Δευτέρα 12 Αυγούστου 2019

Οι Γερμανοί καίνε την Ακρόπολη: Η εισβολή του 266 και ο πόλεμος με τους Ρωμαίους


Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης
Η Γερμανική εισβολή στα Βαλκάνια των ετών 266-270 ηταν σε τέτοιο βαθμό κολοσσιαία σε αριθμούς, έκταση, και καταστρεπτικότητα, ώστε η αντίστοιχη του 1941 να ωχριά απο κάθε άποψη. Ηδη απο το 260, η Ρωμαική Αυτοκρατορια βρισκόταν σε απελπιστική κατασταση, τόσο απο οικονομική αποψη, επιδημίες, οσο περισσότερο απο στρατιωτικη, αφου το σύνορο του Ρήνου είχε διαρραγεί σε ολο το μήκος του απο δυο νεες, πανίσχυρες φυλετικές ενωσεις Δυτικών Γερμανών ( Φράγκοι, Αλαμμανοί), ενω ακομα χειρότερα, στην Συρία, 70.000 Λεγεωνάριοι ειχαν πιαστεί αιχμάλωτοι μαζι με τον ιδιο τον Αυτοκράτορα(!) Ουαλεριανό, απο τον ακαταμάχητο Σασσανίδη Βασιλέα, Σαπώρη Α’. Οι Ανατολικοί Γερμανοί ( Κυρίως Γοτθοι και Ερούλοι) τα γνωρίζαν ολα αυτά, και έδρασαν αναλόγως.


Η Ελλάδα των μέσων του 3ου αιωνα μΧ ηταν μεν παρηκμασμενη, δεν ειχε την παλια λαμψη, ειχε καταλεηλατηθεί απο τους Ρωμαίους τον 2/1ο αιωνα, ειχε ελαττωθεί πληθυσμιακά ( αν και ειχε αρχίσει να ανακαμπτει μετα το 200), πολλα κτίρια και ναοί ηταν ερειπωμένα στην επαρχία ( Παυσανιας, Αρκαδικα), υπηρχε ακόμα όμως πολύς πλούτος στα Ιερά των πόλεων, καθως και όλα σχεδόν τα δημόσια κτιρια ηταν σε αρίστη κατασταση, σχεδόν πως ηταν στην Κλασική εποχή, γεματα με αναθήματα και εξαιρετικά έργα τε
τέχνης, αφου συντηρούταν κανονικά τοσο απο τις τοπικες αρχές, οσο και απο δωρεές διαφορων Φιλελλήνων Αυτοκρατόρων ( Αυγουστος, Αδριανομός, Μαρκος Αυρηλιος, Αλεξανδρος Σεβήρος). Σε καθε περίπτωση, οι Γότθοι και οι Ερούλοι τα γνώριζαν αυτα, και ειχαν προβεί σε απίστευτες προετοιμασίες ηδη απο τα τέλη του 265. Η προοπτική λαφυραγώγησης τετοιας κλιμακας ειχε προσελκύσει ενα πλήθος Γερμανικων, Γετο-Γερμανικων, Γερμανο-Κελτικών φυλων, οπως Γηπαίδες, Σκίρους, Κάρπους, Ελεύθερους Δάκες, Πευκίνους, καθώς και στίφη Βασταρνών, που συνεπικουρούσαν τους Γότθους και Ερούλους, που φαίνεται οτι ειχαν το γενικο πρόσταγμα, υπο τους Βασιλείς Respa, Veduc, Thuruar, καθως και τον μυστηριώδη Naulodotus. Με τοσα βαρβαρικά φύλα να συνδραμουν την Γερμανικη προσπαθεια, ηταν αναμενόμενο ο αριθμός των συμμετασχοντων να φτασει σε απίστευτα νουμερα: 325.000(!) ανδρες και 2.000 σκαφη (κυριως μονοξυλα των 20 ανδρων καθως και λεμβοι των 60). Πολλοι Ιστορικοί αμφισβητούν τα νουμερα που αναφέρουν οι πηγες, που ολες ομως συγκλίνουν, η έκταση ομως των επιδρομων ( που θα αναφερθουν παρακατω), η σφοδροτητα της επιθεσης, καθως και η ευκολια με την οποια παραβιαστηκε η Αυτοκρατορικη αμυνα σε τετοια εκταση δεν αφήνουν και πολλα περιθωρια για αντιρρησεις.

Σε καθε περιπτωση, μετα απο καποιες προκατακτικες επιθεσεις σε Ελληνικες πολεις του Ευξεινου Ποντου ( Τομις, Μαρκιανουπολις, Τραπεζουντα) που εγιναν ολοκαυτωμα, ο Βαρβαρικός συρφετος εισηλθε στην Προποντιδα οπου πολιορκησε ανεπιτυχως την βαρυτατα οχυρωμενη πολη του Βυζαντιου ( Απριλιος 266) και την Κυζικο, οπου αποκρούστηκε και παλι χαρη στην έγκαιρη παρέμβαση της Ρωμαικης ναυτικης μοιρας που εδρευε εκει (200 σκαφη-Classis Perinthia, Praefecti Navales Venerianus). Παρα τις απώλειες τους ομως, οι ασυγκρατητοι Γερμανοι εισηλθαν στο Αιγαιο, οπου κατευθυνθηκαν στη Χαλκιδικη για ανασυνταξη, αφου προηγουμενως ισοπεδωσαν την Λημνο. Εκει, στον Αθω, χωριστηκαν: Ενα μεγαλο μερος ( ισως 100.000 ανδρες, κυριως Γοτθοι, Βασταρνες, και Σκιροι) αποβιβάστηκαν, και πολιόρκησαν ανεπιτυχως την Θεσσαλονικη και την Κασσάνδρεια, αφου κατέστρεψαν τελειως τα περιχωρα τους. Απο εκει, εξαγριωμενοι, εισχωρησαν στην κυριως Μακεδονια «αφανιζοντας τα παντα». Ενα αλλο, εξισου μεγαλο, ( Γοτθοι, Καρποι, Γηπαιδες) σε ομαδες των 100-200 πλοιαριων, επεδραμαν σε ολη την Μικρασιατικη Ακτη, στα Δωδεκανησα, στην Κρητη, φθανοντας μεχρι και την…Κυπρο(!). Ενα αλλο, ( Κυριως Πευκινοι, Καρποι, Ελευθεροι Δακες- Με Γερμανους αρχηγους ομως) αρχισε να επιδραμει στην Θεσσαλια φθανοντας μεχρι τις παρυφες της Πινδου. Το τελευταίο τμήμα ομως ( 40.000 Ερούλοι, μαζι με τους «λυκανθρώπους» Ταιφάλους καθως και με στίφη Κάρπων) διάλεξε την…Αττική και την Νότια Ελλαδα, που ηταν πρακτικά ανυπεράσπιστη.


Πράγματι, οι Ερούλοι στις αρχες Μαιου του 267 αφου προηγουμένως αφανισαν την Σκύρο, αποβιβάστηκαν σε ερημικες ακτες της Γλυφαδας, Βουλιαγμένης, Πορτο-Ραφτη και Φαληρου, και αφου ενώθηκαν, επέπεσαν με μανία κατα της Αθηνας, που εκεινη την εποχη ειχε περιπου 100.000 κατοικους ( 30.000 πολιτες). Ο αιφνιδιασμος ηταν σχεδον απολυτος, αφου κανεις δεν περιμενε οι Βαρβαροι να φτασουν τοσο νοτια και η καταστροφη ανυπολογιστη. Οι μαινομενοι Ερουλοι ισοπέδωσαν την Αρχαία Αγορά, προξένησαν τρομερές καταστροφές στον Κεραμεικό, στην Στοά του Αττάλου, την Βιβλιοθήκη του Αδριανού, πυρπόλησαν το Ερεχθείο, την στέγη του Παρθενώνα, το (χάλκινο πλεον)άγαλμα της Αθηνάς, δημιουργημα του Φειδια), το Ηρωδειο, και αλλα πολλα κτιρια, ενω εκτέλεσαν με απάνθρωπο τρόπο μεγάλο μερος του πληθυσμού. ( Αν και η Αθηνα ανεκαμψε, και αρχιζε να επεκτενεται προς το σημερινο Μετς, ειδικα μετα το 320, έχασε την παλια της λάμψη και η καταστροφή σε Δημόσια κτιρια ηταν ανυπολόγιστη- Η Αρχαια Αθηνα ουσιαστικα «τελειωσε» το 267). Παρα την αντισταση που οργάνωσε ο Ιστορικος Δεξιππος με σωμα 2.000 ανδρων καθως και με καποιες ενισχυσεις που εφθασαν απο τον Ρωμαιο Ανθύπατο της Αχαιας, και με την εξοντωση 5.000 Ερουλων στο Αιγάλεω και στην περιοχη του Χαιδαριου, οι Γερμανοί «ηταν παντού».
Οι αδηφάγοι Ερούλοι, μαζι με τους αιμοσταγεις Ταιφαλους, χωριστηκαν σε ομαδες των 5-7.000 ανδρων και αφου βαδισαν δια ξηρας, χτύπησαν ταυτόχρονα Σπαρτη, Άργος, Τεγέα, Θήβα, οπου προξενησαν τρομερες καταστροφες ( Τμηματα της Βιλλας του Ηρωδη Αττικου στο Πορτο-Χελι βρεθηκαν σε αποσταση 10χλμ το ενα απο το αλλο) ενω μόνο στην Ολυμπια αναχαιτιστηκαν, με πολυ κοπο παντως. Ηδη, ενα αλλο μερος τους, υπο τον Navlovatus, » ανεβαινε» προς την Θεσσαλία, φορτωμενο λάφυρα και αιχμαλώτους, με την προοπτικη βεβαια, να ενωθεί με τους Γοτθους. Μετα απο εβδομαδες ομως λεηλασιων, τα πραγματα δεν εξελιχτηκαν οπως τα ειχαν σχεδιασει οι Γερμανοι: Ηδη στην Κρήτη και στην Κύπρο ειχαν αναχαιτιστει, ενω πολλα πλοιαρια ειχαν βυθισθεί αύτανδρα με χιλιαδες ανδρες απο τα σφοδρα χτυπηματα της Ρωμαικης ναυτικης μοιρας της Αιγυπτου (Classis Alexandrina) υπο τον Έπαρχο (Praefecti Aegyptus) Tenagino Provus.

Την ιδια στιγμη , ο Αυτοκρατορας Γαλλιηνος, αφου ειχε τελειωσει με τους Αλαμμανούς, αποβιβαζοταν με 50.000 ανδρες (Comitatus- II Parthica, 10 Κοορτεις Πραιτωριανων, Singulares Augusti, Singulares Mauri) στο Δυρράχιο, ενω 8 Λεγεώνες που ερχόταν «καθοδον» απο την Παννονια, «εκλειναν την Βορεια πορτα». Μετα απο σφοδρές μαχες στη Θεσσαλια, και αφου 3.000 ανδρες του κατακρεουργηθηκαν απο τους Equites Dalmatiae του Αυτοκρατορα, ο Ναυλοδοτος παραδοθηκε στις Ρωμαικες αρχες μαζι με πολλους ανδρες του. Οι 100.000 Γοτθοι, που βρισκοταν στη Μακεδονια, προσπαθησαν να διαφυγουν με την λεια τους στον Δουναβη, κυκλωθηκαν ομως απο 3 Ρωμαικες στρατιες υπο τον Γαλλιηνο που τους προλαβε στην Ναισσο (Nis) της σημερινης Σερβίας, τελος Αυγουστου του 268. Στην σφοδρότατη σύγκκρουση που ακολούθησε, 50.000 Γοτθοι σφαγιάστηκαν, ενω δεκάδες χιλιαδες πιαστηκαν αιχμάλωτοι. Οι πανικόβλητοι Ερουλοι αφου ειδαν οτι η διαφυγή μεσω Μακεδονιας ηταν αδύνατη, αποφασισαν να διαφυγουν με την λεια τους μεσω θαλασσης.

 Καποιοι τα κατάφεραν, αλλα η συντριπτική τους πλειοψηφία παγιδεύτηκε στην Αττική, και ειδικά στην περιοχή του Φαλήρου, οπου ειχαν συγκεντρώσει τα πλοιάρια τους για να επιβιβαστούν με την λεια τους. Εκει ομως τους πρόλαβε η Ρωμαική Ναυτική μοιρα της Συριας (Classis Syriana) με επικεφαλής Ελληνα Επαρχο (Praefecti Syriae) Κλεόδημο, καθως και με Ναυτικές μοιρες της Μικρας Ασιας (Classis Asiana) που τους παγιδεψαν στον Πειραια και τους «αφάνισαν». Οσοι Ερούλοι προσπάθησαν να διαφύγουν πεζοι, κατακρεουργήθηκαν απο χωρικους, καθως και απο αποσπασματα Λεγεωνων που «διετρεχαν» την Ελληνικη υπαιθρο.

Ο Αυτοκρατορας Γαλλιηνος ειχε κατορθωσει να εξισορροπησει την κατασταση, η απαντηση της Ρωμης ηταν ως συνηθως βαναυση, οι καταστροφες ομως ηταν ανυπολογιστες, και στην ουσια η Ελληνικη Αρχαιοτητα τελειωσε με την θυελλωδη Γερμανικη επιδρομη του 267. Τιποτα δεν θα ηταν ιδιο πια με πριν.
(Στην εικονα βλεπουμε Ερουλους επιδρομεις να διασκορπιζονται στο Φαληρο, υστερα απο την αιφνιδιαστικη επιθεση του Ρωμαικου στολου της Ανατολης.)



 https://cognoscoteam.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου