Στις σχέσεις Ρωσίας – Ευρώπης κυριαρχούν δύο τάσεις: Η
διογκούμενη ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση και η αυξανόμενη
οικονομική δραστηριοποίηση. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στις ρωσο-γερμανικές
διακρατικές επαφές.
Έκρηξη «σκανδάλου» φοβούνταν άπαντες στο πρόσφατο φόρουμ «Διαλόγου της Αγίας Πετρούπολης», λόγω της αρνητικής φάσης που περνούν οι ρωσο-γερμανικές σχέσεις. Την παραμονή του φόρουμ, η γερμανική Βουλή (Bundestag) ενέκρινε ένα σκληρό ψήφισμα σχετικά με την κατάσταση της δημοκρατίας στη Ρωσία. Είχαν προηγηθεί δημόσια τριβές, που συνδέονται με τις δηλώσεις του επίσημου συντονιστή της διακρατικής γερμανο-ρωσικής συνεργασίας, Andreas Schockenhoff.
Οι πολιτικοί σχολιαστές σημείωναν ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, που θεωρείτο ότι ήταν σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο συνεργασίας, περνάνε μια βαθιά κρίση. Τελικά, η αντιπαράθεση δεν κλιμακώθηκε. Δεν εκδηλώθηκε ανοικτή σύγκρουση. Έγινε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πολιτική κατάσταση στη Ρωσία, αλλά, όπως συνήθως συμβαίνει με την επίσημη ατζέντα μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου, οι συζητήσεις έγιναν στη σκιά των επιχειρηματικών θεμάτων. Αν και η παρατήρηση του προέδρου Πούτιν για τις σκανδαλώδεις ιστορίες με τις Pussy Riot, προκάλεσε νέο κύμα οργής στη Γερμανία, τελικά, οι δύο πλευρές, παρέμειναν στις θέσεις τους.
Όμως, δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι δεν άλλαξε τίποτα στις ρωσο-γερμανικές σχέσεις. Έχει δημιουργηθεί μια κατάσταση, στην οποία οι πολιτικές και οικονομικές σχέσεις βρίσκονται σε ανισορροπία. Πολιτικά, η Ρωσία αρνείται συνειδητά να ακολουθήσει το μοντέλο που μέχρι πρόσφατα θεωρείτο σαν φιλο-ευρωπαϊκό. Στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, η Μόσχα είχε αρκετές συγκρούσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους σε θέματα πολιτικής και αξιών. Η Ρωσία πάντα υπερασπιζόταν την «εθνική ιδιαιτερότητά» της. Με άλλα λόγια, ενώ δεν απέρριπτε το «πακέτο» των απόψεων και τον τελικό προορισμό, τη δημοκρατία, η Ρωσία απαιτούσε να αναγνωρισθεί το δικαίωμά της να κινηθεί προς τη δημοκρατία με το δικό της τρόπο και με τον κατάλληλο για τη χώρα ρυθμό. Τώρα όλα είναι διαφορετικά. Το «μέσο» ευρωπαϊκό πρότυπο δεν θεωρείται πλέον σημείο αναφοράς και το περιεχόμενο του «πακέτου» των αξιών, τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση.
Σύγκρουση αντιλήψεων
Η κατάσταση γύρω από την υπόθεση των Pussy Riot, δείχνει ξεκάθαρα την αναντιστοιχία των απόψεων και των ιδεολογικών προσεγγίσεων. Στην Ευρώπη μιλάνε για πολιτικές διώξεις, για παραβιάσεις των δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του λόγου, ενώ στη Ρωσία συζητούν κυρίως περί ιεροσυλίας, βλασφημίας και για προσβολή των θρησκευτικών συναισθημάτων.
Είναι σαφές, ότι σε αυτή τη συζήτηση και στις δύο πλευρές υπάρχει μεν μια δόση συγκρουσιακής προπαγάνδας, αλλά επί της ουσίας πρόκειται για σύγκρουση κοσμοθεωριών. Από τη μια η φιλελεύθερη ιδεολογία της σύγχρονης Ευρώπης, και από την άλλη η «παραδοσιακή» προσέγγιση των αξιών, που έχει απλώσει τις ρίζες της στη Ρωσία.
Το τελευταίο, είναι απολύτως κατανοητό. Στο πλαίσιο της τελικής εξάντλησης του σοβιετικού και μετα-σοβιετικού προτύπου ηθικής και ιδεολογικής άποψης για την κοινωνία, η Ρωσία αρχίζει να ψάχνει για άλλο στήριγμα. Η υϊοθέτηση των πολιτισμικών και θρησκευτικών παραδόσεων, δεν αποτελεί μοναδικό παράδειγμα της διεξόδου που δίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι σε αυτή τη βάση θα σχηματιστεί η νέα εθνική ταυτότητα. Το εκκρεμές της αναζήτησης θα ταλαντεύεται και στις δύο κατευθύνσεις. Αλλωστε, η αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας είναι σαν το κυνήγι, μια επίπονη και επίμονη διαδικασία. Όσο για την Ευρώπη, και εκεί είναι απίθανο η ιδεολογική πλατφόρμα, την οποία έχει υϊοθετήσει, να μείνει αμετάβλητη.
Όπως και να’ χει, μέχρι τώρα δεν διαφαίνεται σύγκλιση σε αυτές τις δύο κατευθύνσεις των κοσμοθεωριών, και δεν υπάρχει τίποτε που να πείθει ότι σύντομα θα προκύψει μια τέτοια σύγκλιση.
Το Eldorado της Ευρασίας
Η Ρωσία, εντάχθηκε τελικά στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), που από καιρό περίμενε η επιχειρηματική κοινότητα των ισχυρότερων οικονομικά κρατών. Το γεγονός αυτό βέβαια, από μόνο του δεν αποτελεί το μαγικό ραβδάκι που θα κάνει να πέσει στη χώρα η χρυσή βροχή των ξένων επενδύσεων. Ωστόσο, η ένταξη της Ρωσίας στον ΠΟΕ την αναβαθμίζει σημαντικά.
Αλλά ακόμη και χωρίς αυτό, το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στη Ρωσία, που ούτως ή άλλως ήταν μεγάλο, τώρα αυξήθηκε. Και όχι μόνο λόγω των φυσικών της πόρων της Ρωσίας, αλλά και επειδή είναι μια τεράστια αγορά με αυξανόμενη αγοραστική δύναμη, μια χώρα που έχει ανάγκη την τεχνολογική συνεργασία με τις κορυφαίες εταιρείες και κράτη. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε πρόσφατα ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος, «οποιαδήποτε και αν είναι η «ταυτότητα» της Ρωσίας, πρέπει να παραδεχτούμε ότι για εμάς είναι το τελευταίο Eldorado. Γεγονός που είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη συνολική σημερινή στασιμότητα της ΕΕ και των ανησυχητικών τάσεων παγκοσμίως».
Έτσι, οι διεθνείς επιχειρηματικοί κύκλοι, περιλαμβανομένων και εκείνων της Γερμανίας, επουδενί θέλουν να εμποδίσουν τις «μπίζνες» τα πολιτικά σκαμπανεβάσματα στις σχέσεις των δύο χωρών. Οπως ποτέ, λένε οι ίδιοι, δεν εμπόδισαν τις επενδύσεις στην Κίνα. Κατά πόσο όμως, είναι δυνατόν να συνδυαστούν η διογκούμενη ιδεολογική και πολιτική ρήξη, με την αυξανόμενη οικονομική δραστηριοποίηση; Οι ρωσο-γερμανικές διακρατικές επαφές έδειξαν ότι, προς το παρόν, οι αντιπαραθέσεις δεν έχουν φτάσει στα άκρα.
Ωστόσο, αυτή η ασυμφωνία δεν μπορεί να συνεχίσει για πάντα. Σε κάποιο σημείο, είτε οι Δυτικοί πρέπει να αποδεχθούν το γεγονός ότι η Ρωσία έχει τη δική της αντίληψη για το ποιες πρέπει να είναι οι σχέσεις του κράτους με την κοινωνία, και θα σταματήσουν να επιμένουν και να πιέζουν, είτε η οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών θα πλήττεται ολοένα περισσότερο από την πολιτική αντιπαράθεση. Μέχρι στιγμής, καμία από τις εκδοχές αυτές δεν είναι ορατή στον ορίζοντα, αλλά αργά ή γρήγορα θα πρέπει να γίνει μια πολύ συγκεκριμένη επιλογή.
Rbth
http://www.antinews.gr/
Έκρηξη «σκανδάλου» φοβούνταν άπαντες στο πρόσφατο φόρουμ «Διαλόγου της Αγίας Πετρούπολης», λόγω της αρνητικής φάσης που περνούν οι ρωσο-γερμανικές σχέσεις. Την παραμονή του φόρουμ, η γερμανική Βουλή (Bundestag) ενέκρινε ένα σκληρό ψήφισμα σχετικά με την κατάσταση της δημοκρατίας στη Ρωσία. Είχαν προηγηθεί δημόσια τριβές, που συνδέονται με τις δηλώσεις του επίσημου συντονιστή της διακρατικής γερμανο-ρωσικής συνεργασίας, Andreas Schockenhoff.
Οι πολιτικοί σχολιαστές σημείωναν ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, που θεωρείτο ότι ήταν σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο συνεργασίας, περνάνε μια βαθιά κρίση. Τελικά, η αντιπαράθεση δεν κλιμακώθηκε. Δεν εκδηλώθηκε ανοικτή σύγκρουση. Έγινε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πολιτική κατάσταση στη Ρωσία, αλλά, όπως συνήθως συμβαίνει με την επίσημη ατζέντα μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου, οι συζητήσεις έγιναν στη σκιά των επιχειρηματικών θεμάτων. Αν και η παρατήρηση του προέδρου Πούτιν για τις σκανδαλώδεις ιστορίες με τις Pussy Riot, προκάλεσε νέο κύμα οργής στη Γερμανία, τελικά, οι δύο πλευρές, παρέμειναν στις θέσεις τους.
Όμως, δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι δεν άλλαξε τίποτα στις ρωσο-γερμανικές σχέσεις. Έχει δημιουργηθεί μια κατάσταση, στην οποία οι πολιτικές και οικονομικές σχέσεις βρίσκονται σε ανισορροπία. Πολιτικά, η Ρωσία αρνείται συνειδητά να ακολουθήσει το μοντέλο που μέχρι πρόσφατα θεωρείτο σαν φιλο-ευρωπαϊκό. Στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, η Μόσχα είχε αρκετές συγκρούσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους σε θέματα πολιτικής και αξιών. Η Ρωσία πάντα υπερασπιζόταν την «εθνική ιδιαιτερότητά» της. Με άλλα λόγια, ενώ δεν απέρριπτε το «πακέτο» των απόψεων και τον τελικό προορισμό, τη δημοκρατία, η Ρωσία απαιτούσε να αναγνωρισθεί το δικαίωμά της να κινηθεί προς τη δημοκρατία με το δικό της τρόπο και με τον κατάλληλο για τη χώρα ρυθμό. Τώρα όλα είναι διαφορετικά. Το «μέσο» ευρωπαϊκό πρότυπο δεν θεωρείται πλέον σημείο αναφοράς και το περιεχόμενο του «πακέτου» των αξιών, τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση.
Σύγκρουση αντιλήψεων
Η κατάσταση γύρω από την υπόθεση των Pussy Riot, δείχνει ξεκάθαρα την αναντιστοιχία των απόψεων και των ιδεολογικών προσεγγίσεων. Στην Ευρώπη μιλάνε για πολιτικές διώξεις, για παραβιάσεις των δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του λόγου, ενώ στη Ρωσία συζητούν κυρίως περί ιεροσυλίας, βλασφημίας και για προσβολή των θρησκευτικών συναισθημάτων.
Είναι σαφές, ότι σε αυτή τη συζήτηση και στις δύο πλευρές υπάρχει μεν μια δόση συγκρουσιακής προπαγάνδας, αλλά επί της ουσίας πρόκειται για σύγκρουση κοσμοθεωριών. Από τη μια η φιλελεύθερη ιδεολογία της σύγχρονης Ευρώπης, και από την άλλη η «παραδοσιακή» προσέγγιση των αξιών, που έχει απλώσει τις ρίζες της στη Ρωσία.
Το τελευταίο, είναι απολύτως κατανοητό. Στο πλαίσιο της τελικής εξάντλησης του σοβιετικού και μετα-σοβιετικού προτύπου ηθικής και ιδεολογικής άποψης για την κοινωνία, η Ρωσία αρχίζει να ψάχνει για άλλο στήριγμα. Η υϊοθέτηση των πολιτισμικών και θρησκευτικών παραδόσεων, δεν αποτελεί μοναδικό παράδειγμα της διεξόδου που δίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι σε αυτή τη βάση θα σχηματιστεί η νέα εθνική ταυτότητα. Το εκκρεμές της αναζήτησης θα ταλαντεύεται και στις δύο κατευθύνσεις. Αλλωστε, η αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας είναι σαν το κυνήγι, μια επίπονη και επίμονη διαδικασία. Όσο για την Ευρώπη, και εκεί είναι απίθανο η ιδεολογική πλατφόρμα, την οποία έχει υϊοθετήσει, να μείνει αμετάβλητη.
Όπως και να’ χει, μέχρι τώρα δεν διαφαίνεται σύγκλιση σε αυτές τις δύο κατευθύνσεις των κοσμοθεωριών, και δεν υπάρχει τίποτε που να πείθει ότι σύντομα θα προκύψει μια τέτοια σύγκλιση.
Το Eldorado της Ευρασίας
Η Ρωσία, εντάχθηκε τελικά στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), που από καιρό περίμενε η επιχειρηματική κοινότητα των ισχυρότερων οικονομικά κρατών. Το γεγονός αυτό βέβαια, από μόνο του δεν αποτελεί το μαγικό ραβδάκι που θα κάνει να πέσει στη χώρα η χρυσή βροχή των ξένων επενδύσεων. Ωστόσο, η ένταξη της Ρωσίας στον ΠΟΕ την αναβαθμίζει σημαντικά.
Αλλά ακόμη και χωρίς αυτό, το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στη Ρωσία, που ούτως ή άλλως ήταν μεγάλο, τώρα αυξήθηκε. Και όχι μόνο λόγω των φυσικών της πόρων της Ρωσίας, αλλά και επειδή είναι μια τεράστια αγορά με αυξανόμενη αγοραστική δύναμη, μια χώρα που έχει ανάγκη την τεχνολογική συνεργασία με τις κορυφαίες εταιρείες και κράτη. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε πρόσφατα ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος, «οποιαδήποτε και αν είναι η «ταυτότητα» της Ρωσίας, πρέπει να παραδεχτούμε ότι για εμάς είναι το τελευταίο Eldorado. Γεγονός που είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη συνολική σημερινή στασιμότητα της ΕΕ και των ανησυχητικών τάσεων παγκοσμίως».
Έτσι, οι διεθνείς επιχειρηματικοί κύκλοι, περιλαμβανομένων και εκείνων της Γερμανίας, επουδενί θέλουν να εμποδίσουν τις «μπίζνες» τα πολιτικά σκαμπανεβάσματα στις σχέσεις των δύο χωρών. Οπως ποτέ, λένε οι ίδιοι, δεν εμπόδισαν τις επενδύσεις στην Κίνα. Κατά πόσο όμως, είναι δυνατόν να συνδυαστούν η διογκούμενη ιδεολογική και πολιτική ρήξη, με την αυξανόμενη οικονομική δραστηριοποίηση; Οι ρωσο-γερμανικές διακρατικές επαφές έδειξαν ότι, προς το παρόν, οι αντιπαραθέσεις δεν έχουν φτάσει στα άκρα.
Ωστόσο, αυτή η ασυμφωνία δεν μπορεί να συνεχίσει για πάντα. Σε κάποιο σημείο, είτε οι Δυτικοί πρέπει να αποδεχθούν το γεγονός ότι η Ρωσία έχει τη δική της αντίληψη για το ποιες πρέπει να είναι οι σχέσεις του κράτους με την κοινωνία, και θα σταματήσουν να επιμένουν και να πιέζουν, είτε η οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών θα πλήττεται ολοένα περισσότερο από την πολιτική αντιπαράθεση. Μέχρι στιγμής, καμία από τις εκδοχές αυτές δεν είναι ορατή στον ορίζοντα, αλλά αργά ή γρήγορα θα πρέπει να γίνει μια πολύ συγκεκριμένη επιλογή.
Rbth
http://www.antinews.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου