Κορωνοϊός: Δυσπιστία και απουσία κριτικής σκέψης

 

Τι λένε τα δεδομένα ιατρικών ερευνών;

του Ανδρέα Σταλίδη

Το πανεπιστήμιο του Κέημπριτζ με την πιο γνωστή εταιρεία δημοσκοπήσεων στο Η.Β. (YouGov), έκανε μία μεγάλη έρευνα σε 25 χώρες και κατέταξε την Ελλάδα στη δεύτερη θέση (με 46%) όσων ισχυρίζονται ότι οι θάνατοι από covid-19 παρουσιάζονται εσκεμμένα φουσκωμένοι. Το αντίστοιχο ποσοστό στο ΗΒ είναι 22%. Αυτή η πεποίθηση πρέπει να έχει κάποια αίτια. Για παράδειγμα, η (δικαιολογημένη, ως ένα βαθμό) δυσπιστία στα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ. Ποιος ξεχνάει το μεγαλύτερο fake news του αιώνα μας, δηλαδή τα δήθεν «όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ»;

Από κει και πέρα, η τεχνολογία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μάς δημιουργεί μία εκδοχή του κόσμου πολύ κοντύτερα στις απόψεις μας από τον πραγματικό. Οι αλγόριθμοι επιλογής εμφάνισης αναρτήσεων προβλέπουν τι θα μας αρέσει να δούμε. Έτσι, συναντούμε συχνότερα τις απόψεις μας σε άλλους και ενισχύεται η βεβαιότητα και η ορθότητά τους, με αποτέλεσμα να γινόμαστε πιο επιθετικοί στην αντίθετη άποψη. Ταυτόχρονα, υπάρχει και η «παραδοσιακή» ροπή για πόλωση. Έχουν παρατηρηθεί και ορισμένα φαινόμενα απουσίας κριτικής σκέψης. Σταχυολογώ λοιπόν ορισμένα πράγματα που δεν τα συνειδητοποιήσαμε όπως θα έπρεπε:
• Το ΗΒ δεν εφάρμοσε ποτέ ανοσία αγέλης. Απλά καθυστέρησε 5-10 ημέρες (ανάλογα με το ως προς ποια χώρα συγκρίνουμε) να ανακοινώσει το ολικό απαγορευτικό τον Μάρτιο. Η ανοσία αγέλης απαιτεί τουλάχιστον έναν χρόνο να εφαρμοστεί.
• Η Σουηδία πήρε κι αυτή μέτρα όπως οι άλλες χώρες, π.χ. έκλεισε σχολεία και πανεπιστήμια τον Μάρτιο. Απλά βασίστηκε στην εθελούσια εφαρμογή τους και όχι στην εφαρμογή βάσει νόμων. Στο δεύτερο τρίμηνο του έτους, η οικονομική δραστηριότητα υπέστη ύφεση όχι πολύ διαφορετική από άλλες χώρες.
• Η θνησιμότητα (θάνατοι / μολυσμένοι) είναι οπωσδήποτε πολύ μεγαλύτερη και του 0.05%, και του 0.15%, αλλά πιθανώς και του 0.23% που λένε ορισμένοι. Το Βέλγιο μέχρι σήμερα έχει ήδη περίπου 0.15% θανάτους, όχι επί των μολυσμένων, αλλά επί όλου του πληθυσμού της χώρας! Και οι θάνατοι συνεχίζουν τρέχουν με αρκετά μεγάλη ταχύτητα. Αν κόλλησε μέχρι τώρα το ένα τρίτο ή το ένα τέταρτο του πληθυσμού, τότε η πραγματική θνησιμότητα είναι τριπλάσια ή τετραπλάσια από αυτήν.
• Οι ασιατικές χώρες αντιμετώπισαν την πανδημία με πολύ καλύτερο τρόπο από την Ευρώπη, ακριβώς επειδή από το 2002 και την πρώτη έξαρση του SARS γνωρίζουν, είναι προετοιμασμένοι και υπάκουοι στα όποια μέτρα θέτουν οι κυβερνήσεις τους. Ο αποκλεισμός εφαρμόζεται εκεί με ευλάβεια και προθυμία. Μάσκες, δε, φορούν όταν χρειαστεί και όχι μόνο σε περιόδους πανδημίας.
• Ανοσία αγέλης σημαίνει ότι θα κολλήσει ένα τεράστιο ποσοστό (π.χ. 70%) και θα πεθάνουν όσοι αντιστοιχούν στη θνησιμότητα του ιού. Αν, κατά τους ευνοϊκότερους υπολογισμούς του ΠΟΥ, η θνησιμότητα είναι 0.50% και κολλήσει το 70% των Ελλήνων, τότε μιλάμε για 36.500 θανάτους. Τεράστιο ανθρώπινο κόστος.
• H διάμεση ηλικία των ανθρώπων στη ΜΕΘ, από 75 έτη τον Αύγουστο, όταν είχαμε 20-25 κατειλημμένες κλίνες, έπεσε στα 65 έτη όταν είχαμε 608. Αυτό σημαίνει ότι σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως π.χ. στη Θεσσαλονίκη και γενικότερα στη Μακεδονία, πλησιάσαμε το εφιαλτικό σενάριο της επιλογής ασθενών. Το αν ξεπεράστηκε, δεν το γνωρίζω. Πάντως, διάμεση ηλικία σημαίνει ότι οι μισοί ασθενείς είναι νεότεροι και οι άλλοι μισοί γηραιότεροι.
• Σε δική μου ανάλυση των δεδομένων που ανακοινώνουν οι κυβερνήσεις όλων των χωρών, συνέκρινα τον αριθμό των ημερησίων θανάτων (σε μέσο όρο εβδομάδας) για τις τελευταίες ημέρες του Νοεμβρίου, με την υψηλότερη τιμή της ίδιας αυτής μεταβλητής αλλά για την περίοδο Φεβρουαρίου – Ιουνίου. Στην Ευρώπη προηγείται η Βουλγαρία με 31 φορές περισσότερους θανάτους (137.4 την ημέρα σήμερα, έναντι 4.4 τον Ιούνιο) και δεύτερη είναι η Ελλάδα με 19.5 φορές (100.3 τώρα έναντι 5.1 τον Απρίλιο). Είκοσι οχτώ ευρωπαϊκές χώρες έχουν συντελεστή μεγαλύτερο από 1. Από τις χαμηλότερες είναι η Φινλανδία (0.15), Ισπανία (0.30), Νορβηγία (0.34). Η Σουηδία βρίσκεται στην 31η θέση από τις 41 με 0.43. Δηλαδή, και εκεί οι ημερήσιοι θάνατοι είναι στο 43% της υψηλότερης τιμής τον Απρίλιο.

Κριτική στην κυβέρνηση

Το να απορρίπτει κανείς διάφορες θεωρίες χωρίς επαρκή δεδομένα, όπως για παράδειγμα ότι πρόκειται για κατασκευασμένο ιό, επιχείρηση φίμωσης των ανθρώπων, τσιπάκι στο εμβόλιο, συνωμοσία του Μπιλ Γκέιτς κ.λπ., δεν σημαίνει ότι αφήνει στο απυρόβλητο την κυβέρνηση από κριτική. Η ασυμμετρία εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων ήταν εξόφθαλμη, πόσο μάλλον όταν πολλοί επίσημοι, είτε με δηλώσεις, είτε με πράξεις τους, παραβίαζαν τους κανόνες που οι ίδιοι θέσπιζαν. Επίσης, η σύγκριση ενίσχυσης της οικονομίας από την ελληνική κυβέρνηση ήταν πενιχρότατη. 800 ευρώ τον Απρίλιο και άλλα τόσα τώρα τον Δεκέμβριο σε όσους έχασαν την εργασία τους λόγω του απαγορευτικού. Για σύγκριση, θα επισημάνω τι έκανε το Η.Β.: Πληρώνει το 80% του μισθού (με ανώτατο όριο τις 30.000 λίρες) σε όσους έχασαν τη δουλειά τους σε όλο αυτό το διάστημα από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα. Το συνολικό κόστος της κυβέρνησης ξεπερνάει τα 350 δισεκατομμύρια λίρες μέχρι σήμερα. Αρκετά μεγαλύτερο από ολόκληρο το ΑΕΠ της Ελλάδος. Με αυτό όμως, κανείς δεν έμεινε στον δρόμο. Με το 80% του μισθού, χωρίς να εργάζεται κανείς και να έχει διάφορα έξοδα μετακινήσεων ή διατροφής εκτός σπιτιού κ.λπ., το κοινωνικό κόστος συγκρατείται σε πολύ μεγάλο βαθμό

• Δημιουργός του ηλ. περιοδικού Αντίβαρο στην Ιδιωτεία.