O Εκσυγχρονισμός της παράδοσης

Του Γιώργου Καραμπελιά

Ένας  φίλος έστειλε τις παρατηρήσεις του στην διακήρυξη μας  στην  ιστοσελίδα του Άρδην. Επειδή πιστεύω πως θίγει ένα βασικό ζήτημα της άποψής μας, εκείνο του «εκσυγχρονισμού της παράδοσης»  απάντησα εκτενώς και  πιστεύω πως είναι χρήσιμη η αναπαραγωγή αυτού του διαλόγου .

Γ.Κ.

Το σχόλιο του Μ. Παπαχαραλάμπους

«Με το κείμενο συμφωνώ. Όποιος στοιχειωδώς αγαπά τον συνάνθρωπο και πιστεύει εις κοινωνία συντάσσεται μαζί του.

Έχω όμως να προτάξω μία απορία. Αφορά την άποψη ότι η παράδοσή μας πρέπει να εκσυγχρονιστεί. Έχω ακούσει κι άλλες φορές τον κ. Καραμπελιά να το αναφέρει αυτό σαν πρόταγμα χωρίς δυστυχώς να επιμείνει και να εξηγηθεί.

1. Θα ήθελα να μάθω ας πούμε σε τι, ντε και καλά, ο Παπαδιαμάντης κι ο Βιζυηνός, υπολείπονται και χρειάζονται ντε και καλά …εκσυγχρονισμό!
   Ποιο είναι αυτό το σύγχρονο και υγιές παράδειγμα το οποίο έχει ξεπεράσει την παράδοσή μας και στο οποίο πρέπει να καθρεφτιστεί και να …κάνει δήλωση μετανοίας (ή λίφτινγκ εκσυγχρονιστικό)!
2. Νομίζω ότι ο κ. Καραμπελιάς παρασυρμένος ίσως από κεκτημένο προοδευτισμό τα τσουβαλιάζει όλα.

Πιστεύω ότι η Ελλάδα σήμερα δεν είναι σε στάδιο κρίσης. Κρίση υπάρχει όταν φας τα δάνεια και δεν έχεις να τα επιστρέψεις. Αυτά είναι απλά που συνέβαιναν και θα συμβαίνουν όσο υπάρχουν άνθρωποι.

Η Ελλάδα είναι σε στάδιο Αλλοτρίωσης: Αλλοιώνεται η σχέση της με τον γλυκύτατο παραδοσιακό Κοινοτισμό της και τον μοναδικό Λαϊκό Πολιτισμό της…»

ΜΠΑΜΠΗΣ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

Ιουλίου 29, 2016 at 9:40 πμ

Η απάντηση του Γ. Καραμπελιά

Πρόκειται για ένα ζήτημα που συχνά παρανοείται. Άποψή μου είναι πως η ίδια η παράδοση χτίζεται πάντοτε μέσα από τον «εκσυγχρονισμό» του ίδιου του παρελθόντος της! Το δημοτικό τραγούδι πάτησε πάνω στο ακριτικό, και το ρεμπέτικο πάνω στο δημοτικό και το λαϊκό. Ο Παπαδιαμάντης όταν έγραφε τη Φόνισσα ή τους Εμπόρους των Εθνών, ο Σολωμός όταν έγραφε τους «Ελευθέρους Πολιορκημένους», ο Ελύτης όταν έγραφε το « Άξιον Εστί» ο Θεοδωράκης τον «Επιτάφιο», και  ο Σκαλκώτας τα έργα του, μάλλον “εκσυγχρόνιζαν” την παράδοση μας, δηλαδή πατούσαν πάνω σε αυτή για να οικοδομήσουν κάτι σύγχρονο. Αν πιστεύεις αντίθετα ότι αρκεί η παράδοσή μας ως έχει τότε είσαι καταδικασμένος να εισαγάγεις τα πάντα από έξω και ταυτόχρονα να μουμιοποιείς την παράδοση.

Και αυτό ισχύει για τα πάντα, παραγωγή προϊόντων και ιδεών. “Εκσυγχρονίζω” την παράδοση σε ότι αφορά στην αγροτική παραγωγή π.χ. σημαίνει πως στηρίζομαι στο παραδοσιακό πολυκαλλιεργητικό μοντέλο της χώρας και ταυτόχρονα χρησιμοποιώ, όσο χρειάζεται, σύγχρονα μέσα καλλιέργειας. Δεν καλλιεργώ με το άλογο, ούτε αλωνίζω με τα μουλάρια. Και μάλιστα προσπαθώ να δημιουργήσω αγροτικά μηχανήματα προσαρμοσμένα στο έδαφος και το κλίμα μου. Αν αρνούμαι να εκσυγχρονίσω την αγροτική μου παράδοση, είμαι μάλλον καταδικασμένος να εισάγω λεμόνια από την… Αργεντινή.

Σε ότι αφορά στη βιομηχανική παραγωγή δεν μπορώ να παράγω με το αμόνι και το φυσερό, αλλά χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα, επαναφέρω την βιομηχανία και τη βιοτεχνία στην περιφέρεια και ανασταίνω την παλιά μαστορική και βιοτεχνική μας παράδοση με την βοήθεια του… κομπιούτερ.

Στο Συνεταιρισμό του Βελβεντού χρησιμοποιούν σύγχρονα μέσα για την τυποποίηση των φρούτων, επικοινωνούν μεταξύ τους με e-mail αλλά διατηρούν την κοινοτιστική παράδοσή μας, με την ισότιμη  συμμετοχή όλων, που επιτρέπει στον συνεταιρισμό να λειτουργεί αποδοτικά, προσαρμοσμένος στην πραγματικότητα μιας χώρας με διάσπαρτο αγροτικό κλήρο, κ.λπ. κ.λπ.

Διαφορετικά θα είσαι καταδικασμένος να εισάγεις τα πάντα από το εξωτερικό, όπως κάνει η σύγχρονη Ελλάδα, καθώς και κάποιοι δήθεν οπαδοί της παράδοσης που κάνουν μακριές μετάνοιες στο Άγιον Όρος και επιμένουν στην απαρέγκλιτη “τήρηση της παράδοσης” αλλά κινούνται με μερσεντές 4Χ4 με θερμαινόμενα καθίσματα…!

Το ίδιο ισχύει προφανώς και στο επίπεδο των ιδεών, της κοινωνίας, της καλλιτεχνικής παραγωγής.

Σήμερα δεν μπορούμε να βλέπουμε μόνο θέατρο σκιών και κουκλοθέατρο αλλά και κινηματογράφο. Το πρόβλημα είναι πως θα δημιουργήσουμε έναν κινηματογράφο που συνδέεται με τον… καραγκιόζη μας, όπως έκανε ο Θανάσης Βέγγος στην εποχή του. Προφανώς λοιπόν και δεν αρκεί σήμερα ο Παπαδιαμάντης. Χρειαζόμαστε κάποιον που να συνεχίζει την παράδοση του, σήμερα, διαφορετικά είμαστε καταδικασμένοι να διαβάζουμε ξένες μεταφράσεις ή ακόμα χειρότερα ψευδο-ελληνικά έργα που δεν έχουν καμία σχέση με την παράδοσή μας.

Και δεν θα προχωρήσω εδώ στο τι σημαίνει σε ότι αφορά στο πολιτικό μοντέλο διακυβέρνησης όπου θα πρέπει να συνδυάσουμε την Αθηναϊκή παράδοση της άμεσης δημοκρατίας με τον κοινοτισμό μας ,με τις  συνθήκες ύπαρξης μεγαπόλεων όπως ή Αθήνα και ενός παγκοσμιοποιημένου σύμπαντος, πρόβλημα στο οποίο έχω αναφερθεί πάμπολλες φορές  τα τελευταία… πενήντα  χρόνια.

Δεν υπάρχουν πολλές επιλογές είναι μόνον δύο, δυστυχώς. Είτε μαϊμουδίζεις τους ξένους και εισάγεις τα πάντα, προϊόντα και ιδέες, όπως κάνει η σύγχρονη Ελλάδα, ή προσπαθείς να κτίσεις τον σύγχρονο κόσμο σου, ενσωματώνοντας το ξένο στην παράδοσή σου. Προφανώς λοιπόν δεν ζητούμε να «εκσυγχρονίσουμε» τον Παπαδιαμάντη μέσα από «μεταφράσεις», όπως δυστυχώς έκαναν και δόκιμοι συγγραφείς μας, αλλά γεννώντας σήμερα συγγραφείς που συνεχίζουν την παράδοση και το έργο του.

Διαφορετικά παραμένουμε απλώς ηττημένοι νοσταλγοί της παράδοσής μας και δεν παλεύουμε να την αναγεννήσουμε. Και ένας μόνο τρόπος υπάρχει γι’ αυτό, να καταστεί εκ νέου σύγχρονη πρόταση ζωής και κοινωνίας. Για να αναβιώσουμε την κοινοτική παράδοση θα πρέπει να σπάσουμε τον Αθηνοκεντρισμό, να δημιουργήσουμε νέα εργαλεία αυτοδιοίκησης κ.λπ. κ.λπ.

Κατά συνέπεια, αγαπητέ φίλε, μην αναζητάς διαφωνίες εκεί που δεν υπάρχουν, και μη μένεις νοσταλγικός εραστής του «παραδοσιακού κοινοτισμού μας», αλλά να συνταχτείς μαζί μας ενάντια στην καθολική αλλοτρίωση της χώρας μας. Και πάντως βλέπω ότι δυστυχώς, παρότι υποστηρίζεις την συμφωνία σου με τη διακήρυξη, αρνείσαι την ύπαρξη της μεγάλης κρίσης, πάνω στην οποία στηρίζεται και η αναγκαιότητα του εγχειρήματος του Άρδην. Μα αγαπητέ φίλε, η Ελλάδα κινδυνεύει με οριστική εξαφάνιση και όχι μόνο από μια οικονομική κρίση. Γι’ αυτό και δεν είναι καιρός να κάνουμε την τρίχα τριχιά.

Γιώργος Καραμπελιάς

 http://ardin-rixi.gr/