του Ηλία Καραβόλια –European Business Review.
Περίπου δέκα χρόνια κρίσης, λιτότητας και ύφεσης, έριξαν τα εισοδήματα πολλών (όχι όλων) σε χαμηλά επίπεδα. Στην χώρα των πολλών ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων τα λουκέτα χτύπησαν ρεκόρ και οι περισσότεροι «άνεργοι» εργοδότες αναγκάστηκαν να γίνουν μισθωτοί. Η φαεινή ιδέα δανειστών και εθνικών κυβερνήσεων να συμπιεστούν οι μισθοί στο όνομα της ευελιξίας στην αγορά εργασίας και της αφηρημένης αύξησης ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, είχε σαν αποτέλεσμα την εσωτερική υποτίμηση, την καθίζηση της αγοραστικής δύναμης και την πτώση των τζίρων παντού με αποτέλεσμα την έκρηξη της ανεργίας ειδικά στους νέους.
Μόλις πριν λίγους μήνες, αρχές του 2019, αυξήθηκε κατά 11% (ονομαστικά) ο κατώτατος μισθός που αφορά περίπου 600,000 συμπολίτες μας (σημ: για το 2020 η νέα κυβέρνηση -που είχε υποσχεθεί αυξήσεις μισθών διπλάσιες του ρυθμού αύξησης ΑΕΠ- ανακοίνωσε ότι αυτές οι αυξήσεις
ενσωματώθηκαν(!) στην αύξηση του 2019. Το σκεπτικό δεν νομίζω ότι συμβαδίζει με τις ελαφρύνσεις στην φορολογία των επιχειρήσεων και σίγουρα δεν αποτελεί θετική εξέλιξη. Αλλά το σημαντικό είναι αλλού: αυτή η άνοδος του βασικού μισθού στο 2019 δεν παρέσυρε ανοδικά τον μέσο μισθό στην οικονομία αφού τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ δείχνουν ότι ο μέσος μισθός από 1.072 ευρώ το 2018 έπεσε στα 1.046 ευρώ το 2019 (τα παραθέτει ο καθηγητής Μελάς στο Πρώτο Θέμα, 29/12, σελ. 64)
Ένας θεωρητικός της οικονομίας θα εξηγήσει ότι οι αιτίες αφορούν την συνεχιζόμενη συμπίεση στις μέσες αποδοχές των εργαζομένων λόγω των στρεβλώσεων στην αγορά εργασίας. Η ουσία όμως είναι με απλά λόγια η εξής: έπεσε κατά 26 ευρώ ο μισθός ενός ανθρώπου που ανήκει στον μέσο όρο της μισθολογικής κλίμακας στον ελληνικό ιδιωτικό τομέα. Και αυτό παρά την αύξηση του ΑΕΠ φέτος κατά 2% (ή και 2,5 % όπως αναμένεται).
Οι απαντήσεις από έναν θεωρητικό οικονομολόγο θα περιέχουν σίγουρα όρους και στοιχεία που δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά από τον απλό πολίτη: ανταγωνιστικότητα κόστους εργασίας, σχετικές τιμές μισθολογικού κόστους, εγχώριος πληθωρισμός τιμών, στατιστικές διαφορές μέσων τιμών, κ.α .Η ουσία είναι να αντιληφθούμε την ρίζα του μείζονος κατά την ταπεινή μου γνώμη προβλήματος: γιατί δεν σηκώθηκαν οι μισθοί ενώ «γύρισε» μακροοικονομικά η χώρα και υπεραποδίδει δημοσιονομικά. Και να αντιληφθούμε αν κινδυνεύουμε αυτό να το βλέπουμε μόνιμα.
Χρειάζεται -δυστυχώς- μια διαφορετική οπτική, μια μη ορθόδοξη θεώρηση των πραγμάτων. Η προσδοκία ότι η πτώση των φορολογικών συντελεστών πάσης φύσεως, καθώς και των εισφορών, θα φέρει επενδύσεις και έτσι θα ανακάμψει η οικονομία, δεν συνεπάγεται «αυτόματα» και «μηχανικά» την ανάκαμψη των εισοδημάτων για τους πολλούς! Και στους πολλούς περιλαμβάνεται αυτό που αποκαλούμαι «μέσος μισθωτός» όσο και αν αστοχεί η στατιστική του απεικόνιση. Αυτός ο μέσος μισθός είναι το υπομόχλιο του συστήματος και αυτόν οφείλει να υπηρετεί η οποιαδήποτε οικονομική πολιτική.
Η πικρή αλήθεια λοιπόν είναι ότι η οικονομία μας δεν διαχέει τα οφέλη της αύξησης του πλούτου στους περισσότερους. Αυτή είναι η πραγματικότητα που κρύβουν τα συστημικά ΜΜΕ εδώ και μερικά χρόνια. Η δομή της ελληνικής οικονομίας δεν ευνοεί την διάχυση του εισοδήματος σε πολλές κατηγορίες πολιτών. Το εισόδημα από τα ελεύθερα επαγγέλματα και το εισόδημα από μισθωτές θέσεις εργασίας διαφέρουν ως προς τους ρυθμούς μεταβολής τους επειδή δεν έχει αναδιαρθρωθεί ουσιαστικά η αγορά εργασίας, επειδή δεν εξισορροπήθηκε η αγοραστική δύναμη μεταξύ των πολιτών. Παραμένουμε δέσμιοι των πενιχρών μισθών που δικαιολογημένα δεν μπορούν να αυξήσουν, λόγω φορολογίας και χαμηλών τζίρων, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν λίγους εργαζομένους.
Αυτό που ενδιέφερε τους τροϊκανούς και τις κυβερνήσεις της προηγούμενης δεκαετίας ήταν η «διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα» της ελληνικής οικονομίας. Άραγε κατανοούμε ότι ναι μεν αυξήθηκαν οι εξαγωγές (37% το 2018 έναντι 23% το 2008 με στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) αλλά μειώθηκε η εγχώρια ζήτηση παρά τις επιδοματικές πολιτικές των τελευταίων ετών; Κατανοούμε ότι μετατράπηκε η χώρα σε μια ανισόρροπη οικονομία όσον αφορά τους συσχετισμούς αποταμίευσης-κατανάλωσης-επένδυσης; Αυτή ειδικά η στρέβλωση στο τρίπτυχο που μόλις ανέφερα είναι μια βασική αιτία -φρονώ ταπεινά- που δεν σηκώθηκε το μέσο εισόδημα των μισθωτών. Αλλά όχι μόνο αυτή. Τα στοιχεία που πρέπει να μελετάει ένας οικονομολόγος στους ισολογισμούς είναι εκείνα που δείχνουν που κατευθύνονται τα όποια κέρδη. Και δυστυχώς αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν ανακυκλώνονται ομοιόμορφα τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων εντός της οικονομίας με συνέπεια τα μικρότερα κέρδη των υπολοίπων επιχειρήσεων να μην επαρκούν ώστε να σηκώσουν τους μισθούς και τα εισοδήματα των πολλών. Και χωρίς αυξημένο μισθό καμία οικονομία δεν ωφελεί τους πολλούς ακόμα και αν εμφανίζει ρυθμούς ανάπτυξης.
Δεν είναι σύνθετη η εξίσωση. Είναι απλή. Ανισότητες και μη επανεπένδυση κερδών σε ανθρώπινο δυναμικό και σε αύξηση μισθών συντελούν στην μη αύξηση του εισοδήματος των περισσότερων και φυσικά στον φαύλο κύκλο μείωσης της εγχώριας ζήτησης άρα και των κερδών όσων δεν εξάγουν. Γιατί όσοι εξάγουν και κερδίζουν δεν φαίνεται μάλλον να τα επενδύουν όλα εντός της ελληνικής οικονομίας -παρά την αυτόματη μηχανική που πρεσβεύει η συστημική/ορθόδοξη θεωρία για το συγκεκριμένο φαινόμενο…
https://www.hereticalideas.gr/2019/12/to-astathes-ypomochlio-tis-ellinikis-oikonomias.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου