ΗΠΑ: Το τέλος του δρόμου;

Γράφει ο Δημήτριος Ντόικος
Πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι στην Ευρώπη παραξενεύτηκαν με την επιλογή των Αμερικανών να ψηφίσουν τον Τζωρτζ Μπους τζούνιορ ως Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, ακόμη πιο πολύ παραξενεύτηκαν με τις επιλογές του, αλλά η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν η αφορμή για να αρχίσουν να σκέφτονται για τον δρόμο που ακολουθεί η αμερικανική κοινωνία, και αν μπορούνε να εμπιστευτούνε τις τύχες τους σε μία χώρα που καθορίζεται από τις αποφάσεις αυτής της κοινωνίας λίγο πολύ. Η αλήθεια είναι όμως ότι είναι ελλάχιστοι οι Ευρωπαίοι που προσπάθησαν να αναλύσουν αντικειμενικά και έξω από τις ευρωπαικές διόπτρες τους την χώρα αυτή. Συνήθως υπήρχαν στις αναλύσεις δύο διαμετρικά αντίθετες απόψεις, μία θετική και μία απόλυτα αρνητική.

Είναι δύσκολο για έναν Ευρωπαίο αναλυτή που έχει ως γνώμονα ανάλυσης και κρίσης τις δυτικοευρωπαικές πολιτισμικές και πνευματικές συνισταμένες να αντιληφθούν τον παλμό αυτής της χώρας, τις ίδιες ακριβώς δυσκολίες βρίσκουν και στην προσπάθειά τους να αναλύσουν την Ρωσσία. Για έναν Ευρωπαίο είναι ευκολότερο να αντιληφθεί τις αντιδράσεις ενός Ασιάτη παρά ενός μέσου Αμερικανού ή Ρώσσου. Η Αμερική είναι ένα παιδί που γεννήθηκε στην Ευρώπη πνευματικά, αλλά έφυγε από το σπίτι του ήδη από τα παιδικά του χρόνια, και αυτές ακριβώς τις παιδικές εικόνες τις αναπαράγει με τέτοιο τρόπο ο Αμερικανός σε σημείο να φαντάζει μπροστά στον συνετό Ευρωπαίο σαν ένα μεγάλο παιδί. Καλοκάγαθο αλλά και επικίνδυνα παρορμητικό. Εχει κανείς την εντύπωση ότι πρώτα δρα και προσφέρει έτοιμες λύσεις, και μετά συζητάει τις εξελίξεις και συνέπειες των πράξεών του. Ποια είναι η Αμερική όμως;
Μία χώρα με δύο ημερομηνίες γέννησης.
Η Αμερική είναι μία χώρα που δεν είχε ποτέ ομφάλιο λώρο, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σε όλες τις πρώην αποκίες που έγιναν κράτη, με μόνη διαφορά ότι οι ΗΠΑ γεννήθηκαν δύο φορές και με απόφαση των ίδιων των κατοίκων της. Οι ληξιαρχικές πράξεις γέννησης των ΗΠΑ είναι δύο γραπτά ντοκουμέντα, το πρώτο η συμφωνία που υπέγραψαν οι ταξιδιώτες του Mayflower στις 11 Νοεμβρίου 1620 όταν αποβιβάστηκαν στην Μασσαχουσέτη, και το δεύτερο η Δήλωση της Ανεξαρτησίας της 4ης Ιουλίου 1776.

Η πρώτη πράξη γεννήσεως είναι άμμεσα συνδεδεμένη με τον Πουριτανισμό, το δόγμα στο οποίο ανήκαν οι ταξιδιώτες του Mayflower, έχει θρησκευτικό υπόβαθρο, και γι αυτό τον λόγο έχει μία μυστικιστικής φύσεως θέση στο υποσυνείδητο κάθε Αμερικανού. Οπως ορίζουν τα ίδια τα προτεσταντικά πλαίσια αντίληψης, η απόφαση της ίδρυσης της πρώτης αποικίας ήταν μία συμφωνία με τον ίδιο τον Θεό. Ηταν η Διαθήκη ενός λαού με τον Δημιουργό του για μια νέα Γη της Επαγγελίας. Και στην περίπτωση μίας θεικής επαγγελίας, όλοι οι δρόμοι με το παρελθόν, με την Ευρώπη και την ίδια την πατρίδα Αγγλία έχουν πλέον σβήσει. Το Mayflower Compact όπως ονομάστηκε η συμφωνία αυτή, δίνει το δικαίωμα στους απογόνους εκείνων των πρώτων εποίκων να θεωρήσουν την χώρα τους ως εκλεκτή του Θεού. Στον μέσο Αμερικανό έχει γίνει βίωμα η ενθύμηση των Ιδρυτών Πατέρων. Κατά συνέπεια αυτής της γεννεσιουργού σχέσης με μία ιερή συμφωνία, η αμερικανική εθνική συνείδηση σφυρηλατήθηκε από το πνεύμα της Παλαιάς Διαθήκης, η οποία έφτασε σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις να αποτελεί και το μόνο επίσημο νομικό κώδικα. Οι αρχές και αξίες των πρώτων εποίκων οι οποίοι ανήκαν στον πουριτανικό κλάδο του Καλβινισμού αποτελούν τον πρώτο πυρήνα του αμερικανικού συστήματος αξιών. Και σύμφωνα με το βασικό δόγμα του Καλβινισμού αυτό της θεικής προεπιλογής- Predestination doctrin- ο Θεός έχει ήδη κάνει τις επιλογές του πάνω στην πορεία ενός ανθρώπου κι έχει επιλέξει ποιος θα ευτυχήσει και ποιος θα επιτύχει στην ζωή του. Βάσει αυτού του δόγματος οι πιστοί ελπίζουν να ανήκουν στις θεικές επιλογές, να είναι οι Εκλεκτοί, από την άλλη όμως πλευρά ταλανίζονται από την αγωνία να μην ανήκουν ίσως σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων, με αποτέλεσμα να αμφιβάλλουν μονίμως για τις πράξεις τους, εφόσον σύμφωνα με την καλβινική διδασκαλία ο άνθρωπος δεν μπορεί με δικά του μέσα να φτάσει στην θεική χάρη της επιλογής. Ετσι από τις αρχές της ζωής των πρώτων αποικιών στην βόρειο Αμερική σχηματίστηκε η πεποίθηση ότι κάθε επιτυχία στην ζωή είναι αποτέλεσμα θεικής χάρης, η απόκτηση πλούτου είναι θεική επιλογή, και οι επιτυχημένοι άνθρωποι είναι οι Εκλεκτοί του Θεού, και κατά πάσα πιθανότητα προορισμένοι για τον Παράδεισο. 

Σε αυτή την πεποίθηση οφείλεται η αμέριστη κατανόηση αρχών, θεσμών, και κοινωνίας προς τις αποφάσεις των πλουσίων, όποιες και αν είναι αυτές, η πίστη στο δόγμα ότι ο φτωχός και αποτυχημένος είναι άξιος της μοίρας του, διότι ο Θεός το ήθελε έτσι, όπως επίσης σε αυτή την πεποίθηση εκπηγάζει και η πίστη και προσήλωση των πλούσιων και πετυχημένων σε φιλανθρωπικά έργα, προκειμένου να ανταποδώσουν στον Θεό το δώρο της εύνοιάς του. Η δουλεία των μαύρων, ο αφανισμός των Ινδιάνων, η κατάκτηση των μεξικανικών εδαφών, η επιμονή στην μη παροχή του κράτους ελεύθερης κοινωνικής Πρόνοιας και ιατροφαρμακευτικής ασφάλειας, μόνο υπό αυτό το πρίσμα μπορεί να ειδωθεί. Οποιος μπορεί να εργαστεί, δεν έχει ανάγκη κοινωνικής πρόνοιας ή άλλων επιδομάτων. Σε αντίθεση όποιος δεν μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του, παιδιά δηλαδή, λαμβάνουν οικογενειακά επιδόματα και ασφάλεια ως το τέλος των σπουδών τους. Για αυτό τον λόγο βρήκε τόσο πρόσφορο έδαφος ο καπιταλισμός και η οικονομία της αγοράς, όπως και ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός, όσο σε καμμιά άλλη χώρα του κόσμου. Και εκεί αρχίζουν οι αδυναμίες κατανόησης του τρόπου σκέψης των Αμερικανών.

Η ίδια η πνευματική πορεία του αμερικανικού λαού κυριαρχείται από το βασανιστικό ερώτημα της θεικής επιλογής, δημιουργεί μία αβεβαιότητα την οποία μπορούν να την εκμεταλευτούν αρκετοί οππορτουνιστές, αφήνει όμως ανοιχτό και τον δρόμο σε προσπάθειες επεξηγήσεων πάνω σε αυστηρά λογικές βάσεις, οι οποίες καλούνται να λύσουν προβλήματα πάνω σε πραγματιστικά  μοντέλα. Αυτή η πορεία κορυφώθηκε κατά την διάρκεια του Διαφωτισμού τον 18ο αιώνα, και σφραγίστηκε με την δεύτερη ληξιαρχική πράξη γέννησης του αμερικανικού έθνους, την Διακύρηξη της Ανεξαρτησίας. Σε αυτήν, ο ανταγωνισμός που εκκινεί  η προσπάθεια του ατόμου να ολοκληρωθεί και ο στόχος να βελτιωθεί ο κόσμος εν γέννει, βρίσκει σημείο επαφής με την πουριτανική αντίληψη περί θεικής επιλογής και ανταγωνισμού. Απαύγασμα αυτού του συγκερασμού ήταν η Αμερικανική Επανάσταση, η οποία δημιούργησε το πρώτο καθαρά δημοκρατικό  κράτος του κόσμου. Η Αμερικανική Επανάσταση είναι θεωρητικά καρπός των αρχών του Διαφωτισμού, τα κύρια γραπτά που την συνόδευσαν, το Common Sence του Τόμας Παίην, και το Bill of Rights, είναι η πολιτική εφαρμογή των αξιών του Διαφωτισμού, ένα πείραμα που όμοιό του δεν είχε η ιστορία, και που δεν θα πραγματοποιούταν ποτέ αν δεν προυπήρχε το αξιακό σύστημα του Πουριτανισμού στο πνεύμα και ήθος των Αμερικανών της εποχής εκείνης.

Η Αμερικανική επανάσταση ως προιόν του Διαφωτισμού ήταν και η αφετηρία του διχασμού της αμερικανικής προσωπικότητας. Οι Αμερικανοί συνδέθηκαν ξανά πνευματικά με την Ευρώπη, έκοψαν κάθε δεσμό με την Αγγλία, και ένα νέο ρεύμα άρχισε να ρέει στην ανατολική Ακτή, την λεγόμενη και Νέα Αγγλία, κοσμοπολιτικό στην φύση του, το οποίο άρχισε να διαφοροποιεί τους μεγάλους αστικούς πυρήνες των 13 ιδρυτικών αποικιών από τους Αμερικανούς των δυτικών και νότιων περιοχών. Το πνεύμα του Πιονέρου άρχισε να υποχωρεί στις συνειδήσεις των κατοίκων της Ακτής, και όχι μόνο. Κάπου εκεί βρίσκονται και οι ρίζες των βάσεων των δύο μεγαλύτερων κομμάτων στις ΗΠΑ, των Ρεπουμπλικανών που έλκουν τα επιχειρήματά τους και συντονίζουν τις αποφάσεις τους σύμφωνα με το πνεύμα των πρώτων Πουριτανών αποίκων, και το Δημοκρατικό κόμμα, που με μία χροιά περισσότερου κοσμοπολιτισμού αντλεί τις αξίες του από το πνεύμα του Διαφωτισμού και των παναθρώπινων αξιών του.
Η ψυχολογία του Αμερικανού, το αμερικανικό παράδοξο.
Οι ΗΠΑ ιδρύθηκαν από Ευρωπαίους οι οποίοι δεν μπορούσαν να ζήσουν στην Ευρώπη σύμφωνα με τα πιστεύω και τις αρχές τους. Δεν κατάφεραν να ζήσουν αυτό που ήθελαν ούτε στην Αγγλία, ούτε στην Ολλανδία, παρά το ότι το καθεστώς σε αυτή την χώρα ήταν το πλέον φιλικό προς τους Καλβινιστές. Οι πρώτοι άποικοι απέρριψαν την Ευρώπη, και κατά αυτό τον τρόπο απέρριψαν και την πνευματική και πολιτιστική της κηδεμονία. Με την Αμερικανική Επανάσταση απέρριψαν και την μητρόπολη Αγγλία, τον τελευταίο δεσμό που είχαν ακόμη με την κοιτίδα τους. Και στις δύο περιπτώσεις αισθάνθηκαν και έτσι το διέδωσαν στους απογόνους τους ως αδικημένοι που επαναστάτησαν για τον λόγο ότι οι γονείς τους δεν τους καταλάβαιναν. Αυτό το σημείο είναι η ειδοποιός διαφορά στην ψυχολογία κάθε Αμερικανού. Η απάρνηση του Ευρωπαίου κηδεμόνα, του πατέρα θα μπορούσαμε να πούμε, διαμόρφωσε την αμερικανική νοοτροπία του διαρκώς επαναστάτη και αντικονφορμιστή, αλλά και του τραυματισμένου ορφανού που δεν τον νοιώθει ο πατέρας του. Αυτή η υποσυνείδητη αντίληψη αποτελεί και το τραύμα της αμερικανικής εθνογέννεσης. Ολόκληρη η αμερικανική διανόηση και λογοτεχνία διέπεται από το σύνδρομο της αντιπαλότητας πατέρα και γιου.

 Από τον “ Θάνατο του εμποράκου” του Αρθουρ Μίλλερ ή το „ A hatful of Rain“ του Michael Gazzo, μέχρι το American Beauty του Σαμ Μέντες που πήρε 5 Οσκαρ το 1999, η αντιπαλότητα πατέρα και γιου, όπου ο γιος έχει πάντα δίκιο, ο πατέρας δεν τον καταλαβαίνει, και στο τέλος έρχεται η αναπόφευκτη αλλά και πικρή αναγνώριση εκ μέρους του πατέρα, είναι παρούσα σε κάθε στιγμή, αιωρείται στην ατμόσφαιρα, πνίγει στην κυριολεξία. Ο κάθε Αμερικανός βάζει σαν πρωταρχικό του στόχο να κάνει τον πατέρα του περήφανο, έναν στόχο που του σημαδεύει όλη του την ζωή. Και ο κάθε πατέρας βάζει στόχο να απολαμβάνει την αναγνώριση των παιδιών του, να είναι αναμφισβήτητη η αυθεντία του μέασα στο σπίτι. Η μητέρα είναι το υπέρτατο καλό, η μητέρα είναι η στέγη της οικογένειας, προσπαθεί να αμβλύνει τις διαφορές, είναι ο παρατηρητής και ο ψυχολόγος παράλληλα, αυτή αγαπάει πάντα τον γιο της, ίσως μόνον αυτή και κανένας άλλος. Αυτά είναι τα αρχέγονα πρότυπα που ακολουθεί ο μέσος Αμερικανός στην πορεία του. Από αυτή την απόρριψη της αυθεντίας του πατέρα πηγάζει και η εχθρική στάση που κρατάει ο Αμερικανός απέναντι στο κράτος και η επιμονή στην απόλυτη ισότητα όλων των πολιτών. Σκοπός του κράτους είναι να διασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε κάθε άτομο να έχει τις ίδιες ευκαιρίες προς επιδίωξη της ευτυχίας, αυτό το pursuit of happiness το οποίο διέπει κάθε πολιτική σκέψη στην χώρα. Εκτός από αυτό τον σκοπό, το κράτος δεν έχει δικαίωμα να ανακατευτεί σε καμμία άλλη υπόθεση των πολιτών, μοναδικός του σκοπός είναι το Law and Order. Ο μόνος λόγος που ως τώρα δεν γινόταν φανερή αυτή η εχθρότητα ατόμου και κράτους, ήταν η ανάγκη ενός ισχυρού κράτους κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.
Μία δεύτερη σημαντική παράμετρος της αμερικανικής ηθικής και αναπόσπαστο κομμάτι της αμερικανικής ψυχολογίας, είναι η ανάγκη της επιτυχίας. Η επιτυχία είναι σημάδι θεικής επιλογής και εύνοιας, αναμφισβήτητη απόδειξη ότι ο κάτοχός της είναι εκλεκτός του Θεού. Για τον λόγο αυτό, ο ανταγωνισμός προς απόκτηση κέρδους δεν περιορίζεται μόνον σε αυτό το σημείο, αλλά και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, κάτι που οι Αμερικανοί το μαθαίνουν από τα μικρά τους χρόνια, ιδιαίτερα στα σπορ. 

Γι αυτό τον λόγο η μαθητική ή η κολλεγιακή ομάδα παίζει τόσο μεγάλο ρόλο στην προσωπικότητα του Αμερικανού. Ο ανταγωνισμός αυτός, μόνιμο σημάδι της κοινωνικής δραστηριότητας ενός Αμερικανού, εκτείνεται στην δημοσιότητα, στην εμφάνιση, στην κοινωνική αποδοχή, με αποτέλεσμα η προσωπικότητα του ατόμου να υπερφορτώνεται με υποχρεώσεις πολλών διαστάσεων, και οι απαιτήσεις να ανταποκριθεί σε όλες αυτές να είναι ανυπέρβλητο βάρος. Δεν είναι περίεργο που οι Αμερικανοί πολίτες έχουν τόσο συχνές επαφές με τους ψυχολόγους τους, όπως επίσης δεν είναι περίεργο που η επιτυχία στις ΗΠΑ πρέπει να λάμπει, η λέξη shine – λάμπει, κάνει πολύ συχνά την εμφάνισή της σε κείμενα και συζητήσεις. Ο κεντρικός ρόλος που λαμβάνει αυτός ο ανταγωνισμός στην αμερικανική κοινωνία, εξωθεί τον μέσο Αμερικανό να απαιτεί από το κράτος να μην επεμβαίνει σε κανέναν τομέα της οικονομίας, όχι μόνον στον καθαρά επιχειρηματικό, αλλά και στον τομέα της Πρόνοιας και ασφάλειας. Μόνον έτσι εξηγείται η σθεναρή αντίσταση που γνώρισε η προσπάθεια του Ομπάμα να μεταρρυθμίσει την δημόσια υγεία με το περίφημο Medicaire. Για τους ανθρώπους άνω των 65 ετών συμφωνούν όλοι εφόσον δεν εργάζονται πια, ότι πρέπει να τυγχάνουν ιατρικής φροντίδας με κρατικά έξοδα, όχι όμως και για όσους είναι κάτω από αυτή την ηλικία, και επομένως μπορούν να εργαστούν. Τυχόν κρατική επέμβαση σε αυτό το σημείο, θα σήμαινε ότι το κράτος διαταράσει τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού, και έτσι θα ανατρεπόταν η αρχή της θεικής επιλογής, θα επίκειτο κίνδυνος η επιτυχία ενός ατόμου να μην οφείλοταν στην θεική επιλογή αλλά στην ανθρώπινη παρέμβαση. Μπορεί σε έναν Ευρωπαίο να ακούγονται όλα αυτά παράδοξα έως παρανοικά, ο Πουριτανισμός άλλωστε έχει εξαφανιστεί εδώ και 4 αιώνες, αυτές οι αρχές όμως σφυρηλάτησαν την αμερικανική κοινωνία σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακόμη και παιδιά μεταναστών πρώτης γεννιάς που γεννιούνται εκεί, να ενσωματώνουν αυτές τις αρχές από τα πρώτα τους βήματα.

Ιδεολογία και πολιτική
Σε πολλούς η άσκηση της αμερικανικής πολιτικής τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό φαίνεται κυνική, και στην ουσία είναι, είναι βασικό όμως να προσεγγίσουμε την πολιτική πράξη της χώρας αυτής με το αξιακό σύστημα που την διέπει.
Στην εσωτερική πολιτική ο Πουριτανισμός είναι πανταχού παρών. Παρόλο που εκπροσωπείται περισσότερο από το κόμμα των Ρεπουμπλικανών, οι αρχές του Πουριτανισμού και το δόγμα της θεικής επιλογής διέπει ολόκληρη την πολιτική σκέψη. Για τον λόγο αυτό η ισονομία και ο ελεύθερος ανταγωνισμός είναι το πλέον αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη. Δεν είναι τυχαίο ότι μπορεί να μην απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, όμως κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να αντιπροσωπεύεται με έξοδα του κράτους αν ο ίδιος δεν μπορεί, στο δικαστήριο. Η ελεύθερη παροχή νομικής βοήθειας θεωρείται υποχρέωση του κράτους.
Στους λόγους των πολιτικών γίνεται συχνή αναφορά στα χρήματα των φορολογουμένων, οι πολίτες απαιτούν να ενημερώνονται για το που πηγαίνουν τα χρήματά τους. Ο  Αμερικανός πολίτης γαλουχήθηκε να ψηφίζει μόνος του τον πολιτικό που τον εκπροσωπεί, τον ιερέα που του κάνει κύρηγμα, τον δικαστή που θα τον δικάσει, ακόμη και τον σερίφη που τον προστατεύει σε μεγάλο τμήμα της χώρας. Είναι ένας πολύ δύσκολος ψηφοφόρος, ίσως ο δυσκολότερος του κόσμου. Μην έχοντας εκ πεποιθήσεως εμπιστοσύνη στο κράτος, το κράτος φροντίζει να γίνεται όσο πιο αόρατο γίνεται. Η κοινότητα και η κομητεία του, είναι τα άμμεσα ενδιαφέροντα στον μέσο ψηφοφόρο. Επεται η Πολιτεία του, και κάπου μακρυά και θολά βρίσκεται η Ουάσινγκτον. Επόμενο είναι λοιπόν το κράτος να απαιτεί όσο το δυνατόν λιγότερους φόρους από τους πολίτες, η τακτική αυτή μάλλιστα συνοδεύεται και με το κλασσικό επιχείρημα ότι έτσι στηρίζονται οι επιχειρήσεις καλύτερα, εφόσον οι υψηλοί φόροι σκοτώνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Από την άλλη πλευρά βέβαια, το  κράτος, όπως και οι Πολιτείες, δυσκολεύονται να βρούνε πόρους για κοινωνικά προγράμματα, αυτά από πολλούς θεωρούνται βοήθεια στους τεμπέληδες που υπονομεύουν την ηθική της οικονομίας, με αποτέλεσμα σε περιόδους κρίσεων μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες να μετατρέπονται εν μια νυκτί σε άστεγους νομάδες. Η διαρκής στενότητα οικονομικών πόρων, ωθεί κράτος, Πολιτείες, και κομητείες, σε αδυναμία να μπορούν να αντιμετωπίσουν ισχυρές οικονομικές κρίσεις με ίδια μέσα. Μένει ο δρόμος του δανεισμού, ένας τελματώδης δρόμος, όπου ομοσπονδιακό κράτος και Πολιτείες έχουν αιχμαλωτιστεί εδώ και αρκετά χρόνια.
Στην εξωτερική πολιτική, οι ΗΠΑ εφαρμόζουν ανά περίπτωση και τα δύο αξιακά συστήματα που κληρονόμησαν, του Πουριτανισμού και του Διαφωτισμού. Η απόκτηση της επιτυχίας μέσα από την στρατιωτική νίκη είναι απόδειξη της θεικής επιλογής, οι ηττημένοι Ινδιάνοι και οι Μεξικάνοι που έχασαν στον πόλεμο του 1848 το 1/3 της κρατικής τους έκτασης ήταν καταδικασμένοι από τον Θεό, προφανώς γιατί ήταν αμαρτωλοί ή διότι ο Θεός είχε τα δικά του σχέδια. Ακόμη και σήμερα ακραίοι ιεροκύρηκες με μεγάλη θεαματικότητα και ακροατήριο τονίζουν το γεγονός ότι ο Θεός τιμώρησε τους Ινδιάνους για τον διεφθαρμένο τρόπο διαβίωσής τους. Κριτική στον νικητή δεν χωράει, είναι σαν να επικρίνεις την θεική βούληση. Ολόκληρη η κατάκτηση της Δύσης, η επέκταση προς τον Ειρηνικό, ως και η πολιτική Long Stick του Theodor Roosevelt που έφερε την αμερικανική ισχύ στον ευρύτερο χώρο της Καραιβικής και εγκαινίασε την ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ, διέπεται από τις αξίες της θεικής επιλογής. Ο αμερικανικός λαός παίρνει το δικαίωμα από την θεία Πρόνοια να επεκταθεί για να ευημερήσει χωρίς να έχει τύψεις για τις συνέπειες των πράξεών του. Αυτό το αξιακό σχήμα οργανοποιήθηκε κατάλληλα από την πολιτική ηγεσία της χώρας, ώστε ο Αμερικανός πολίτης και φορολογούμενος να συνεισφέρει αγόγγυστα σε αίμα και χρήμα.
Ο Διαφωτισμός και οι αξίες του συντάχθηκαν κατάλληλα από την πολιτική ηγεσία για την άσκηση μιας ομοιόμορφης εξωτερικής πολιτικής. Η διατράνωση πανανθρώπινων αρχών που βρίσκοταν σε αντιστοιχία και με τις επιταγές της Αγίας Γραφής, έδωσε την δυνατότητα στην πολιτική ηγεσία της χώρας να δικαιολογήσει την επεμβατικότητα σε εξωτερικές υποθέσεις αρχής γενομένης με τον Ισπανοαμερικανικό πόλεμο του 1898 που οδήγησαν στην ανεξαρτησία της Κούβας και του Πουέρτο Ρίκο, και στην υπαγωγή των Φιλιππίνων υπό αμερικανική κηδεμονία. Ενας ανάλογος συνδυασμός Πουριτανισμού και Διαφωτισμού επέτρεψε στον Αβραάμ Λίνκολν να επιβάλλει την θέληση του βιομηχανικού βορρά πάνω στον αγροτικό νότο, οδηγώντας στον Εμφύλιο Πόλεμο της Αμερικής, ένας πόλεμος χωρίς τον οποίον οι ΗΠΑ ποτέ δεν θα αποκτούσαν την συνοχή ως κράτους που θα μπορούσε να επιβληθει ως υπερδύναμη στο μέλλον.

Οι αρχές του Διαφωτισμού έγιναν ιδεολογικό όργανο της αμερικανικής πολιτικής και επίσημα με την είσοδο των ΗΠΑ στον ΑΠΠ υπό τον Πρόεδρο Γουίλσον. Αποτέλεσαν το ιδεολογικό όχημα πειθούς της αμερικανικής κοινής γνώμης η οποία ελλάχιστη διάθεση δείχνει παραδοσιακά να συμμετάσχει σε εξωτερικές περιπέτειες. Φυσικά και για μεγαλύτερη ενίσχυση των επιχειρημάτων της πολιτικής ηγεσίας για μία πολεμική συμμετοχή στο εξωτερικό χρησιμεύει και ένας δίκαιος λόγος όπως και η αιτιολογία ότι οι αξίες της χώρας αλλά και η ασφάλεια της έχουν προσβληθεί. Για τον Ισπαναμερικανικό Πόλεμο του 1898 ήταν πολύ σημαντική βοήθεια η περίεργη ανατίναξη του USS Maine στον κόλπο της Αβάννα αφήνοντας 268 Αμερικανούς ναύτες νεκρούς, για την είσοδο στον ΑΠΠ η υποκλοπή του τηλεγραφήματος Zimmermann προς τον πρόεδρος του Μεξικού, για την συμμετοχή στον ΒΠΠ η ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, για την επέμβαση στο Βιετνάμ στάθηκε απαραίτητη η νομιμοποίηση της μέσω των επιθέσεων κατά αμερικανικών πλοίων στον κόλπο του Τονκίν το 1964, επιθέσεις που αργότερα η αμερικανική ηγεσία παραδέχθηκε ότι δεν υπήρξαν, για την επέμβαση στην Γιουγκοσλαβία χρειάστηκαν 30 νεκροί στο Ράτσακ, για τον πόλεμο κατά του Ιράκ πλαστές αποδείξεις για κατοχή πυρηνικού εξοπλισμού από τον Σαντάμ Χουσείν, για την ανατροπή ενός μη αρεστού και συνεργάσιμου καθεστώτος βρίσκονται οι “χρήσιμοι” νεκροί διαδηλωτές ή κάποια χημική επίθεση σε περίοδο που τα ΜΜΕ ασχολούνται ιδιαίτερα με την υπόθεση. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς την ανοησία των τοπικών και μη αρεστών αρχηγών και ηγεμόνων να δολοφονούν διαδηλωτές και πολιτικούς αντιπάλους ή να βομβαρδίζουν αμάχους και παιδιά ακριβώς όταν το μάτι των ΗΠΑ πέφτει πάνω τους επικριτικά, λες και το κάνουν επίτηδες. Για να μην γίνομαι άδικος, τέτοια συμβαίνουν με όλες τις δυνάμεις που κόπτονται για το καλό του κόσμου, αλλά σε καμμία άλλη χώρα δεν έχει μετατραπεί σε απόλυτο δόγμα εξωτερικής πολιτικής η ένωση επίσημων αρχών και αξιών με τα συμφέροντα του κράτους. Οι ΗΠΑ όταν ασκούν εξωτερική πολιτική έχουν δύο μέτωπα να καλύψουν εξίσου δύσκολα. Το εξωτερικό και το εσωτερικό, αυτό της κοινής γνώμης, μιας κοινής γνώμης η οποία έχει δικό της τρόπο σκέψης και ανάλυσης, έχει δικά της διαφορετικά ρεύματα αντίληψης των περιστάσεων, και μία πανίσχυρη ατομική φωνή. Στις ΗΠΑ το κράτος είναι δέσμιο της κοινής γνώμης, και όχι το αντίθετο, το κράτος πρέπει να λογοδοτεί για κάθε του βήμα, και εν τέλει αυτο ακριβώς το σημείο μετατρέπει τις ΗΠΑ στην πιο ανοιχτή δημοκρατία στην γη. Μία δημοκρατία όμως ευάλωτη, και για αυτό επικίνδυνη ανά περίσταση.
Εν κατακλείδι, αν οι αξίες των πρώτων Πουριτανών αποίκων στήριξαν ιδεολογικά την αμερικανική επέκταση στην αμερικανική ήπειρο, οι αξίες και αρχές του Διαφωτισμού έδωσαν το δικαίωμα στις ΗΠΑ να μετατραπούν σε υπερδύναμη προς στήριξη αυτών των αρχών σε παγκόσμιο επίπεδο, φτάνοντας στο σημείο όπου Πουριτανισμός και Διαφωτισμός εφάπτονται δημιουργώντας την αντίληψη του αμερικανικού έθνους ως ιεραποστόλου και θεσμοφύλακα των θεικών επιταγών στο υποσυνείδητο του Αμερικανού πολίτη. Οι ΗΠΑ παίρνοντας την σκυτάλη της παγκόσμιας ηγεμονίας από την Μεγάλη Βρεττανία ανέλαβαν τον ρόλο του παγκόσμιου ιεραπόστολου και θεματοφύλακα των δυτικών αξιών. Η Ευρώπη με την συμβολή των ΗΠΑ κατέστη το πολιτιστικό και ιδεολογικό κέντρο τού πλανήτη, γεγονός στο οποίο οφείλεται και η πλήρη και σχεδόν αδιαμφισβήτητη σύμπνοια της με τις ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ σε σταυροδρόμι, Great Depression or Great Awakening?
Οι ταραχές που ακολούθησαν την δολοφονία του αφροαμερικανού George Floyd στις 25 Μάη 2020 και που δεν λένε να κοπάσουν, δεν είναι ένα γεγονός που πρέπει να ειδωθεί απομονωμένο από την γενική εξέλιξη της χώρας σε όλα τα επίπεδα. Σε καμμία άλλη χώρα του κόσμου η οικονομική και η κοινωνική εξέλιξη δεν είναι τόσο στενά συνδεδεμένα με αξιακά και ιδεολογικά πρότυπα. Οι διαφορές αντιλήψεων πάντοτε έδιναν τροφή για έντονες και γόνιμες συζητήσεις στην χώρα, όμως τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο όπου κάθε διαφορά να προκαλεί πόλωση. Σε πολλές επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες έχει δοθεί εντολή να αποφεύγονται πολιτικές και ιδεολογικές συζητήσεις, ταραχές σημειώνονται παντού, αλλά και αναρίθμητες ειρηνικές διαδηλώσεις και δημόσιες συζητήσεις λαμβάνουν χώρο. Σε μία χώρα όπου το φοιτητικό κίνημα είναι ανύπαρκτο, μην ξεχνάμε συνήθως τα φοιτητικά κινήματα χρησιμοποιούνται ως ατμομηχανές για πολιτικές και κοινωνικές διεκδικήσεις, θα ήταν αδύνατον να φανταστεί κανείς ότι κάποτε θα συμμετείχαν τόσο μεγάλα τμήματα του αμερικανικού πληθυσμού σε κινήματα πολιτικού και κοινωνικού χαρακτήρα μέσω κινητοποιήσεων και διαδηλώσεων.

Υπάρχει μία μονόπλευρη οπτική στην Ευρώπη να ευθύνεται ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ για την χαώδη κατάσταση που επικρατεί στις ΗΠΑ, μία οπτική που χρησιμοποιούν και οι πολιτικοί του αντίπαλοι εντός των ΗΠΑ. Η προεδρία Τραμπ δεν είναι ο καταλύτης των καταστάσεων, αλλά το αποτέλεσμα. Είναι η αποκορύφωση μιας διαδικασίας πολλών δεκαετιών που αγκάλιασε όλους τους τομείς του δημόσιου και ιδιωτικού βίου, και η οποία έφερε σε πλήρη όξυνση το θυμικό μιας χώρας. Η Great Society που επαγγέλοταν ο διάδοχος του δολοφονηθέντος Τζων Κένεντυ, Λύντον Τζόνσον, έχασε μέρος των ηθικών της στηριγμάτων με το σκάνδαλο Watergate και τον πόλεμο του Βιετνάμ. Η ήττα ξύπνησε το βασανιστικό ερώτημα της θεικής επιλογής. Κάτι δεν πήγε καλά, κάτι δεν κάναμε όπως πρέπει, ο Θεός αποφάσισε ότι δεν αξίζαμε την νίκη, μας έκανε να πάρουμε λάθος αποφάσεις, επομένως πρέπει να αλλάξουμε. Η δεκαετία του 70 ήταν μια δεκαετία πειραματισμών για την αμερικανική κοινωνία, ιδέες και απόψεις που ως τότε θεωρούταν ανατρεπτικές έτυχαν προσοχής από αρμόδιους και ιθύνοντες. Εννοιες δύσκολες στον χειρισμό και στην σκέψη όπως τα ναρκωτικά, το σεξ, τα αίτια ενός εγκλήματος, το ίδιο το βαθύ κράτος της Αμερικής, έγιναν θέματα σε τηλεόραση και πανεπιστήμια. Η αμφισβήτηση άρχισε να διεκδικεί χώρο στον δημόσιο διάλογο. Η οικονομία όμως δεν βοήθησε. Η κρίση του 1974 και η οικονομική στασιμότητα έδωσε ένα τέλος στην άνοιξη αυτή. Η προεδρία Ρήγκαν επικεντρώθηκε στον πυρήνα της αμερικανικής ψυχής, τον ιερό σκοπό που δεν είναι άλλος από την εκπλήρωση των θεικών επιταγών. Η ΕΣΣΔ ως άξονας του κακού έπρεπε να ηττηθεί. Ο Νεοσυντηρητισμός έκανε την δυναμική του εμφάνιση, δίνοντας ένα συγχωροχάρτι, θα λέγαμε καλύτερα έναν έπαινο στην χαμένη γεννιά του Βιετνάμ. Σαν άλλοι εκδικητές ο Ράμπο και ο Τσακ Νόρρις έστελναν μυνήματα σιγουριάς, ασφάλειας, και εθνικής υπερηφάνειας. Δεν ηττηθήκαμε, ήταν το μύνημα. Οι λόγοι της στρατιωτικής “αποχώρησης” ήταν άλλοι, και με αυτή την αέναα αιωρούμενη φράση, στοχεύοταν βολικά περισσότεροι αντίπαλοι. Η νίκη κατά του Κομμουνισμού γιορτάστηκε σαν εθνική νίκη των ΗΠΑ, και να πω την αλήθεια έτσι και είναι. Μέσα όμως σε όλη αυτή την ευφορία, οι ΗΠΑ αμέλησαν να θέσουν επί τάπητος τα προβλήματά τους. Η κοινωνία δεν δυσανασχετούσε όσο ακόμη μαίνοταν ο Ψυχρός Πόλεμος. Αλλά τα προβλήματα δεν είχαν φύγει. Η οικονομική ευφορία της εποχής Κλίντον με την ανάδειξη της New Economy σε ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας, απλά κάλυψε το κενό. Οι πολίτες βλέποντας την γεννιά των Golden Boys να θησαυρίζει, ένοιωσαν ότι το αμερικανικό όνειρο δεν πέθανε, ότι όλοι μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτό, ότι όλοι έχουν τις ίδιες ευκαιρίες. Αλλίμονο όμως…
Τα δισεκατομμύρια που κερδίζοταν πήγαιναν σε έναν περιορισμένο κύκλο ανθρώπων, χρηματιστηριακά σκάνδαλα με δυσκολία περνούσαν στην σφαίρα του αθώου από τα παντοδύναμα ΜΜΕ των 90s, εκατομμυριούχοι γίνοταν αυτοί που τέλειωσαν καλά κολλέγια, καλά πανεπιστήμια, που είχαν τις διασυνδέσεις, την πληροφορία που κάνει την διαφορά, που είχαν κάνει τις κατάλληλες σπουδές, και όπως όλοι ξέρανε, οι σπουδές στις ΗΠΑ είναι μία μεγάλη επένδυση, το ειδυλιακό from dishwasher to millionaire παρέμεινε ένας ευχάριστος μύθος. Ακόμη χειρότερα, με την παγίωση της Παγκοσμιοποίησης, οι θέσεις εργασίας στον παραγωγικό τομέα μεταφέρθηκαν σε φθηνότερες χώρες παραγωγής. Οι μισθοί μετά το 2000 πήραν την κατιούσα. Τα Blue collars μετατράπηκαν σε αυτό που φοβάται στο υποσυνείδητό του κάθε λευκός Αμερικανός, σε White Trash. Η μεσαία τάξη άρχισε να υποβιβάζεται οικονομικά και κοινωνικά. Στις ΗΠΑ όλα κοστίζουν, όλα είναι ιδιωτικά, καλά σχολεία, πανεπιστήμια, ιατρική ασφάλιση, ακόμη και η άδεια είναι στις περισσότερες περιπτώσεις άνευ αποδοχών. Πράγματα αυτονόητα για την μεσαία τάξη άρχισαν να γίνονται ζητήματα επιβίωσης. Η ψαλίδα με τους White Collars, μάνατζερ δηλαδή και προσωπικό των πάνω γραφείων, άνοιξε σε δυσθεώρητα ύψη.

 Η εμπιστοσύνη στο σύστημα και στις αξίες του άρχισε να κλονίζεται. Στις ΗΠΑ δεν υπάρχουν προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού και επανειδίκευσης όπως στην Ευρώπη, δεν υπάρχουν προγράμματα κοινωνικής στήριξης ή μία γενική πολιτική επιδομάτων. Οι ηγέτες της χώρας θα μπορούσαν να ξαναδούνε τα προγράμματα κοινωνικής στήριξης του New Deal, όπως και τα προγράμματα επανένταξης των βετεράνων του ΒΠΠ που θέσπισαν οι κυβερνήσεις Τρούμαν και Αιζενχάουερ, αλλά δεν το έκαναν. Η αμερικανική ηγεσία απομακρύθηκε πολύ από αυτά που πρέσβευε στον λαό της, και από τις αρχές της χώρας. Η πολιτική και κοινωνική ηγεσία της χώρας θα μπορούσε να λάβει παραδείγματα από το ίδιο το παρελθόν της χώρας ώστε να αποτρέψει αυτή την πορεία, ένας από τους μεγαλύτερους Προέδρους που ανέδειξαν οι Ρεπουμπλικάνοι, ο Theodor Roosevelt, ήταν αυτός που προώθησε τον κατακερματισμό της αυτοκρατορίας του Ροκφέλερ Standard Oil Company βάσει του νόμου Sherman Antitrust Act το 1906, προκειμένου να εκμηδενίσει οποιαδήποτε προσπάθεια προς καρτελοποίηση ενός οικονομικού κλάδου, ώστε να μπορούνε όλοι να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως πρεσβεύει και η παγιωμένη πουριτανική αρχή περί ισότητος.  Οι ηγεσίες του 90 και των 00s περιορίστηκαν να επαναλαμβάνουν παρωχημένα στερεότυπα περί ελεύθερων αγορών, ισότητος ανταγωνισμού, ίσους όρους, ενώ κάθε κλάδος της οικονομίας συγκεντρώνοταν σταδιακά αλλά φανερά στα χέρια λίγων εταιριών. Η μεγάλη κοινωνική μάζα αγνοήθηκε σε βαθμό διαστροφής, ώσπου το 2008 με την φούσκα της Subprime Crisis εκμηδενίστηκε και μία από τις αναφαίρετες αρχές του αμερικανικού αξιακού συστήματος, η λογική της ελυθερίας των αγορών. Ο Νεοφιλελευθερισμός, βασισμένος πάνω στα καλβινικά πρότυπα του δρόμου της επιτυχίας των εκλεκτών, πρέσβευε ότι οι αγορές έχουν την ικανότητα να αυτορυθμίζονται, μία πεποίθηση η οποία ανάγει την ελεύθερη αγορά σε μυστικιστικό επίπεδο, μία προστατευόμενη μιας ανώτερης δύναμης. Η αποτυχία των αγορών να διασωθούν μόνες τους, όπως και η προσφυγή τους προς βοήθεια στο κράτος, αυτόν τον ακατανόμαστο Λεβιάθαν που πάντοτε εξόρκιζε, έδωσε το έναυσμα της αμφισβήτησης προς την ίδια την βάση του συστήματος. Ολοι οι θεσμοί απέτυχαν. Ακόμη και η Ευαγγελική Εκκλησία που θεωρείται ως ο πλησιέστερος απόγονος της πρώτης πουριτανικής εκκλησίας, έκανε στροφή 180 μοιρών και αφιερώνει την θεική επιλογή στο κράτος πλέον και όχι στο άτομο. Μεγάλο τμήμα του ποιμνίου αισθάνθηκε προδομένο. Και μαζί του μεγάλο τμήμα του αμερικανικού λαού. Ενός λαού βαθειά παραδοσιακού, όπου τα γουέστερν δείχνουν και τις πτυχές της κοινωνίας που θα ήθελαν να έχει, βοήθεια μεταξύ των γειτόνων, αγωνιστικότητα, αισιοδοξία, αγάπη προς το επιχειρείν, γρήγορες αποφάσεις, εκτίμηση του γυναικείου φύλου.

Η νέα εποχή που εγκαινιάστηκε με την Παγκοσμιοποίηση ακύρωσε πολλές από τις δεδομένες αξίες αυτού του λαού. Η προεδρία Ομπάμα απλά αγνόησε αυτές τις αξίες, αλλά και τις προσδοκίες του. Ο Ομπάμα μιλούσε και συμπεριφέροταν σαν να μην αντιπροσώπευε αυτό τον λαό, σαν να τον ενδιέφερε περισσότερο η γνώμη των συναδέρφων του από το εξωτερικό. Ο Τραμπ μίλησε στους φόβους του λαού του. Πολλοί μετανάστες που έφεραν διαφορετικές πολιτισμικές αξίες, ανεργία από την φυγή θέσεων εργασίας στο εξωτερικό, πολλά έξοδα για πόλεμους στο εξωτερικό όταν οι άλλοι δεν ενδιαφέρονται, μεγάλη ανοχή απέναντι σε εμπορικούς εταίρους που πλουτίζουν στην πλάτη μας, ήταν βασικοί λόγοι που ώθησαν την πλειοψηφία των Αμερικανών να ψηφίσουν Τραμπ. Σαν κερασάκι στην τούρτα ήρθε η οικονομική άνοδος της Κίνας, και η ανάδειξή της σε υπ αριθμόν Ενα αντίπαλο των ΗΠΑ στα επόμενα χρόνια. Κανείς δεν θέλει να δει τις δομικές αδυναμίες του συστήματος. Με το παρόν εκπαιδευτικό σύστημα, ο αριθμός δημιουργίας νέων επιστημόνων συρρικνώνεται διαρκώς. Η χώρα αναγκάζεται να εισάγει κάθε χρόνο νέους επιστήμονες από το εξωτερικό, οι οποίοι για να μείνουν στις ΗΠΑ απαιτούν πολύ μεγάλους μισθούς, μην ξεχνάμε ότι η χώρα δεν διαθέτει ιατρική ασφάλεια και τα ένσημα πρέπει εξ ολοκλήρου να τα πληρώνει ο εργαζόμενος μόνος. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία τρίζουν, από εποχής Κλίντον έχουν τα δικαίωμα να συμμετέχουν σε χρηματιστηριακές αγοραπωλησίες, παρόλα αυτά φέτος το μεγαλύτερο συνταξιοδοτικό ταμείο της Καλιφόρνια  CalPERS που είναι και το μεγαλύτερο της Αμερικής βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Μία στις τέσσερεις οικογένειες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μια έκτακτη ανάγκη των 400$, ο μέσος Αμερικανός φοβάται να μην του χαλάσει ένα δόντι, οδοντίατρους δύσκολα καλύπτει μία ιδιωτική ασφάλεια, να μην τρακάρει, ή να μην του χαλάσει μία σωλήνα στο σπίτι. Οι στρατιές των αστέγων συνεχώς μεγαλώνουν, πλέον υπάρχουν άνω των 3,5 εκ αστέγων, ο αριθμός συνεχώς μεγαλώνει και σίγουρη στατιστική δεν υπάρχει, η Καλιφόρνια είναι πλημμυρισμένη από αστέγους που ζούνε σε τροχόσπιτα στην καλύτερη περίπτωση ή στον δρόμο στην χειρότερη. Μία μέση αμερικανική οικογένεια δίνει σχεδόν το 70% του εισοδήματός της για το σπίτι της. Ελλάχιστα μένουν για τις σπουδές των παιδιών ή κατανάλωση. Οι στατιστικές για την κατανάλωση βασίζονται σε μαθηματικά μοντέλα ωραιοποίησης. Η σκέψη αν αξίζει να στηρίξει ή να υπακούσει κάποιος σε αυτό το κράτος είναι κύριο θέμα στις συζητήσεις.
Ακόμη και οι εκλογές γίνονται ημέρα Τρίτη, μία μέρα που όλοι εργάζονται, και ο εργοδότης δεν δίνει άδεια εκτός αν την αιτηθεί ο εργαζόμενος με αφαίρεση του ημερομισθίου του!!!! Αν πέσεις πέθανες, σε ξέχασαν, στεγανά δεν υπάρχουν. Στην ισχυρότερη δημοκρατία του κόσμου, 25 από τις 50 Πολιτείες έχουν εκλογικά συστήματα τόσο παρωχημένα, που εμποδίζουν ολόκληρες πληθυσμιακές ομάδες να ψηφίσουν. Ο μέσος πολίτης φοβάται. Ο εχθρός είναι αόρατος. Μία τεράστια διάσταση της αμερικανικής σκέψης ήταν η ύπαρξη ενός εχθρού. Εχθρός πρέπει να υπάρχει  για να συσπειρώνει. Κάθε πτυχή της αμερικανικής ζωής και δημιουργίας κυριαρχείται από το δυικής μορφής μανιχαικό μοντέλο άσπρο μαύρο, καλό και κακό. Τώρα όμως ο εχθρός είναι αόρατος, είναι ιός, είναι μία συνομωσία, σε καμμία άλλη χώρα του κόσμου η έννοια της συνομωσίας δεν λαμβάνει  τόσο κυρίαρχη θέση στην σκέψη και στην καθημερινή συζήτηση. Ο Αμερικανός αισθάνεται πολιορκημένος σε όλη την ιστορία του, τώρα όμως δεν ξέρει από ποιον. Είναι έτοιμος για όλα, αγοράζει όπλα, συμμετέχει σε δημόσια φόρουμ, κινητοποιείται και απαιτεί. Και εδώ έρχεται η πόλωση σύμφωνα με το μανιχαικό μοντέλο σκέψης του. Τα αντίθετα άκρα. Ο παραδοσιακός Αμερικανός που θέλει να ξαναγυρίσει στην γαλήνια και ρομαντική κλειστή κοινωνία ενός Pleasantville όπως και η ομώνυμη ταινία του Garry Ross. Εχει όπλο για να αμυνθεί, πιστεύει στον Θεό και στην ευλογημένη από τον Θεό χώρα του, και θέλει να προστατεύσει τις αξίες αυτής της χώρας που την έκαναν μεγάλη. Η πίστη του στον Θεό τον καθιστά υπεύθυνο να αποφασίσει για την τύχη του αλλά και για την μοίρα των άλλων, εφόσον αποδειχθεί ότι έχει προεπιλεγεί. Για τον λόγο αυτόν είναι και δικαστής αν παραστεί η ανάγκη. Σε αυτόν τον Αμερικανό  ο Τραμπ μιλάει στην καρδιά του, τον εκπροσωπεί και τον καταλαβαίνει. Ο άλλος Αμερικανός είναι “λιγότερο” Αμερικανός, ενδεχομένως δεν είναι καν λευκός ή Προτεστάντης. Είναι όμως αγανακτισμένος για την ζωή του, για το σύστημα, βλέπει τις αδυναμίες και δεν μπορεί να μιλήσει. Χρόνια το σύστημα των ΜΜΕ τον φίμωνε ή τουλάχιστον έτσι νομίζει. Οι έγχρωμοι είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας, δεν θα πάρουν τις καλές δουλειές, δεν θα πάρουν υποτροφίες, δεν τους θέλουν στις καλές γειτονιές, η αστυνομία και η Δικαιοσύνη είναι ανήλεη μαζί τους, απομένει ο στρατός και ο αθλητισμός για να ξεφύγουν από την μοίρα τους. Οι Λατίνοι περνάνε κάπως καλύτερα, αλλά και αυτοί αντιμετωπίζουν στερεότυπα και προκαταλήψεις σε κάθε τους βήμα. Να μην ξεχνάμε και τους Λευκούς που δεν είχαν τύχη στην ζωή τους ή προσόντα ανέλιξης, από τους οποίους χιλιάδες τελειώνουν παγωμένοι σε ένα παγκάκι με ένα μπουκάλι αυτοσχέδιο αλκοόλ στο χέρι, ή με μια βελόνα στην φλέβα. Στο Λος Αντζελες υπάρχουν ολόκληρες πόλεις κατασκευασμένες αυτοσχέδια κάτω από την επιφάνεια δίπλα στο αποχετευτικό σύστημα της πόλης. Διαθέτουν από ηλεκτρικό ρεύμα μέχρι αυτοσχέδια σχολεία και ιατρεία!!! Αλλά ακόμη περισσότερο πρέπει να λάβουμε υπόψιν τον Αμερικανό που δεν θέλει να έχει την τύχη των άλλων, και υψώνει την φωνή του διεκδικώντας ισονομία και ίσες ευκαιρίες για όλους. Δεν ζητάει τίποτε άλλο από την ευκαιρία στο Pursuit of Happiness που έχει τόσο κεντρικό ρόλο στην ίδια την κρατική υπόσταση. Και αυτός όπως και ο πρώτος Αμερικανός δεν ανήκουν στους ευνοημένους της τύχης. Διαφέρουν οι απόψεις τους όσον αφορά τον κοινό εχθρό. Η επιδημία του κορωνοιού χτυπάει σε θύματα τις φτωχές ομάδες, διότι σε περίπτωση ασθένειας ο εργοδότης δεν οφείλει να σε πληρώσει. Κάθε ένας φοβάται για την δουλειά του. Ετσι έρχεται στην εργασία ακόμη και αν είναι άρρωστος, και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μεταδίδεται ο ιός ακόμη ταχύτερα. Καμμία θεική Πρόνοια δεν μπορεί να θέλει κάτι τέτοιο. Και η οργή φέρει μαζί της και άλλα παρελκόμενα, διελκυνστίδα διεκδικήσεων και αιτημάτων που απλώνονται από την άσκηση και απονομή της Δικαιοσύνης, μέχρι την ισονομία και την ίδια την υφή ολόκληρου του αξιακού συστήματος της χώρας. Η κατάσταση έχει πάρει εμφυλιοπολεμικές διαστάσεις, που μόνον η αντιπροσώπευση των δύο στρατοπέδων από τα συστημικά Κόμματα εμποδίζει την μετατροπή τους σε ανοιχτή σύρραξη.

Εν είδει επιλόγου θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Αμερικανοί έχουν διανύσει την περίοδο της εφηβείας τους πολύ πιο αργά από ότι το κράτος τους. Αργησαν να ενηλικιωθούν εμμένοντας σταθερά στα ειδυλειακά στεγανά τους, και τώρα ξαφνικά έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές και διαφορετικές προκλήσεις με αξίες και ιδέες που δεν ανταποκρίνονται στον κόσμο του σήμερα. Οι κάτοικοι της Pleasantville άρχισαν να αισθάνονται καλύτερα μόλις ήρθαν τα χρώματα στην ασπρόμαυρη ζωή τους, χρώματα τα οποία έρχοταν με οτιδήποτε νέο παρουσιάζοταν, οποιαδήποτε αλλαγή, όχι απαραίτητα μία βελτίωση με την πρώτη ματιά. Είναι άμμεση ανάγκη για τους Αμερικανούς να αλλάξουν οπτική σε αρκετά θέματα, να τα επεξεργαστούν, ίσως και να κάνουν μία μερική επιστροφή στα μοτίβα θεματικής επεξεργασίας του 70, ακόμη όμως περισσότερο, χρειάζονται να ανοίξουν έναν πανεθνικό διάλογο εφόλης της ύλης και με όλα τα τμήματα του πληυθσμού πριν είναι πολύ αργά. 

Διότι, μας αρέσει δεν μας αρέσει, ο κόσμος χρειάζεται μία δυνατή Αμερική. Η χώρα αυτή είναι τόσο μεγάλη που αν πέσει, η μαύρη τρύπα που θα δημιουργηθεί από την πτώση της θα μας παρασύρει όλους στο διάβα της.


 https://cognoscoteam.gr