Κέρδισαν την ελευθερία τους με τίμημα τη ζωή τους το 1989, αλλά σε πολλές από τις χώρες τους ξυπνούν σήμερα οι δαίμονες του παρελθόντος. Μετά τον αντιδημοκρατικό εκτροχιασμό στην Πολωνία και την Ουγγαρία, το κράτος δικαίου αμφισβητείται τώρα και στη Ρουμανία. Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση που ασκεί την εξουσία από το 2016 έχει θέσει στο στόχαστρο τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία.
Οι Βρυξέλλες ανησυχούν για την κατάσταση αυτή σε μια χώρα που την 1η Ιανουαρίου 2019 αναλαμβάνει για έξι μήνες την προεδρία της ΕΕ. «Πολλοί Ρουμάνοι ανησυχούν για τις αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, που θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τη μάχη κατά της διαφθοράς και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης», δήλωσε την 1η Οκτωβρίου ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς. «Η Επιτροπή μοιράζεται αυτές τις ανησυχίες.
Αν αποδειχθεί ότι οι κανόνες δεν γίνονται σεβαστοί, δεν θα διστάσουμε να καλέσουμε τη ρουμανική κυβέρνηση στα ευρωπαϊκά όργανα».
Στην ομιλία που εκφώνησε στις 3 Οκτωβρίου στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ρουμάνα πρωθυπουργός Βιόριτσα Ντάντσιλα εξέφρασε την αγανάκτησή της για τις ευρωπαϊκές πιέσεις. «Θα ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι δεν ήρθα εδώ για να δώσω λογαριασμό για οτιδήποτε», είπε. «Στη Ρουμανία, οικοδομούμε μια πραγματική δικαιοσύνη για τους πολίτες».
Οι περισσότεροι Ρουμάνοι όμως δεν συμφωνούν. Ούτε εμπιστεύονται την κυβέρνησή τους. Η οργή τους εκδηλώθηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2017, όταν η κυβέρνηση προσπάθησε να σταματήσει τη μάχη κατά της διαφθοράς που έδιναν οι νεαροί ανακριτές της εθνικής εισαγγελίας. Η επιτυχία τους είναι εντυπωσιακή. Χιλιάδες πολιτικοί και ανώτατοι αξιωματούχοι - υπουργοί, βουλευτές, γερουσιαστές, δήμαρχοι - έχουν κλειστεί στη φυλακή.
Η αντιπαράθεση ανάμεσα στους εισαγγελείς κατά της διαφθοράς και ένα μέρος της πολιτικής τάξης άρχισε να κλιμακώνεται το 2016, μετά τη νίκη του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (PSD) στις βουλευτικές εκλογές. Στις 20 Ιουνίου, ο επικεφαλής της αριστερής τάσης και πρόεδρος της Βουλής Λιβίου Ντραγκνέα καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριάμισι ετών για κατάχρηση εξουσίας. Τον προηγούμενο Απρίλιο είχε ήδη καταδικαστεί σε άλλα δύο χρόνια με αναστολή για εκλογική νοθεία. Σε μια τρίτη υπόθεση, κατηγορείται για υπεξαίρεση 20 εκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκά ταμεία μέσω μιας εταιρείας κατασκευής αυτοκινητοδρόμων.
Η λύση που βρήκε ο Ντραγκνέα ήταν να αλλάξει τον ποινικό κώδικα ώστε να ακυρωθούν οι καταδίκες του και να περιοριστεί η εξουσία των δικαστών. Η επίθεσή του εναντίον των ανακριτών απέδωσε καρπούς. Στις 31 Μαϊου ικανοποιήθηκαν οι απαιτήσεις του όταν εξαναγκάστηκε σε παραίτηση η επικεφαλής των ανακριτών Λάουρα Κοντρούτα Κοβέσι, που έχει γίνει το σύμβολο της μάχης κατά της διαφθοράς. «Πολλοί πολιτικοί προσπαθούν να αλλάξουν τον ποινικό κώδικα», δήλωσε στην τελευταία της ομιλία. «Θέλουν να προστατεύσουν το παρελθόν τους, το παρόν τους και το μέλλον τους. Ζητώ από τους συμπατριώτες μου να μην εγκαταλείψουν τον αγώνα κατά της διαφθοράς».
Στις 10 Αυγούστου, πάνω από 100.000 Ρουμάνοι της διασποράς διαδήλωσαν μπροστά στην έδρα της κυβέρνησης εξ ονόματος των 5 εκατομμυρίων που έχουν μεταναστεύσει αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Έγιναν δεκτοί όμως με δακρυγόνα και αντλίες νερού. Η επέμβαση της αστυνομίας ήταν πρωτοφανής. Άνδρες, γυναίκες, ηλικιωμένοι και παιδιά ξυλοκοπήθηκαν από τις δυνάμεις της τάξης. Τα γεγονότα αυτά, που επανέφεραν στην κοινή γνώμη τις εικόνες από την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος τον Δεκέμβριο του 1989, απομάκρυναν ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων από το κυβερνών κόμμα.
Σε μια προσπάθεια να ανακτήσει το πολιτικό του κεφάλαιο, το PSD αποφάσισε να οργανώσει στις 6 και 7 Οκτωβρίου ένα δημοψήφισμα κατά του γάμου των ομοφύλων. Οι σοσιαλδημοκράτες στηρίζονταν στην ορθόδοξη εκκλησία και σε μια συντηρητική κοινή γνώμη. Η απόπειρα όμως κεφαλαιοποίησης του μίσους κατά των σεξουαλικών μειονοτήτων απέτυχε. Τα 19 εκατομμύρια των ψηφοφόρων δεν ακολούθησαν τα κελεύσματα των σοσιαλδημοκρατών, που παρουσίασαν τους ομοφυλόφιλους ως «κλέφτες παιδιών», «παιδεραστές» ή «διανοητικά ασθενείς». Το σύνθημα των ενώσεων ΛΟΑΤ της Ρουμανίας - «Μείνε σπίτι και κάνε έρωτα» - είχε μεγαλύτερη απήχηση από τις εκκλήσεις της κυβέρνησης και της εκκλησίας. Η συμμετοχή δεν ξεπέρασε το 21%, πολύ κάτω από το 30% που χρειαζόταν για να είναι δεσμευτικό το αποτέλεσμα.
«Ο πραγματικός στόχος του δημοψηφίσματος αυτού δεν ήταν η παραδοσιακή οικογένεια, αλλά η ενίσχυση των αντιδυτικών αισθημάτων στη Ρουμανία», επισήμανε ο αναλυτής Σορίν Ιονίτα από την ένωση Expert Forum. «Το κοινωνικό ρήγμα που θα δημιουργηθεί θα τύχει εκμετάλλευσης από τους πολιτικούς».
Η Ρουμανία είναι έτοιμη να σεβαστεί τους ευρωπαϊκούς κανόνες; Πολλοί σοσιαλδημοκράτες μιλούν ήδη για έξοδο της Ρουμανίας από την ΕΕ. Μετά το Brexit, το Roexit; «Το μόνο που θέλουν αυτοί που διοικούν τη Ρoυμανία είναι η έξοδος της χώρας από την ΕΕ ώστε να αποφύγουν τις δικαστικές διώξεις», λέει ο Ντατσιάν Τσιόλος, πρώην επίτροπος γεωργίας και ανερχόμενο αστέρι της αντιπολίτευσης. «Η εκστρατεία υπέρ του Roexit έχει ξεκινήσει και είναι προσεκτικά σχεδιασμένη».
Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ετοιμάζονται να κατεβούν και πάλι στις πλατείες για να υπερασπιστούν τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό ης χώρας. Το ρουμανικό φθινόπωρο προμηνύεται ζεστό.
(*) Ο Μιρέλ Μπραν είναι αρθρογράφος της Monde
Πηγές: Le Monde, ΑΠΕ - ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου