Ένας άγνωστος Έλληνας ήρωας: Ο Ιωάννης Φωκάς (Απόστολος Βαλεριανός) ή Χουάν ντε Φούκα

Ο Ελληνισμός, όπως έχουμε επισημάνει , δεν γνωρίζει σύνορα και δεν μπαίνει σε καλούπια.
Ανέκαθεν οι Έλληνες ταξίδευαν σε όλον τον κόσμο και διατηρώντας την «ελληνική φλόγα» άσβηστη στην καρδιά τους, «σημάδευαν» με την συμβολή τους την ιστορία κάθε τόπου και την επιστήμη γενικότερα…
Ένας ακόμα ακούραστος ταξιδευτής του Ελληνισμού, ο οποίος έμεινε στην ιστορία γι αυτό ακριβώς το αέναο ταξίδι του, και ο Ιωάννης Φωκάς (Απόστολος Βαλεριανός) ή Χουάν ντε Φούκα, όπως είναι ευρέως γνωστός.
Αλλά ας ταξιδέψουμε κι εμείς στην δική του ιστορία…
Ο Ιωάννης Φωκάς γεννήθηκε το 1536 στην Κεφαλλονιά και είχε καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Νέος, ακόμη, πήρε τον δρόμο της ξενιτιάς και εργάστηκε ως πλοηγός στον στόλο των δυτικών Ινδιών της Ισπανίας.

Σε ένα του ταξίδι στις Φιλιππίνες, κατέλαβαν το πλοίο στο οποίο επέβαινε, Άγγλοι, με αποτέλεσμα να πιαστεί και ο ίδιος αιχμάλωτος, χάνοντας έτσι όλες του τις οικονομίες και το φορτίο του πλοίου.
Δεν άργησε, όμως, να αφεθεί ελεύθερος, οπότε και ταξίδεψε στο Μεξικό, που τότε ονομάζονταν Νέα Ισπανία. Ο Ισπανός αντιβασιλέας του Μεξικού, Luis de Velaseo, του ζήτησε να εξερευνήσει τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής και να βρει τα μυθικά Στενά του Ανιάν (ισπ., Estrecho de Anián), τα οποία ένωναν τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Η πρώτη του απόπειρα ήταν ανεπιτυχής σε αντίθεση με την δεύτερη, κατά την οποία κατόρθωσε να βρει το πέρασμα προς τον Ατλαντικό μεταξύ του 47ου και 48ου γεωγραφικού παραλλήλου.
Ωστόσο, κανείς δεν τον αντάμειψε για το κατόρθωμά του αυτό, το οποίο κανείς δεν είχε πετύχει ως τότε.

Απογοητευμένος, αποφάσισε να γυρίσει στο σπίτι του, την πατρίδα του, την Ελλάδα και συγκεκριμένα την Κεφαλλονιά, που ποτέ δεν είχε ξεχάσει…
Στην πορεία του προς την Κεφαλονιά, πέρασε και από την Φλωρεντία. Εκεί έτυχε να συναντήσει έναν Άγγλο ονόματι Τζον Ντούγκλας (John Douglass), στον οποίο αφηγήθηκε τις περιπέτειές του. Ο Ντάγκλας τού έδωσε μία συστατική επιστολή και τον έστειλε στον Michael Lok, πλούσιο έμπορο και πρόξενο της Αγγλίας, ο οποίος έτυχε να βρίσκεται τότε στην Βενετία.
Ο Φωκάς εξιστόρησε τις εξερευνήσεις του και στον Λοκ, ζητώντας του να μεσολαβήσει ώστε η Αγγλία να του χορηγήσει δύο πλοία για να συνεχίσει τις εξερευνήσεις του για το πέρασμα ανάμεσα στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Βλέπετε, είναι στην φύση του Έλληνα η επιθυμία για συνεχή εξερεύνηση και αναζήτηση του νέου!

Ο Λοκ προσπάθησε να έρθει σε επαφή με την βρετανική κυβέρνηση, ζητώντας 100 λίρες για να πάει τον Φωκά στην Αγγλία, αλλά η απάντηση καθυστερούσε και ο Φωκάς έφυγε τελικά για την Κεφαλλονιά.
Το 1602 ο Λοκ έγραψε μία επιστολή στον Φωκά, αλλά δεν έλαβε ποτέ απάντηση. Έτσι ο Λοκ υπέθεσε πως ο ηλικιωμένος Φωκάς είχε ήδη πεθάνει…
Η ιστορία του Φωκά, έτσι όπως την μετέφερε στον Λοκ, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1625 στο βιβλίο του Άγγλου ταξιδιωτικού συγγραφέα Σάμιουελ Πούρτσας.
Το 1787 ο Βρετανός πλοίαρχος Charles Barkley, αναγνωρίζοντας τον πορθμό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και την Πολιτεία Ουάσιγκτον των ΗΠΑ ως τα μέρη που εξερεύνησε ο Φωκάς, καθώς και πιστοποιώντας την τεράστια ακρίβεια των περιγραφών του, έδωσε στην περιοχή το όνομα Στενά του Χουάν ντε Φούκα (αγγ. Strait of Juan de Fuca).
Έτσι, το όνοματου Κεφαλλονίτη θαλασσοπόρου δόθηκε στο σύμπλεγμα των στενώνμεταξύΒανκούβερ και Αμερικήςαπό τη Ρωσική Αυτοκρατορική Ακαδημία Επιστημών στα 1725, γνωστό σήμερα παγκοσμίως ως«Juan de Fuca Strait».
Επομένως, ο Ιωάννης Φωκάς, ο μεγάλος αυτός θαλασσοπόρος, που με τα λιγοστά μέσα και χρήματα που είχε στα χέρια του, καθώς η τεχνολογία ήταν σε πρώιμο στάδιο εκείνη την περίοδο, όσον αφορά τον ναυτιλιακό τομέα, αναγνωρίστηκε παγκοσμίως και κατέκτησε εξέχουσα θέση ανάμεσα στους συνεχιστές του Οδυσσέα και των Αργοναυτών…

πηγή