Από το Γήπεδο στην Αγχόνη

Ένα βιβλίο για τη θρυλική ομάδα «Πόντος», που οι Νεότουρκοι θεώρησαν επαναστατική

Του Μάκη Διόγου από την Ρήξη φ. 130 
Τον Ελληνικό Αθλητικό Σύλλογο «Πόντος» Μερζιφούντας οι αναγνώστες της Ρήξης τον έμαθαν τον Οκτώβριο του 2008 όταν, με τίτλο: «Οι Αετοί του Πόντου», είχα παρουσιάσει τη συγκλονιστική ιστορία. Τώρα ο Θεοφάνης Μαλκίδης δίνει στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο (O Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος «Πόντος» Μερζιφούντας. Από το Γήπεδο στην Αγχόνη) αφιερωμένο στην ομάδα που σημάδεψε την ιστορία των Ποντίων.  Γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας: «Oι σύλλογοι των Ελλήνων της Ανατολής, οι οποίοι δημιουργήθηκαν σε ειρηνική περίοδο, προήλθαν από την ανάγκη που βίωνε ο Ελληνισμός να διατηρήσει  την ιδιαιτερότητά του, να ανυψώσει το πνευματικό και το αθλητικό του επίπεδο, αλλά με την έναρξη της Γενοκτονίας οι σύλλογοι ήταν και μέσο επιβίωσης. Στον Πόντο, και ιδιαίτερα στη Μερζιφούντα, η οποία αποτέλεσε πηγή αξιόλογων κοινωνικών, πνευματικών, αθλητικών και άλλων επιτευγμάτων, οι Έλληνες ίδρυσαν συλλόγους ιδιαίτερα
σημαντικούς για την εθνική αυτογνωσία και επιβίωση. Σε δύσκολες στιγμές, οι συλλογικές δομές αποτέλεσαν το καταφύγιο για πολλούς Έλληνες οι οποίοι κυνηγήθηκαν ανηλεώς από τις νεοτουρκικές και τις κεμαλικές δυνάμεις».
Ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος «Πόντος», ο οποίος δημιουργήθηκε από μαθητές και καθηγητές του Κολεγίου Ανατόλια Μερζιφούντας αποτέλεσε ένα θεσμικό δημιούργημα των Ελλήνων της πόλης, που συνέβαλε αποφασιστικά στην πνευματική, πολιτισμική, αθλητική και κοινωνική τους ανύψωση. Έχοντας πολυποίκιλες δραστηριότητες, ο σύλλογος αποτέλεσε  μία ακόμη προσφορά για την εθνική αποκατάσταση των Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι αγωνίστηκαν με κάθε τρόπο για την ελευθερία. Αρκετοί από αυτούς, όπως ο καθηγητής του Ανατόλια Θεοχαρίδης και  οι μαθητές  Ανανιάδης και Παυλίδης, θα δολοφονηθούν στα αποκαλούμενα από τους κεμαλικούς Δικαστήρια Ανεξαρτησίας, που στήθηκαν στην Αμάσεια το 1921. Έτσι τα μέλη, οι αθλητές του συλλόγου «Πόντος», βρέθηκαν κυριολεκτικά από το γήπεδο στην αγχόνη
Το βιβλίο αναλύει τη συμβολή του Ελληνικού Αθλητικού Συλλόγου «Πόντος», η οποία είναι σημαντικότατη και αποτελεί μία εξαιρετική στιγμή της παρουσίας των Ελλήνων στον Πόντο.   Η έρευνα έδειξε και στο μέλλον θα δείξει ακόμη  περισσότερο ότι σύλλογοι και σωματεία, οργανωμένες θεσμικές εκφράσεις των Ελλήνων, όπως ο «Πόντος» της Μερζιφούντας, ξεχώρισαν με τη δραστηριότητά τους και απέδειξαν τη μεγάλη  πνευματική,  κοινωνική και εθνική τους  προσφορά».