Η «υπόθεση Χε» και οι γενετικοί πειραματισμοί
του Χρίστου ΔαγρέTo Nοέμβριο ο Κινέζος επιστήμονας Χε Τζιανκούι ανακοίνωσε μέσω του MIT Technology Review ότι είχε προχωρήσει στη γενετική τροποποίηση γονιμοποιημένων ωαρίων, χρησιμοποιώντας την τεχνική CRISPR, από τα οποία τελικά γεννήθηκαν δύο κορίτσια. Ο Χε προσπάθησε να παρέμβει στην επιφανειακή πρωτεΐνη CCR5, η οποία διευκολύνει τη μετάδοση του ιού HIV. Περίπου το 10-15% των Ευρωπαίων έχουν μία φυσική μετάλλαξη, τη Δ32, που οδηγεί στην παραγωγή ελαττωματικής CCR5-Δ32, η οποία εμποδίζει τη μετάδοση του συχνότερου τύπου HIV. Παράλληλα όμως, φαίνεται ότι έχει κάποιες ανεπιθύμητες συνέπειες, όπως την ηυξημένη θνησιμότητα από τον ιό της γρίπης Α. Ο Χε προσπάθησε να προκαλέσει τεχνητά μετάλλαξη στη CCR5 ισχυριζόμενος ότι προφυλάσσει τα κορίτσια, καθώς ο πατέρας τους είναι φορέας. Ωστόσο, όσο περισσότερες πληροφορίες αποκαλύπτονται τόσο επιβεβαιώνεται ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια περίπτωση επικίνδυνου ερασιτεχνισμού!
Καταρχάς, η τροποποίηση Δ32 δεν προστατεύει από όλα τα στελέχη του ιού, ενώ δεν είναι καν απαραίτητη, δεδομένου ότι υπάρχουν συμβατικότεροι τρόποι προφύλαξης. Επίσης, στο ένα κοριτσάκι η μετάλλαξη δεν έχει επιτευχθεί σε όλα τα κύτταρα, οπότε δεν έχει καμία προστασία. Πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, αν και προσπάθησε να μιμηθεί τη φυσική μετάλλαξη Δ32 στην πραγματικότητα προκάλεσε εντελώς διαφορετικές, άγνωστες μεταλλάξεις, για τις οποίες δεν γνωρίζουμε εάν προσφέρουν όντως προστασία ή εάν έχουν κάποια τοξική δράση. Τέλος, είναι ανεπιβεβαίωτο εάν υπάρχουν off-target μεταλλάξεις, δηλαδή εάν το CRISPR προκάλεσε μεταβολές και σε άλλα γονίδια όπως έχει συμβεί πειραματικά στο παρελθόν. Ο Χε δήλωσε ότι δεν βρέθηκαν off-target μεταλλάξεις (χωρίς να δώσει αρκετές λεπτομέρειες), αλλά πολλοί γενετιστές εκφράζουν επιφυλάξεις κατά πόσον ο έλεγχος ήταν επαρκής. Τέλος, το σημαντικότερο είναι ότι δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί εάν οι μεταλλάξεις έχουν περάσει και στα γενετικά κύτταρα των παιδιών οπότε είναι άγνωστο εάν κληρονομούνται στις επόμενες γενιές.
Οι βιοηθικές αβελτηρίες ωστόσο ήταν ακόμη χειρότερες. Καταρχάς, τα παραπάνω σφάλματα καθιστούν τους πιθανούς κινδύνους πολύ σημαντικότερους από τα (αμφισβητούμενα πλέον) οφέλη για τα παιδιά, οπότε δεν θα έπρεπε να προχωρήσει η εμφύτευση των ωαρίων. Πέρα από αυτό, το έγγραφο με βάση το οποίο έδωσαν συγκατάθεση οι γονείς ήταν γραμμένο σε δυσνόητη τεχνική γλώσσα, παρέλειπε γνωστούς ή πιθανολογούμενους κινδύνους και δεν διευκρίνιζε ότι θα υπάρξει τροποποίηση γονιδίων. Όπως προκύπτει μέχρι στιγμής, οι γονείς νόμιζαν ότι θα δοκιμαστεί κάποιου είδους εμβόλιο για την πρόληψη του HIV. Tέλος, ο Χε δεν είχε ζητήσει άδεια για τέτοια πράξη από το πανεπιστήμιο στο οποίο εργαζόταν, ενώ η άδεια από επιτροπή βιοηθικής άλλου νοσοκομείου που παρουσίασε μάλλον είχε πλαστογραφηθεί!
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο Χε, κινούμενος από προσωπικά ελατήρια, παραβίασε βασικούς ιατρικούς, νομικούς και βιοηθικούς κανόνες και, εκμεταλλευόμενος την επιστημονική του θέση, προχώρησε σε ξεκάθαρα αντιεπιστημονικούς γενετικούς πειραματισμούς, που δεν διαφέρουν ηθικά από αυτούς του λογοτεχνικού δρα Φρανκενστάιν! Η επιστημονική κοινότητα, η οποία μέχρι τότε είχε δείξει αυτοσυγκράτηση, αποδείχτηκε απροστάτευτη από κάποιον που επιδιώκοντας μια αμφιλεγόμενη πρωτιά απλώς περιφρόνησε τους κανόνες (είναι ενδεικτικό ότι ο Χε επέλεξε να δώσει πληροφορίες μέσω του γιουτιούμπ αντί να δημοσιεύσει σε επιστημονικό περιοδικό). Εάν ανοίξει το «γονιδιακό κουτί της Πανδώρας» είναι αδύνατον να περιοριστούν οι επιπτώσεις χωρίς να υπάρχουν προσυμφωνημένοι κανόνες αντίδρασης. Χωρίς παραδειγματική τιμωρία δε, υπάρχει άμεσος κίνδυνος να κατακλυστούμε από ερασιτεχνικούς πειραματισμούς με το ανθρώπινο γονιδίωμα που θα είναι αδύνατον να ελεγχθούν. Η «υπόθεση Χε» θέτει αμείλικτα ερωτήματα, ηθικά και επιστημονικά, αλλά είναι άγνωστο πώς, πότε και από ποιον θα δοθούν απαντήσεις.
http://ardin-rixi.gr/archives/210493
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου