκαμε και έφυγε. Έκλεισα την πόρτα και κάνοντας τέσσερα βήματα κοιτάζω την εικόνα που είχα αφήσει πάνω στο τραπεζάκι και αναγνωρίζω στο πρόσωπο του Αγίου Βουκόλου το πρόσωπο του άγνωστου κυρίου που δευτερόλεπτα πριν είχα δώσει την ελεημοσύνη. Τρέχοντας ανοίγω πάλι την πόρτα [δεν είχαν περάσει παρά μερικά δευτερόλεπτα] και δεν βλέπω κανέναν. Τότε κατάλαβα ότι ο ηλικιωμένος κύριος που με επισκέφτηκε στο σπίτι μου ήταν ο Άγιος Βουκόλος. Και έτσι αποφάσισα το απόγευμα της ίδιας μέρας στον εσπερινό να επισκεφθώ για να προσκυνήσω τον Άγιο Βουκόλο στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας όπου εκεί υπάρχει ο μοναδικός Ναός στον κόσμο στο όνομά του ["N": δόξα τω Θεώ, τα τελευταία χρόνια εορτάζεται και στον ιστορικό ναό του στη Σμύρνη, όπως βλέπουμε στο βίντεο].
Υμνογραφικά του αγίου Βουκόλου (από εδώ, όπου και σύντομη βιογραφία του)
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς διαλάμπων ἀρετῶν ταὶς ἀκτίσι, τοῦ ἐν τῷ στηθεῖ τοῦ Δεσπότου πεσόντος, ἐκ πόθου προσεπέλασας τῷ θείῳ φωτί, ὅθεν ὡς θεόπνευστος, Ἱεράρχης ἐμπρέψας, ἴθυνας τὴν ποίμνην σου, πρὸς νομὰς ἀληθείας. Καὶ νῦν δυσώπει πάντοτε Χριστόν, Πάτερ Βουκόλε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Βουκόλε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ'. Τη Υπερμάχω Στρατηγώ.
Ως ιεράρχην Εκκλησίας ευφημούμεν σε, ως μαθητήν και μιμητήν, Βουκόλε πάνσοφε, μαθητών Χριστού προ πάντων ηγαπημένου· μεθ' ού (=μαζί με αυτόν) πρέσβευε ρυσθήναι τους τιμώντας σε, εκ παντοίων ανάγκης και περιστάσεων, και βοώντας σοι: Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.
Ἱερωσύνης τῷ φωτὶ διαλάμπων, ἐφωταγώγησας λαοὺς Ἱεράρχα, τὸ τῶν εἰδώλων σκότος τε ἠφάνισας αἴγλῃ ἰαμάτων δέ, τῶν παθῶν τὴν ὁμίχλην, λύσας μεταβέβηκας, πρός τὸ ἄδυτον φέγγος, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύων ἐκτενῶς, τῶν σὲ τιμώντων, Βουκόλε Μακάριε.
Ὁ Οἶκος
Άγγελος εδείχθης εν σαρκί θεοφόρε, ισάγγελον βιώσας εν γη βίον· εις θεωρίας γαρ επίβασιν την πράξιν εύρες θεόπνευστε άγουσαν, και ως τις άσαρκος ήρθης τω Πνεύματι μετάρσιος εμβατεύων εις τα άδυτα και απόρρητα Θεού μυστήρια. Όθεν ακούεις:
Χαίρε πασών αρετών ταμείον.
Χαίρε φωτός του θείου δοχείον.
Χαίρε ιερόν εγκρατείας εντρύφημα.
Χαίρε αγνείας λαμπρόν ενδιαίτημα.
Χαίρε λύχνε παμφαέστατε, καταυγάζων τους πιστούς.
Χαίρε στύλε πυραυγέστατε, τον νέον Ισραήλ οδηγών.
Χαίρε ποιμένων ακριβέστατος τύπος.
Χαίρε χαρίτων ευωδέστατος κήπος.
Χαίρε αστήρ Ασίας λαμπρότατος.
Χαίρε φωστήρ Σμυρναίων φαεινότατος.
Χαίρε δι ου η Εκκλησία κοσμείται.
Χαίρε δι ου Χριστός ανυμνείται.
Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.
Δείτε επίσης:
Άγιοι της 6ης Φεβρουαρίου
Άγιος Φώτιος ο Μέγας, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (6 Φεβρουαρίου)
Η 8η Οικουμενική Σύνοδος, η οποία εορτάζεται στην Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς την Β΄ Κυριακή του Φεβρουαρίου (μετά την εορτή του Μ. Φωτίου).
Άγιοι της 7ης Φεβρουαρίου
Του Κώστα Παππά dogma.gr
Λίγοι μπορεί να γνωρίζουν ότι στη Σμύρνη υπάρχει μια ορθόδοξη εκκλησία που διασώθηκε από τις τουρκικές θηριωδίες κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή, όταν η πόλη της Σμύρνης είχε παραδοθεί στις φλόγες και οι Ελληνες έπαιρναν τον δρόμο της προσφυγιάς.
Σημειωτέον, ο συγκεκριμένος ναός οικοδομήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από τη ρωμαίικη κοινότητα της Σμύρνης και αναφέρεται παντού ως η μοναδική ρωμαίικη εκκλησία που διασώθηκε το 1922.
Λίγοι επίσης μπορεί να γνωρίζουν για τον άγιο Βουκόλο, τον πρώτο επίσκοπο της Σμύρνης, που έζησε στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους, αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. Αναφέρεται ότι χειροτονήθηκε από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη και ότι, προτού πεθάνει, όρισε ως διάδοχό του τον ιερομάρτυρα Πολύκαρπο, που έμελλε να γίνει ο πολιούχος της Σμύρνης. Ο Βουκόλος ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του εορτάζεται στις 6 Φεβρουαρίου.
Εικ. από εδώ |
Η ιστορία του ναού αλλάζει μετά την Καταστροφή της Σμύρνης και δύο χρόνια μετά η εκκλησία μετατράπηκε σε μουσείο με εντολή του Κεμάλ Ατατούρκ και αργότερα χρησιμοποιούνταν ως χώρος για πρόβες σε έργα όπερας.
Συνεπεία των εργασιών αναστήλωσης αποκαλύφθηκαν στο εσωτερικό του ναού εικόνες του Χριστού, του αγίου Ιωάννη και των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Ενας Ελληνας, ο Κωνσταντίνος Νάσιος, αφηγείται πώς έφθασε στην εκκλησία του αγίου στη Σμύρνη και πώς προσπάθησε να την ανακαινίσει χωρίς αρχικά να τα καταφέρει ο ίδιος και πώς στη συνέχεια έχτισε έναν ναό στη μνήμη του αγίου στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας.
Οπως αφηγείται ο ίδιος, «όλα ξεκίνησαν από ένα όνειρο, είδα λοιπόν τον άγιο, που ούτε καν γνώριζα το όνομά του. Εβλεπα στον ύπνο μου ότι βρισκόμουν έξω από το προαύλιο της εκκλησίας του αγίου Νικολάου εν Βουνένοις. Ακουσα πατήματα και γυρίζω και βλέπω έναν άνθρωπο, γέρο με το παρουσιαστικό του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, που με καλούσε να πάω στο σπίτι του στην Καππαδοκία. Οταν τον ρώτησα ποιος είναι, μου απάντησε “ο άγιος Βουκόλος, έλα στην Καππαδοκία και θα ρωτήσεις να με βρεις”».
Ο κ. Νάσιος εξιστορεί στη συνέχεια ότι «έκανα το ταξίδι στην Καππαδοκία για να μάθω από κοντά τι υπήρχε γι’ αυτόν τον άγιο. Αν και δεν κατάφερα να φτάσω στο σπίτι του αγίου, έμαθα από την ξεναγό ότι υπήρχε εκκλησία στο όνομά του στη Σμύρνη».
Ετσι κι έγινε. Τον επόμενο χρόνο βρέθηκε στη Σμύρνη και περιγράφει όσα είδε το 2005, προτού ο ναός αναστηλωθεί. «Η εκκλησία περιβαλλόταν από μια μεγάλη αυλή, ο κυρίως ναός βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Κατεστραμμένος, με σοβάδες παντού, βρόμικος, χωρίς εικόνες».
Ο κ. Νάσιος εξηγεί στη συνέχεια ότι συναντήθηκε με τον Ελληνα πρόξενο της Ελλάδας στη Σμύρνη και συζήτησε μαζί του τι μπορεί να γίνει για την εκκλησία. Ο πρόξενος λοιπόν επισήμανε ότι πολύ δύσκολα το τουρκικό κράτος θα δεχόταν να ανακαινιστεί ένας ορθόδοξος χριστιανικός ναός. Ο κ. Νάσιος τονίζει στη συνέχεια ότι συζήτησε το θέμα αυτό με πολλούς ανθρώπους και αποφάσισε να χτίσει έναν ναό για τον άγιο Βουκόλο στο Μαυρομμάτι της Καρδίτσας, κοντά στο σπίτι του.
Τα τελευταία χρόνια με συντονισμένες ενέργειες το τουρκικό κράτος επέτρεψε την ανακαίνιση του ναού, ο οποίος διασώθηκε από την καταστροφή και την κατάρρευση.
Ο δήμαρχος της Σμύρνης κ. Κοτζάογλου τόνισε μεταξύ άλλων σε παλαιότερες δηλώσεις του ότι «με τις εργασίες αναπαλαίωσης αποκαλύπτονται και πολλές εικόνες που ασφαλώς θα συμβάλουν στην αναβίωση του ιστορικού ιστού της πόλης». Ο ναός θα χρησιμοποιηθεί ως κοινωνικό και πολιτιστικό κέντρο.
Πρόκειται για σημαντική πρωτοβουλία, που μπορεί να μην επαναφέρει τον ναό στην αρχική του χρήση ως εκκλησίας, τον διασώζει όμως από την κατάρρευση που ήταν πολύ πιθανή λόγω της εγκατάλειψής του.
*Το ρεπορτάζ έγινε από τον Κώστα Παππά και δημοσιεύθηκε στο ένθετο της εφημερίδας Δημοκρατία, για την Ορθοδοξία.
Τα βίντεο από Romfea.gr και Alithia MME.
Λεπτομέρειες για τον άγιο Βουκόλο και το ναό του, από εδώ
Ο Άγιος Βουκόλος γεννήθηκε και έζησε στη Σμύρνη τον 1ο αιώνα μ.Χ. Από νεαρή ηλικία καθάρισε τον εαυτό του από κάθε πάθος και από κάθε αμαρτία και έγινε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος.
Μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο το Θεοφόρο, τον Ιερό Πολύκαρπο και τον Ιεραπόλεως Παπία, υπήρξε μαθητής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Από τη διδασκαλία των Αποστόλων Παύλου και Ιωάννου του Θεολόγου και των μαθητών τους, πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε Χριστιανός Ορθόδοξος.
Ο πρώτος επίσκοπος της Σμύρνης
Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος χειροτόνησε τον Άγιο Βουκόλο Επίσκοπο Σμύρνης. Παρόλο που πριν από τον Άγιο Βουκόλο είχαν πιστέψει στον Χριστό, είχαν βαπτιστεί και είχαν χειροτονηθεί από τους μαθητές των Αποστόλων ο Αρίστων, ο Στρατέας ο Λώιδος και ο Αρίστων ο Β’, πρώτος Επίσκοπος Σμύρνης αναφέρεται ο Άγιος Βουκόλος.
Υπήρξε Μεγάλος Διδάσκαλος που με την ζωή του και το παράδειγμα του φώτιζε και καθοδηγούσε όλους τους Χριστιανούς αλλά και τους ειδωλολάτρες στη Σμύρνη και από άγρια θηρία τους έκανε παιδιά του Φωτός και του Θεού. Υπήρξε μεγάλος και σπουδαίος Άγιος που έκανε πολλά θαύματα όταν ακόμη ήταν στη ζωή.
Κοιμήθηκε οσιακά στη Σμύρνη. Προείδε την Κοίμηση του και πριν αυτή χειροτόνησε μαζί με τον Ευαγγελιστή και Απόστολο Ιωάννη το Θεολόγο, διάδοχο του, τον Άγιο Πολύκαρπο (από εδώ: τιμάται 23 Φεβρουαρίου).
Το Ιερό λείψανο του, ενταφίασαν οι Χριστιανοί της Σμύρνης στο Κοιμητήριο που υπήρχε στην Εφεσιανής Βασιλείας Πύλη. Αμέσως μετά τον ενταφιασμό ανεβλάστησε από τον τάφο του Αγίου και συγκεκριμένα από το σημείο των ποδιών του, ένα φυτό – δέντρο (όπως αναφέρεται μυρσίνη), το οποίο έφτανε μέχρι το σημείο της κεφαλής του Αγίου και που τα φύλλα του και οι καρποί του επιτελούσαν πολλά θαύματα σε όλους τους Χριστιανούς που πήγαιναν στον τάφο του για να προσκυνήσουν. Ιδιαίτερα στις γυναίκες που δεν μπορούσαν να κάνουν παιδί καθώς και σε ασθενείς ανθρώπους.
Δυστυχώς, το 1663, περίπου, κάποιος έκοψε το δέντρο από τον τάφο του Αγίου, όμως, εκείνη την ώρα μαζί με το δέντρο κόπηκε και το πόδι του και απεβίωσε (πέθανε). Μετά από αυτό το θαύμα οι Χριστιανοί καθημερινά μαζευόταν με θυμιάματα και κεριά γύρω από τον τάφο του Αγίου, έως ότου κάποιος την ίδια ημέρα του μαρτυρίου του Αγίου, δηλαδή 6 Φεβρουαρίου του 1667, άνοιξε τον τάφο του Αγίου και εσκόρπησε έξω τα Άγια Λείψανα του. Οι Χριστιανοί που πήγαν και βρέθηκαν μπροστά σε αυτό το θλιβερό θέαμα μάζεψαν τα Ιερά λείψανα του Αγίου και τα εφύλαξαν στις εκκλησίες και στα σπίτια τους, τα οποία τελούσαν καθημερινά πολλά θαύματα. Παρόλο που ο τάφος έμεινε άδειος και κατεστραμμένος ο Άγιος συνέχισε να θαυματουργεί σε όλους τους Χριστιανούς που πήγαιναν στον τάφο του. Αργότερα, στο σημείο που υπήρχε ο τάφος, χτίστηκε Μεγαλοπρεπής Ναός προς τιμήν του Αγίου Βουκόλου και του Αγίου Πολυκάρπου.
Η Εκκλησία τιμά τον Άγιο Βουκόλο την 6η Φεβρουαρίου κάθε χρόνο και τον κατατάσσει ως Πρώτο Ιεράρχη της Σμύρνης στους μεγάλους Ιεράρχες της.
Η Τιμή του Αγίου Βουκόλου στη Σμύρνη
Αμέσως μετά την κοίμηση του Αγίου Βουκόλου και εξαιτίας των θαυμάτων που τελούσε και εν ζωή αλλά και μετά το θάνατο του, οι Χριστιανοί της Σμύρνης αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ιωνίας άρχισαν να τον τιμούν ώς Άγιο. Εκτός από τον τάφο του όπου επήγαιναν για προσκύνημα, τον τιμούσαν και στον αρχαιότερο Ναό που αναφέρεται στο Λόφο του Πάγου και που ήταν αφιερωμένος στην αρχή στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο και αργότερα στον Άγιο Βουκόλο και στον Άγιο Πολύκαρπο.
Αργότερα, οι ναοί που έχτιζαν για τους τοπικούς Αγίους, ήταν αφιερωμένοι στους δυο πρώτους Αγίους της Σμύρνης, τον Άγιο Βουκόλο και τον Άγιο Πολύκαρπο.
Στη θέση που βρίσκεται ο σημερινός Ναός του Αγίου Βουκόλου, υπήρχε αρχαίος εθνικός Ναός, ο οποίος τον 5 αιώνα μ.Χ. λόγω της ύπαρξης εκεί και του τάφου του Αγίου Βουκόλου και μετά το διάταγμα της Ανεξιθρησκείας, μετατρέπεται σε χριστιανικό ναό. Όμως, από σπαράγματα και αρχαιολογικά ευρήματα, φαίνεται η ύπαρξη ΠρωτοΧριστιανικής Εκκλησίας του Αγίου Βουκόλου. Το 1663 η περιοχή αγοράζεται από ιδιώτη, ο οποίος προσπαθεί να καταστρέψει τον Τάφο και την Εκκλησία του Αγίου. Στην προσπάθεια του να κόψει το θαυματουργικό δέντρο, που είχε φυτρώσει πάνω από τον τάφο του Αγίου, κόβει το πόδι του και πεθαίνει ακαριαία. Ύστερα από μερικά χρόνια νέος ιδιοκτήτης του χώρου, ισοπεδώνει την περιοχή για να αναγείρει κατοικίες. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1667, καταστρέφει τον Τάφο και διασκορπίζει τα Ιερά Λείψανα του Αγίου έξω μη γνωρίζοντας ότι ήταν η ημέρα Μνήμης του Αγίου. Οι Χριστιανοί που ήρθαν να προσκυνήσουν και να τιμήσουν τον Άγιο την ημέρα της Γιορτής του, βρήκαν τα Λείψανα τα συνέλλεξαν και τα μετέφεραν στους Ιερούς Ναούς αλλά και αρκετά κράτησαν στα σπίτια τους ως πολύτιμα φυλαχτά. Το 1858, αναφέρεται Ναός του Αγίου Βουκόλου στον τόπο όπου βρίσκεται ο σημερινός. Προφανώς, μικρός και πρόχειρος ναός ο οποίος αντικαθίσταται με τον σημερινό ναό που χτίστηκε εκεί, στην ίδια θέση το 1887 στις 24 Ιουνίου από τον Μητροπολίτη Σμύρνης Βασίλειο ο οποίος είναι αφιερωμένος ταυτόχρονα και στον Άγιο Πολύκαρπο. Έχει μήκος 29,70 μέτρα και πλάτος 17,15 μέτρα.
Η εκκλησιά του Ματιού
Ονομάζεται από τους ντόπιους Σμυρνιούς Άη Βούκλας ή «Εκκλησία του Ματιού», επειδή στην αψίδα πάνω από το Ιερό, υπήρχε αναγεννησιακή απεικόνιση του οφθαλμού του Θεού Σαβαώθ ["Ν": αυτό σημαίνει "Κύριος των δυνάμεων" και είναι από τον ύμνο των αγγέλων σεραφείμ, που καταγράφεται στο βιβλίο του προφήτη Ησαΐα]. Ως Ναός είναι ρυθμού Βασιλικής Σταυρεπίστεγος μετά Τρούλου. Είχε ωραιότατο ξυλόγλυπτο Τέμπλο και ανάλογα Δεσποτικό, Ιερό Άμβωνα, Ψαλτήρια και Παγκάρι. Υπήρχαν ξύλινα στασίδια, γύρω γύρω και πάνω από αυτά στον τοίχο και στην οροφή, υπήρχαν αναγεννησιακές Αγιογραφίες. Το δάπεδο ήταν μαρμάρινο αρίστης ποιότητος με λευκές και γκρι μαρμάρινες πλάκες που δημιουργούσαν διάφορα σχέδια. Υπάρχει διπλή σειρά παραθύρων στους γύρω τοίχους. Επίσης, υπάρχει ευρύχωρος Γυναικωνίτης σε σχήμα Π και στον οποίο κανείς ανεβαίνει με εξωτερική σκάλα από τον νάρθηκα.
Ο Ναός βρίσκεται στο κέντρο μιας όμορφης και άνετης αυλής, όπου υπάρχουν και άλλα κτίσματα, το Σχολείο, το Πρεσβυτέριο και Ιερατική Κατοικία. Πίσω από το Ιερό, βρισκόταν ο Τάφος με το Αγίασμα και με την θαυματουργική Μυρτιά του Αγίου Βουκόλου. Ο Ναός υπήρξε Ενοριακός μέχρι το 1922. Γιόρταζε δυο φορές το χρόνο, 6 Φεβρουαρίου που είναι η μνήμη του Αγίου και 23 Φεβρουαρίου που είναι η μνήμη του Αγίου Πολυκάρπου. Εικόνες του Αγίου Πολυκάρπου υπήρχαν σε όλους τους Ναούς και φορητές πάνω σε ξύλο αγιογραφία και τοιχογραφίες.
Από το 1922 ο Ναός και μετά, χρησιμοποιήθηκε στην αρχή ως αποθήκη καπνού, ύστερα ως Όπερα, μετά ως Αρχαιολογικό Μουσείο και στη συνέχεια έμεινε αχρησιμοποίητος. Ανακαινίστηκε, από το Πανεπιστήμιο υπό την αιγίδα του Δήμου Σμύρνης. Είναι ο μοναδικός Ελληνικός Ορθόδοξος Ναός στο κέντρο της Πόλης (Περιοχή Μπασμανέ), που σώθηκε μετά την καταστροφή. Στις 17 Αυγούστου του 2014 και ύστερα από τις σχετικές άδειες, παραχωρήθηκε στους Ορθοδόξους Ρωμιούς της Σμύρνης για να τελέσουν και πάλι την πρώτη Θεία Λειτουργία, μετά από 92 χρόνια.
Ο Άγιος Βουκόλος Σήμερα
Ο Άγιος Βουκόλος συγκαταλέγεται από την Εκκλησία στους μεγάλους Οικουμενικούς Διδασκάλους και Πατέρας. Είναι ο πρώτος Επίσκοπος Σμύρνης στο Μητροπολιτικό κατάλογο της Μητρόπολης Σμύρνης. Μαζί με τον Άγιο Πολύκαρπο και την Αγία Φωτεινή είναι οι Πολιούχοι της Σμύρνης. Είναι από τους θαυματουργούς Αγίους της Εκκλησίας, Ιαματικός που ιατρεύει ασθένειες και θεραπεύει την ατεκνία στις στείρες γυναίκες καθώς και σχετικές δυσκολίες με την γέννηση των παιδιών. Επειδή, το επάγγελμα του ήταν Ποιμένας, θεωρείται Προστάτης των Ποιμένων και θεραπεύει τις ασθένειες των ζώων.
Εικόνες του βρίσκονται σε όλους τους Ορθόδοξους Ναούς ανά τον κόσμο, φορητές και τοιχογραφίες. Τα ιερά του Λείψανα μετά το 1922, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα όπου και σώζονται σε διάφορα Μοναστήρια και Εκκλησίες. Στη Σμύρνη, ο Ναός του Αγίου Βουκόλου αποτελεί σημείο θρησκευτικής και ιστορικής αναφοράς. Ο Αη Βούκλας, παραμένει ο γνωστός Θαυματουργός Σμυρνιός Άγιος μέχρι και σήμερα.
Τιμάται ως Άγιος και από την Ορθόδοξη και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, καθώς τυγχάνει Άγιος προ του Σχίσματος. Μαζί με τον Άγιο Ιερομάρτυρα Πολύκαρπο και την Αγία Φωτεινή τη Σαμαρείτιδα, είναι οι Πολιούχοι Άγιοι της Σμύρνης.
Η μνήμη του εορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Φεβρουαρίου. Ειδική Ακολουθία για την εορτή του έχει γράψει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
Για πρώτη φορά από το 1922
Με μεγαλοπρέπεια που ξαναζωντάνεψε τις εποχές πριν από το 1922, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί – Ρωμιοί, Έλληνες, Ρώσοι, Ουκρανοί και Γεωργιανοί της Σμύρνης πανηγύρισαν πρόσφατα τη μνήμη του Αγίου Βουκόλου, πρώτου επισκόπου της ιστορικής πόλης και αγαπημένου μαθητή του Αποστόλου Παύλου.
Είναι σημαντικό ότι η Θεία Λειτουργία του Οικουμενικού Πατριάρχη ήταν η πρώτη μετά την απόφαση των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών να συγκληθεί τον Ιούνιο στην Κρήτη η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας. Επίσης, η Μονή Βατοπεδίου δώρισε στην Ορθόδοξη Κοινότητα Σμύρνης αντίγραφο της θαυματουργού εικόνας “Παναγία η Παραμυθία”, την οποία μετέφεραν χθες το απόγευμα οι πατέρες της μονής, ιερομόναχοι Ευδόκιμος και Βαρνάβας. Την εικόνα υποδέχτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ενώ οι πιστοί την έραιναν με άνθη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην ομιλία του τόνισε ότι ήλθαμε στη Σμύρνη για να τιμήσουμε “το στολίδι αυτό της Ιωνίας, για να θυμηθούμε τους προγόνους μας, οι οποίοι για αιώνες έζησαν εδώ ειρηνικώς”. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, η οποία προκάλεσε άφατη συγκίνηση, ο κ. Βαρθολομαίος ανέφερε: “Αληθώς, σήμερα βιώνουμε μια Ορθόδοξη πνευματική αναγέννηση της Σμύρνης, η οποία, άλλωστε, ουδέποτε έπαυσε να ζει στην καρδιά μας, την καρδιά του γένους μας, ουδέποτε έπαυσε να είναι αντικείμενο και υποκείμενο των στεναγμών και των πόθων του πολυπαθούς Γένους μας”.
Ο κ. Βαρθολομαίος υπογράμμισε ότι “η παλαιά Σμύρνη δεν έχει καεί. Δεν έχει πάψει να υπάρχει”. Υπάρχει, συνέχισε, “στο φως που έρχεται από τα επέκεινα, από τα βάθη των αιώνων, από το φως το οποίο αμυδρά σήμερα δείχνει να επανέρχεται, κατά τα κρίματα του Θεού, και να φωτίζει και τις επτά Εκκλησίες της Αποκαλύψεως, να φωτίζει και τις ψυχές μας για να κατανοούν ‘μυστήρια Θεού’, τα οποία δεν είναι αντιληπτά με τους αισθητούς οφθαλμούς μας”.
Στη Θεία Λειτουργία παρέστησαν προσκυνητές από την Ελλάδα, ο υφυπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Αμανατίδης, ο πρέσβης στην Άγκυρα κ. Λουκάκης, ο γενικός πρόξενος Θεόδωρος Τσακίρης, ο Ρωμαιοκαθολικός Αρχιεπίσκοπος, η δήμαρχος Κονάκ και άλλοι επίσημοι.
Μια εμφάνιση του αγίου
Από εδώ, όπου αναφορά στον εορτασμό του αγίου στο ναό του, στο Μαυρομάτι Καρδίτσας:
Θέλω
εδώ να αναφέρω ένα γεγονός που μου αφηγήθηκε μία γυναίκα προσκυνήτρια
από την πόλη των Τρικάλων. Τα στοιχεία της εν λόγω κυρίας είναι στη
διάθεση όποιου μου τα ζητήσει. Η κυρία Α.Μ. λοιπόν μόλις τελείωσε ο
εσπερινός ζητώντας να της δώσω μερικές μικρές εικόνες του Αγίου μου
αφηγήθηκε τα παρακάτω:
…Ήταν την παραμονή της εορτής του Αγίου Βουκόλου φέτος και ενώ ήμουν μέσα στο σπίτι μου έβγαλα μία μικρή εικόνα του Αγίου που είχα μέσα στο πορτοφόλι μου και την στήριξα πάνω σε ένα τραπεζάκι σκεφτόμενη που να πάω να εκκλησιαστώ, σε ποίον εσπερινό. Πάνω στη σκέψη αυτή κτυπάει το κουδούνι της εξώπορτας ανοίγω και βλέπω έναν ηλικιωμένο άγνωστο σε μένα κύριο που με ζητούσε να του προσφέρω ελεημοσύνη. Παίρνω λίγα ψιλά που είχα και τα δίνω. Τότε ο κύριος αυτός μου λέει τρείς φορές ….Να σας ευλογεί η Παναγία …Χαιρετηθήκαμε και έφυγε. Έκλεισα την πόρτα και κάνοντας τέσσερα βήματα κοιτάζω την εικόνα που είχα αφήσει πάνω στο τραπεζάκι και αναγνωρίζω στο πρόσωπο του Αγίου Βουκόλου το πρόσωπο του άγνωστου κυρίου που δευτερόλεπτα πριν είχα δώσει την ελεημοσύνη. Τρέχοντας ανοίγω πάλι την πόρτα [δεν είχαν περάσει παρά μερικά δευτερόλεπτα] και δεν βλέπω κανέναν. Τότε κατάλαβα ότι ο ηλικιωμένος κύριος που με επισκέφτηκε στο σπίτι μου ήταν ο Άγιος Βουκόλος. Και έτσι αποφάσισα το απόγευμα της ίδιας μέρας στον εσπερινό να επισκεφθώ για να προσκυνήσω τον Άγιο Βουκόλο στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας όπου εκεί υπάρχει ο μοναδικός Ναός στον κόσμο στο όνομά του ["N": δόξα τω Θεώ, τα τελευταία χρόνια εορτάζεται και στον ιστορικό ναό του στη Σμύρνη, όπως βλέπουμε στο βίντεο].
Υμνογραφικά του αγίου Βουκόλου (από εδώ, όπου και σύντομη βιογραφία του)
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς διαλάμπων ἀρετῶν ταὶς ἀκτίσι, τοῦ ἐν τῷ στηθεῖ τοῦ Δεσπότου πεσόντος, ἐκ πόθου προσεπέλασας τῷ θείῳ φωτί, ὅθεν ὡς θεόπνευστος, Ἱεράρχης ἐμπρέψας, ἴθυνας τὴν ποίμνην σου, πρὸς νομὰς ἀληθείας. Καὶ νῦν δυσώπει πάντοτε Χριστόν, Πάτερ Βουκόλε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Βουκόλε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ'. Τη Υπερμάχω Στρατηγώ.
Ως ιεράρχην Εκκλησίας ευφημούμεν σε, ως μαθητήν και μιμητήν, Βουκόλε πάνσοφε, μαθητών Χριστού προ πάντων ηγαπημένου· μεθ' ού (=μαζί με αυτόν) πρέσβευε ρυσθήναι τους τιμώντας σε, εκ παντοίων ανάγκης και περιστάσεων, και βοώντας σοι: Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.
Ἱερωσύνης τῷ φωτὶ διαλάμπων, ἐφωταγώγησας λαοὺς Ἱεράρχα, τὸ τῶν εἰδώλων σκότος τε ἠφάνισας αἴγλῃ ἰαμάτων δέ, τῶν παθῶν τὴν ὁμίχλην, λύσας μεταβέβηκας, πρός τὸ ἄδυτον φέγγος, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύων ἐκτενῶς, τῶν σὲ τιμώντων, Βουκόλε Μακάριε.
Ὁ Οἶκος
Άγγελος εδείχθης εν σαρκί θεοφόρε, ισάγγελον βιώσας εν γη βίον· εις θεωρίας γαρ επίβασιν την πράξιν εύρες θεόπνευστε άγουσαν, και ως τις άσαρκος ήρθης τω Πνεύματι μετάρσιος εμβατεύων εις τα άδυτα και απόρρητα Θεού μυστήρια. Όθεν ακούεις:
Χαίρε πασών αρετών ταμείον.
Χαίρε φωτός του θείου δοχείον.
Χαίρε ιερόν εγκρατείας εντρύφημα.
Χαίρε αγνείας λαμπρόν ενδιαίτημα.
Χαίρε λύχνε παμφαέστατε, καταυγάζων τους πιστούς.
Χαίρε στύλε πυραυγέστατε, τον νέον Ισραήλ οδηγών.
Χαίρε ποιμένων ακριβέστατος τύπος.
Χαίρε χαρίτων ευωδέστατος κήπος.
Χαίρε αστήρ Ασίας λαμπρότατος.
Χαίρε φωστήρ Σμυρναίων φαεινότατος.
Χαίρε δι ου η Εκκλησία κοσμείται.
Χαίρε δι ου Χριστός ανυμνείται.
Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.
Δείτε επίσης:
Άγιοι της 6ης Φεβρουαρίου
Άγιος Φώτιος ο Μέγας, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (6 Φεβρουαρίου)
Η 8η Οικουμενική Σύνοδος, η οποία εορτάζεται στην Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς την Β΄ Κυριακή του Φεβρουαρίου (μετά την εορτή του Μ. Φωτίου).
Άγιοι της 7ης Φεβρουαρίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου