Όταν ο Κάιζερ βοήθησε τους Μπολσεβίκους

100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση των Μπολσεβίκων κατά του Τσάρου το 1917, λίγοι γνωρίζουν ότι ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β' είχε στηρίξει ενεργά τις ανατρεπτικές δράσεις.

Ζυρίχη, 9 Απριλίου 1917. Στον σιδηροδρομικό σταθμό 32 Ρώσοι είναι έτοιμοι προς αναχώρηση. Ορισμένοι αποδοκιμάζουν φωνάζοντας «προδότες, αλήτες, γουρούνια». Παρούσα είναι και μια ομάδα, η οποία τραγουδά τη Διεθνή. Οι ράγες μπλοκάρονται προς στιγμήν, αλλά το τρένο τελικά αναχωρεί. Πρόκειται για ένα τρένο που διέθεσε ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β' με σκοπό να αναζωπυρώσει την επανάσταση στη Ρωσία.
Σε ένα από τα βαγόνια επιβαίνει και Λένιν. Με γερμανική βοήθεια εγκαταλείπει τον τόπο εξορίας του στην Ελβετία και μία εβδομάδα αργότερα φτάνει στον προορισμό του, το Πέτρογκραντ, τη σημερινή Αγία Πετρούπολη. Η Φεβρουαριανή Επανάσταση έχει μόλις τελειώσει, ο Τσάρος Νικόλαος Β' δεν βρίσκεται πια στον θρόνο, μια προσωρινή κυβέρνηση έχει αναλάβει τα ηνία και η Οκτωβριανή Επανάσταση που επρόκειτο να επακολουθήσει δεν ήταν ακόμη ορατή.

Ο εχθρός του εχθρού είναι φίλος

Ομιλία του Λένιν στο Πέτρογκραντ (σημερινή Αγ. Πετρούπολη) το 1917

Η επιστροφή του Λένιν στην πατρίδα του παρακολουθείται με εξαιρετική προσοχή στο Βερολίνο. «Η είσοδος του Λένιν στη Ρωσία ήταν επιτυχής. Εργάζεται εξ ολοκλήρου κατά τις επιθυμίες μας», πληροφορεί τότε η γερμανική Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών. Φαινομενικά ένα πολιτικό παράδοξο να συμμαχεί ο Γουλιέλμος Β' με τον κομμουνιστή Λένιν. Στόχος του Κάιζερ είναι όμως να αποδυναμώσει οριστικά το τσαρικό βασίλειο, το οποίο βρισκόταν από το 1914 σε πόλεμο με τις λεγόμενες Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία και Αυστροουγγαρία). Το Βερολίνο επεδίωκε την αποσταθεροποίηση της Ρωσίας από τους Μπολσεβίκους του Λένιν κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ώστε να περιορίσει τις πιέσεις στο ανατολικό μέτωπο. Και το σχέδιο πετυχαίνει βασισμένο σε έναν παλιό κανόνα της διπλωματίας που υποστηρίζει ότι ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου.
Η ιδέα για αυτήν την φαινομενικά παράδοξη συμμαχία δεν ήταν καινούρια. Εμπνευστής της ήταν ο επονομαζόμενος Πάρβους, ο Ισραήλ Λαζάρεβιτς Χέλφαντ, ένας Ρωσοεβραίος που είχε αποκτήσει πλούτο και προσπαθούσε να εκμεταλλευθεί την επιρροή του, προτείνοντας στα τέλη του 1914 στην Κωνσταντινούπολη στον γερμανό πρέσβη μια συμμαχία ανάμεσα «στις πρωσικές ξιφολόγχες και τις γροθιές των ρώσων προλετάριων». Σύμφωνα με τον Πάρβους, τα συμφέροντα της Γερμανίας και των ρώσων επαναστατών ταυτίζονταν. Μετά από αρχικές επιφυλάξεις, τελικά έγινε δεκτός τον Φεβρουάριο του 1915 στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο. Ο ρώσος κομμουνιστής, ο οποίος είχε αρθρογραφήσει τα προηγούμενα χρόνια με ψευδώνυμο σε διάφορες αριστερές εφημερίδες της Γερμανίας και είχε σημειώσει επιχειρηματικές επιτυχίες στην Κωνσταντινούπολη, έγραψε το "σενάριο" για την επανάσταση στη Ρωσία για λογαριασμό του γερμανικού υπουργείο Εξωτερικών. Ήταν ο οδικός χάρτης όσων επρόκειτο να συμβούν μερικούς μήνες αργότερα. Ο Πάρβους περιέγραψε με λεπτομέρεια σε 23 σελίδες γραμμένες σε γραφομηχανή πώς θα μπορούσε να μεθοδευθεί η ανατροπή στη Ρωσία με υποστήριξη από το εξωτερικό. Το σχέδιο προέβλεπε χρηματοδότηση, σαμποτάζ και την ανατροπή της κυβέρνησης. Έναν μήνα αργότερα η υπηρεσία προϋπολογισμού της Γερμανίας ενέκρινε τη διάθεση δύο εκατομμυρίων μάρκων «για υποστήριξη της επαναστατικής προπαγάνδας στη Ρωσία».

Το σχέδιο πετυχαίνει

O Ισραήλ Λαζάρεβιτς Χέλφαντ, ο επονομαζόμενος Πάρβους

Οι ρώσοι επαναστάτες δεν λαμβάνουν όμως μόνο προπαγανδιστικό υλικό εκ Γερμανίας, αλλά και όπλα και δυναμίτη. Τις δράσεις του Πάρβους συντονίζει ο γερμανός πρέσβης στην Κοπεγχάγη Γκραφ Ούλριχ φον Μπρόκντορφ-Ράντσαου, ο οποίος θεωρούσε δικαιολογημένη τη στήριξη των κομμουνιστών εάν αυτή επρόκειτο να προκαλέσει τη ρήξη του αντίπαλου πολεμικού συνασπισμού.
Τελικά το παράτολμο σχέδιο του Πάρβους πέτυχε. Στις 7 Νοεμβρίου 1917 επέρχεται η ανατροπή που έμεινε στην Ιστορία ως Οκτωβριανή Επανάσταση. Η μεταβατική κυβέρνηση ανατρέπεται, τα σοβιέτ των εργατών και αγροτών καταλαμβάνουν την εξουσία και η Ρωσία ανακοινώνει μερικές εβδομάδες αργότερα ότι εγκαταλείπει τη συμμαχία της Αντάντ με τη Γαλλία και τη Μ. Βρετανία. Επρόκειτο ντε φάκτο για το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου για τη Ρωσία. Ο Κάιζερ Γουλιέλμος Β' εκτιμάται ότι διέθεσε τελικά για την αποδυνάμωση του πολεμικού του αντιπάλου στη Ρωσία περί το μισό δισεκατομμύριο ευρώ με βάση τα σημερινά δεδομένα.

Φόλκερ Βάγκενερ / Άρης Καλτιριμτζής

 https://www.dw.com