Δύο χριστιανοί λειτουργοί μιλάνε για τον Jan Palach και την θυσία του

Στην σημερινή εποχή μας μοιάζει παράλογο ή και ανόητο. Ή μπορεί απλά να αποτελούσε μια καλή περίπτωση βίντεο που θα γινόταν… “viral”. Κι όμως, πριν από 48 χρόνια ο κόσμος παρακολουθούσε συγκλονισμένος το νεαρό Τσέχο φοιτητή Ιστορίας και Πολιτικής Οικονομίας, Jan Palach (Γιαν Πάλαχ), που είχε αυτοπυρποληθεί τρεις ημέρες πριν στην πλατεία Wenceslas σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, και σε μια απελπισμένη προσπάθεια να ξεσηκώσει το λαό του από την απάθεια και τον συμβιβασμό, να αφήνει την τελευταία του αναπνοή. Ήταν 19 Ιανουαρίου 1969. 

Η κηδεία του υπήρξε μεγαλειώδης και μετατράπηκε σε μια διαμαρτυρία ενάντια στην κατοχή. Καθώς το μνήμα του άρχισε να γίνεται εθνικό ιερό, η μυστική αστυνομία της Τσεχοσλοβακίας (StB) έβαλε στόχο να καταστρέψει κάθε μνήμη της πράξης του και προέβη σε εκταφή των λειψάνων του, τα οποία στη συνέχεια αποτέφρωσε και τα έστειλε στη μητέρα του, ενώ μια άγνωστη ηλικιωμένη γυναίκα τοποθετήθηκε στον τάφο του! Η μητέρα του Palach δεν είχε τη δυνατότητα να τοποθετήσει τη λάρνακα στο νεκροταφείο του χωριού του μέχρι το 1974. (Διάβασε άρθρο εδώ).

 

Ο Tomáš Halík, ρωμαιοκαθολικός ιερέας, καθηγητής Φιλοσοφίας και Θρησκευτικών Σπουδών και επικεφαλής της Χριστιανικής Ακαδημίας της Τσεχίας, ήταν τότε φοιτητής. Σε πρόσφατη συνέντευξή του είπε πως η πράξη αυτή επηρέασε την δική του ζωή:

Λέει: Ο θάνατος του Jan Palach ήταν πολύ σημαντικός για τη ζωή μου. Έζησα τις ημέρες της ρωσικής κατοχής, τον Αύγουστο του 1968 στη Βρετανία. Επέστρεψα από τη Βρετανία στο τέλος του έτους και είχα ακόμα τη δυνατότητα να επιστρέψω και να ζητήσω άσυλο. Για μένα ο θάνατος του Jan Palach άνοιξε μια άλλη διάσταση στην ιστορία της Τσεχίας. Δεν ήταν μόνο θέμα πολιτικής, αλλά ζήτημα ηθικών και πνευματικών αξιών. Η πράξη του δεν άλλαξε την ιστορία εκείνη τη στιγμή, αλλά άλλαξε τις ζωές και τις συνειδήσεις ​​κάποιων ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και της δικής μου και των φίλων μου.

Ερώτηση: Είπες ότι σκεφτόσουν να επιστρέψεις στην Αγγλία. Μήπως αυτό σημαίνει ότι η πράξη του Palach άλλαξε τον τρόπο που σκεπτόσουν;

Tomáš Halík : Απολύτως. Αισθάνθηκα υποχρεωμένος να μείνω κοντά στο έθνος μου και να μην ζω μόνο για τον εαυτό μου, την οικογένειά μου και την καριέρα μου, αλλά και να θυσιάσω τη ζωή μου με έναν διαφορετικό τρόπο. Νομίζω ότι ήταν η αρχή για την απόφασή μου να γίνω ιερέας στην “υπόγεια” (υπό διωγμό) εκκλησία. Ήταν ίσως η προσωπική μου απάντηση στην πρόκληση του Jan Palach.

Ερώτηση: Πώς θεωρείς το θάνατο του Palach, που ήταν αυτοκτονία, από άποψη χριστιανικής ηθικής;

Tomáš Halík : Η εκκλησία γνωρίζει όλους τους (εκκλησιαστικούς) κανόνες, αλλά όχι το τι συμβαίνει στην καρδιά του κάθε ανθρώπου. Η αυτοκτονία είναι αμαρτία αν αποτελεί άρνηση του δώρου της ζωής. Αλλά ο θάνατος του Jan Palach δεν ήταν μια τέτοια άρνηση. Η αίσθηση που είχε ο αυτοπυρπολισμός του ήταν ότι αποτελούσε θυσία. Ήθελε να μας δώσει την αίσθηση της αξιοπρέπειας μας. Δεν διαμαρτυρήθηκε κατά της ρωσικής κατοχής, αλλά εναντίον του κινδύνου το έθνος να κάνει ένα συμβιβασμό με το καταπιεστικό καθεστώς.  

Ο προτεστάντης πάστορας, πρώην κοσμήτορας της Προτεσταντικής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Καρόλου της Πράγας και πρώην αντιφρονών επί κομμουνιστικού καθεστώτος, Jakub Trojan, θυμάται:

Ερώτηση: Θα ήθελα να πάμε στην εποχή ακριβώς μετά τη σοβιετική εισβολή, επειδή ένας από τους ανθρώπους που ήρθαν στην εκκλησία σας, τα Χριστούγεννα του 1968, ήταν ο Jan Palach, ο νεαρός φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Πράγας, ο οποίος τρεις εβδομάδες αργότερα αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία Wenceslas σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτό που έβλεπε ως συμβιβασμό του λαού της Τσεχοσλοβακίας με τη σοβιετική εισβολή. Ήθελε να κάνει τους ανθρώπους να ξυπνήσουν. Θυμάστε τον Jan Palach να έρχεται στην εκκλησία σας:

Jakub Trojan : Ήρθε στην εκκλησία τα Χριστούγεννα του 1968 με τη μητέρα του. Ήταν κάτι που δεν μπορώ ποτέ να ξεχάσω. Είχε ένα ασυνήθιστο πρόσωπο που εξέπεμπε κάτι έξω από τα συνηθισμένα. Ήταν αρκετά χλωμό. Μπορώ να θυμηθώ ακριβώς που κάθισε. Και στη συνέχεια πήρε μέρος στο Δείπνο του Κυρίου: Ήταν η δεύτερη μέρα μετά τα Χριστούγεννα [26 Δεκεμβρίου] και όταν φεύγαμε από την εκκλησία στάθηκα στην πόρτα και του έδωσα το χέρι, όπως το συνηθίζουμε σε όλους τους ενορίτες. Βρήκε τότε την ευκαιρία και μου είπε ότι οι εκκλησίες θα πρέπει να κάνουν κάτι για την κατάσταση που βρισκόμασταν. Δεν υπάρχει χρόνος για μια μακρά συνομιλία, όταν τα μέλη της εκκλησίας αποχωρούν μετά από μια λειτουργία, κι έτσι στα περίπου τριάντα δευτερόλεπτα που ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες, εξεπλάγην ιδιαίτερα από την ανησυχία του Jan για το ποια ήταν η συμπεριφορά μας. Και τότε, ένα δεκαπενθήμερο αργότερα έγινε η κηδεία του θείου του. Η εκκλησία ήταν γεμάτη και ο ίδιος ήταν παρών ως ένας από τους συγγενείς. Κήρυξα πάνω σε ένα κείμενο από την επί του Όρους Ομιλία του Ιησού Χριστού από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου: Μακάριοι είναι εκείνοι οι οποίοι διώκονται για την δικαιοσύνη του Θεού, είναι τα λόγια που διάβασα. Και στις 16 Ιανουαρίου συνέβη. Ήξερα ότι ήταν στην εκκλησία επειδή κάποιος μου το είπε, αλλά εγώ δεν τον είδα γιατί υπήρχαν περίπου διακόσιοι πενήντα άνθρωποι που ήταν παρόντες.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / πηγές : εδώ κι εδώ