Που οδηγεί τη χώρα η σκοτεινή σχέση Ράμα – Ερντογάν

Περίπου δύο χρόνια νωρίτερα, τέλη καλοκαιριού 2016, στο αλβανικό κοινό πρόβαλαν, όπως και στους ινδιάνους του καθρέπτες, ορισμένες κινηματογραφικές εικόνες του αλβανού πρωθυπουργού παριστάνοντας τον επιβάτη στο αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Εκείνο που επισήμως ήταν γνωστό ήταν το γεγονός ότι ο Έντι Ράμα βρίσκονταν εκεί για τα εγκαίνια της τρίτης μεγαλοπρεπούς γέφυρας πάνω απ’ το Βόσπορο. Αλλά, εκείνο που τα γυρίσματα που μοιράστηκαν απ’ το γραφείο προπαγάνδας του πρωθυπουργού δεν έδειξαν ήταν κάτι άλλο.
Η μεγαλοπρεπής γιορτή ενείχε τις νότες ενός έντονου νέοθωμανισμού. 

Η νέα γέφυρα, έργο το οποίο ο Ερντογάν θεωρεί ως ένα απ’ τα μνημεία της παντοδυναμίας του, πήρε το όνομα ενός σουλτάνου που διεύρυνε υπερβολικά τα σύνορα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, του Σελίμ «του ανελέητου» (1512-1520). Και για να γιορτάσουν τούτο, για πρώτη φορά απ’ την εποχή που ο Ατατούρκ ανακοίνωσε τη δημοκρατία, εμφανίστηκαν οι άνδρες της προεδρικής φρουράς με τις στολές των μεχέρ, οι πρώην φύλακες και φορείς της σκηνής του σουλτάνου.
Η έξοδος αυτή απ’ τα μουσεία των στολών μιας ένδοξης εποχής, δεν ήταν καθόλου τυχαία. Διότι και τα εγκαίνια των εργασιών της γέφυρας όπου ο αλβανός Πρωθυπουργός συμμετείχε, είχε ξεκινήσει σε μια συμβολική μέρα επίσης. Στην επέτειο εκείνου που οι Τούρκοι θεωρούν ως κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, ενώ οι Ευρωπαίοι ως την άλωση της Βυζαντινής πρωτεύουσας.
Η παρότρυνση της οθωμανικής νοσταλγίας και η ανάμνηση της δόξας της παρελθούσας αυτοκρατορίας είναι μία απ’ τις σταθερές κολώνες της αυταρχικής εξουσίας του Ερντογάν. Όχι άστοχα, στις 10 Αυγούστου 2014 (δεν είχε περάσει χρόνος που η κυβέρνηση της αναγέννησης (ΣΚ) είχε ανακοινώσει την Τουρκία ως στρατηγικό εταίρο), επανεκλεγμένος για πρώτη φορά ως πρόεδρος της χώρας του, ο Ερντογάν επέλεξε να γιορτάσει με ένα παράξενο τρόπο.
Εκείνος πήγε να προσευχηθεί.
Και όχι σε οποιοδήποτε σημείο. Στο τέμενος του Εγιούπ Σουλτάνου, στα παράλια του Κεράτιου Κόλπου επί τούτου άνοιξε την αίθουσα που βρίσκεται ο τάφος ενός εκ των φίλων του Προφήτη Μωάμεθ ο οποίος έμεινε δολοφονημένος κατά την πρώτη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Εκείνος γονάτισε εκεί όπως έκαναν οι σουλτάνοι του παρελθόντος, αποδεικνύοντας ότι η αποστολή του σύγχρονου αυτού ηγέτη είναι να ενώσει το ένδοξο παρελθόν με το λαμπρό μέλλον.
Και η κυριαρχία του κόμματος του ΑΚΡ έχει ξεκάθαρους τους στόχους. Ο ίδιος θα είναι στην εξουσία έως το 2029. Ωστόσο το 2023, στο 100ο έτος της ίδρυσης της Δημοκρατίας, η Τουρκία θα πρέπει να είναι μέρος της στενής λέσχης των παγκόσμιων υπερδυνάμεων. Και για να το κατορθώσει αυτό η στρατηγική είναι ξεκάθαρη. Έχει καταρτιστεί με λεπτομέρεια απ’ το καθηγητή και ισλαμιστή διανοούμενο, ο οποίος υπηρέτησε τον Ερντογάν για μεγάλο διάστημα ως υπουργός των εξωτερικών και στη συνέχεια πρωθυπουργός, ο Αχμέτ Νταβούτογλου. Εκείνος πάντα υποστήριξε τη θέση του στο γεγονός ότι το τέλος του ψυχρού πολέμου και η πτώση του κομουνισμού έδινε στην Τουρκία την ευκαιρία να γίνει παγκόσμια δύναμη υπό τον όρο να ακολουθούσε μια επιθετική εξωτερική πολιτική, εμπνευσμένη απ’ την αφύπνιση του οθωμανισμού και στηριζόμενη στην ισλαμική ιδεολογία. Ο Μπεχλούλ Οζκάν, καθηγητής των διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Μαρμαρά και πρώην φοιτητής του Νταβούτογλου εξηγεί έτσι τη φιλοσοφία του πρώην δασκάλου του: «Σύμφωνα με τον Νταβούτογλου, η Τουρκία θα πρέπει να επιβληθεί των γειτόνων γύρω τους – τη μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια, τον Καύκασο για να δημιουργήσει γύρω της μια «αλάνα χαγιάτι» (ζωτικός χώρος – μετάφραση) – διότι μόνο έτσι αυτή θα μπορούσε σε παγκόσμια δύναμη επωφελούμενη απ’ το οθωμανικό παρελθόν της και απ’ την γεωγραφική της δυνατότητα.
Άρα όπως φαίνεται, χώρες όπως η Αλβανία, μια περιοχή με μουσουλμανικό πληθυσμό στα Βαλκάνια και που είναι η τελευταία που ανάμεσα στα κράτη της περιοχής που χώρισε απ’ το πλαίσιο της οσμανικής αυτοκρατορίας, μπορεί να βρεθεί στο επίκεντρο αυτής της στρατηγικής.
Ωστόσο το ερώτημα είναι πηγαίνει τούτο αντίθετα με την διακηρυγμένη επιθυμία των αλβανών να προχωρήσουν προς την ΕΕ; Μπορεί να συμβιώσει η επιθυμία της Τουρκίας για να δημιουργήσει μελλοντικά ένα δικό της πόλο ως υπερδύναμη με επιρροή με την ευρωπαϊκή ταυτότητα μας; Γνωρίζει ο Έντι Ράμα και η Αναγέννηση ότι ο εναγκαλισμός αυτού τούτου του δρόμου μέσω της ανακύρηξης ως «στρατηγικού συμμάχου», μπορεί να απομονώσει τη χώρα απ’ τους φυσικούς της συμμάχους;
«Στην περίπτωση που η Αλβανία είναι προσβλέποντας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως τουλάχιστον διακηρύσσει επίσημα, θα πρέπει να επιδείξει προσοχή ως προς αυτό που επιθυμεί. Δεν πρέπει να επιτρέψει στον Ερντογάν να κυριαρχήσει τη χώρα. Η ΕΕ δεν θα δεχτεί κανένα νέο μέλος που είναι βαθιά συνδεδεμένο με τον Ερντογάν, ειδικά τώρα που η δημοσίως γνωστή επιθυμία του για να κυριαρχήσει τα Βαλκάνια μπορεί να τη βλέπουν όλοι» έγραφε ο Alon Ben - Meir, τον περασμένο Μάη στο The Globalist. Εκείνος εξηγεί ότι «Οι τουρκικές επενδύσεις στην Αλβανία είναι επιλεκτικές και υπολογισμένες με στρατηγικό τρόπο. Αυτές συμπεριλαμβάνουν την ιδιοκτησία της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας στη χώρα, υδροηλεκτρικά έργα, το χαλυβουργείο, καθώς και τον πρώην κρατικό φορέα «Albtelecom” ή την κινητή τηλεφωνία «Eagle Mobile”. Συμπερασματικά αυτό επέμενε ότι «ο σκοπός του Ερντογάν είναι να προσφέρει στην Αλβανία μερικές μικρές δόσεις οικονομικής ανάπτυξης, έως ότου η χώρα υποκύψει πλήρως σ’ αυτόν».
Έχει όμως αρχίσει να εκτυλίσσεται αυτό το σενάριο που μοιάζει απίθανο σε πρώτη όψη; Τα γεγονότα δεν λείπουν. Το Lapsi.al επιστρέφει ακόμη μια φορά στα αρχεία του για να τα ερευνήσει.
Η Αλβανία έχει αποδείξει ότι δεν είναι σε θέση να πει όχι στην Τουρκία στην εξωτερική πολιτική. Η πιο συζητημένη περίπτωση είναι αυτή της ψηφοφορίας άντι Τραμπ ώστε να μεταφέρει στα Ιεροσόλυμα την πρεσβεία της χώρας του, αναγνωρίζοντας τα έτσι ως τη μόνη πρωτεύουσα του Ισραήλ. Παρόλο που πολλοί σχολιαστές εκτιμούν ότι η ψήφος της Αλβανίας στον ΟΗΕ ενάντια στην αμερικανική στάση ήταν συγχρονισμένη και με τις βασικές χώρες μέλη της ΕΕ, δεν είναι λίγοι όσι βλέπουν από πίσω το χέρι του Ερντογάν. Και όχι αδικαιολόγητα. Αφού ο αμερικανός πρόεδρος έκανε γνωστή τη μονομερή απόφαση του για την αναγνώριση των Ιεροσολύμων ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, ο Ερντογάν δήλωσε σε ένα πολιτικό συλλαλητήριο στις αρχές Δεκεμβρίου: «Εμείς θα χρησιμοποιήσουμε ότι τα μέσα ενάντια στην πράξη αυτή».
Δεν είναι γνωστό εάν ένα απ’ τα μέσα αυτά που χρησιμοποιήθηκε έναντι της κυβέρνησης Ράμα, αλλά γεγονός είναι ότι στη συνεδρίαση της Διάσκεψης για την Ισλαμική Συνεργασία, που έγινε το Δεκέμβριο στην Κωνσταντινούπολη και στην ψηφοφορία για το ψήφισμα του ΟΗΕ, τα επίσημα Τίρανα αραδιάστηκαν ανάμεσα στις πλέον ριζοσπαστικές χώρες κατά της απόφασης Τραμπ. Τούτο οδήγησε όλη την εγχώρια πολιτική και στην Αλβανία και στο Κόσοβο να κραυγάσουν ως σκάνδαλο. Ενώ ο βουλευτής Μπεν Μπλιούσι είπε: «Τίποτε δεν δικαιολογεί την ψήφο της Αλβανίας στον ΟΗΕ. Ούτε η σχέση με την Ευρώπη, ούτε η σχέση με τις ΗΠΑ, ούτε η σχέση έναντι της ιστορίας και ούτε αυτή έναντι του δικαίου. Όντας μη στρατηγική και ούτε συμβατή με τις αρχές η ψήφος κατά των ΗΠΑ έχει μεγαλύτερη αξία για την Τουρκία παρά για την Αλβανία και τούτο είναι ακόμη πιο βαρύ και κακόγουστο και ακόμη περισσότερο άδικο».
Η Αλβανία δεν έχει μπορέσει να αρνηθεί και στα συνεχή αιτήματα του Ερντογάν ώστε να κατατρέξει αυτήν που η επίσημη τουρκική πολιτική αποκαλεί ως τρομοκρατική οργάνωση, τη FETO, και που την έχει ανακηρύξει υπεύθυνη για το πραξικόπημα το καλοκαίρι 2016. Από τις 5 Μάη 2015, όταν πλέον η ανοιχτή ρήξη με τον Φετουλάχ Γκιουλέν είχε ξεκινήσει και η καταδίωξη των παράλληλων δομών του είχε ανοίξει (μετά το σκάνδαλο παρακολουθήσεων και των κατηγοριών σε υπουργούς για διαφθορά), ο Ερντογάν απευθύνοντα στους αλβανούς ηγέτες στα πλαίσια επίσκεψης στα Τίρανα: «Εσείς είστε εις γνώση ότι εμείς στην Τουρκία πολεμούμε ενάντια σε μια παράλληλη δομή που έχει δημιουργηθεί. Εμείς τη θεωρούμε επισήμως τρομοκρατική οργάνωση που απειλεί το κράτος μας, το λαό μας. Ο πόλεμος ενάντια σ’ αυτή την οργάνωση στη χώρα μας και παντού θα συνεχιστεί αδιάκοπα. Εγώ γνωρίζω ότι αυτή η δομή έχει τη δράση της και στην Αλβανία, σ΄ αυτή τη φίλη και αδελφή χώρα».
Αλλά μετά το πραξικόπημα η Τουρκική πίεση μεγάλωσε. Αξιόπιστες πηγές μιλούν για περίπου 450 αιτήματα για έκδοση διάφορων Γκιουλενιστών που έχουν έρθει απ’ την Άγκυρα. Έναντι τους η αλβανική κυβέρνηση έως σήμερα παίζει διπλό παιχνίδι. Έχει παραδεχτεί την πώληση και αλλαγή ιδιοκτησίας των τουρκικών κολλεγίων που κατηγορούνται απ’ την Τουρκία ως παράλληλοι οργανισμοί, αλλά έχει προσέξει να κλείσει πάντοτε το ένα μάτι στον Ερντογάν.
Μερικοί ανώτεροι κοσοβάροι πολιτικοί παραδέχονται να έχουν ακούσει απ’ το στόμα του αλβανού πρωθυπουργού, ότι με έναν ηγέτη όπως ο Ερντογάν δεν γίνονται αστεία, μετά απ’ το σκάνδαλο που ξέσπασε στην Πρίστινα με αφορμή την συμμορίτικη απέλαση των 6 γκιουλενιστών. Και ο πρώτος που υπέστη στην πλάτη του τις συνέπειες της αντίθεσης στην πράξη αυτή ήταν ο κοσοβάρος πρωθυπουργός Ραμούς Χαραντόναϊ. Ο τούρκος αυταρχικός του επιτέθηκε βίαια: «Πως μπορείς να ταΐζεις τέτοιους ανθρώπους που έχουν κάνει απόπειρα ενός πραξικοπήματος στην Τουρκία, που αποδέχεται το Κόσοβο σαν ένα αδελφό. Θα λογοδοτήσεις κι εσύ για τούτο. Οι αδελφοί μου κοσοβάροι δεν δίνουν αξιοπιστία σε ένα πρωθυπουργό όπως εσύ. Οι αδελφοί μου οι κοσοβάροι, τους κοσοβάρους που γνωρίζω και τους ξέρω, θα απαιτήσουν λογαριασμό από σένα για τούτο. Εγώ το ξέρω και τούτο», είπε ο Ερντογάν στη διάρκεια πολιτικού συλλαλητηρίου.
Με όσο φαίνεται αυτό ήταν ένα σήμα επαρκή για τον ίδιο το Ράμα. Στο ίδιο μήκος κύματος ο αλβανός πρωθυπουργός, σε μια συνέντευξη στην Ίλβα Τάρε εκφράστηκε ενάντια σ’ αυτό που εκτιμούν όλες οι δυτικές κανονικές δημοκρατίες. Ασπάστηκε δημόσια τη θέση του Ερντογάν ότι το πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 είχε οργανωθεί απ’ τη FETO. Ονόμασε τους ανθρώπους αυτούς «επικίνδυνο δίκτυο» και παραδέχτηκε ότι η αλβανική κυβέρνηση «τους έχει υπό παρακολούθηση».
Ουδείς μπορεί να στοιχηματίσει μετά απ’ αυτές τις δηλώσεις για το τι μπορεί να συμβεί στην περίπτωση που η πίεση απ’ την Άγξυρα για την καταδίωξη τους αυξηθεί…
Η Αλβανία χαίρεται και των τουρκικών επενδύσεων ανεξαρτήτως της πολιτικής οπισθοφυλακής που αυτές διαθέτουν ως προέκταση της ιδέας για να μετατρέψουν την πάλαι ποτέ αυτοκρατορία σε μια υπερδύναμη του αυριανού κόσμου. Η Άγκυρα είναι σήμερα ο δεύτερος σημαντικότερος οικονομικός εταίρος μας. οι τουρκικές επενδύσεις πιάνουν το ποσό των 2.7 δισεκατομμυρίων Δολαρίων, οι απασχολούμενοι σ’ αυτές 11 χιλιάδες αλβανοί, ενώ ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών περίπου στα 460 εκατομμύρια Ευρώ, που αποβλέπουν να διπλασιαστεί, αυτά ομολογούν με καύχημα οι τούρκοι διπλωμάτες στα Τίρανα. Με το ίδιο αίσθημα θριάμβου ο Ερντογάν ομολόγησε σε συνέντευξη του στο “Top Story”: «Δεν γνωρίζω πόσες επενδύσεις έρχονται απ’ την ΕΕ, αλλά ωστόσο εμείς δεν σταματάμε».
Αλλά τι έχει πίσω απ’ αυτή την επιθυμία να μην σταματήσει; Είναι αυτά τα χρήματα που έρχονται απ’ την Ανατολία «Δώρο δηλητηριασμένο»; Μοιάζουν οι τούρκικες επενδύσεις με τα 30 εκατομμύρια που δώρησε ο Ερντογάν για την ανέγερση του τζαμιού στα Τίρανα; Εδώ και καιρό κυκλοφορούν λόγια ότι ο Ερντογάν έχει θέσει όρο για τη συμμετοχή του στα εγκαίνια του έργου που ο ίδιος χρηματοδότησε, το κεφάλι του επικεφαλής των αλβανών μουσουλμάνων, που εκείνος τον θεωρεί ως ένα στοιχείο του γκιουλενιστικού δικτύου.
Το πιο εμβληματικό παράδειγμα των επενδύσεων του δίδυμου Ράμα – Ερντογάν στην Αλβανία είναι το σχέδιο για το αεροδρόμιο στον Αυλώνα. Οι δύο οι επιχειρηματίες που έχουν καθοριστεί απ’ τους ανάλογους πολιτικούς είναι γεμάτοι με σκιές υποψίας. Ο τούρκος εταίρος, Μεχμέτ Τσεγκίζ, ο κατασκευαστής του αεροδρομίου της Πόλης είναι μέρος μιας κάστας επιχειρηματιών, δίπλα στο κόμμα του Ερντογάν, ΑΚΡ, του αποκαλούμενους οι Τίγρεις της Ανατολίας. Η έγκυρη γερμανική εφημερίδα “Sudeutsche Zeitung” έχει αναφέρει ότι απ’ τη στιγμή που ο Ερντογάν ανήλθε στην εξουσία το 2002, ο Μεχμέτ Τσεγκίζ έχει επωφεληθεί δημοπρασίες της τάξης των 50 δισεκατομμυρίων, ή περισσότερα από 3 δις το χρόνο.
Ωστόσο η Washington Post εκτιμά ότι ο Τσεγκίζ είναι το τυπικό παράδειγμα του πελατειακού καθεστώτος στην Τουρκία. Το 2012 όταν ο Τσεγκίζ μαζί με δύο άλλες εταιρείες που παρουσίασαν προσφορά για το αεροδρόμιο στον Αυλώνα, έχουν καρπωθεί τη σύμβαση για το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, η Τουρκική Εισαγγελία, όπως αναφέρει το Ρόϋτερς έχει εκδώσει εντάλματα σύλληψης για τον Μεχμέτ Τσεγκίζ και μερικούς επιχειρηματίες κοντά με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Φυσικά η υπόθεση έκλεισε πολιτικά. Έναντι των δημοσιογράφων και των εισαγγελέων που κατήγγειλαν την διαφθορά της τουρκικής κυβέρνησης ξεκίνησε ο διωγμός.
Δεν είναι ανάγκη να επισημανθεί ότι τούτο το παράδειγμα μοιάζει σαν δύο σταγόνες νερού με τις σκοτεινές σχέσεις του πρωθυπουργού Ράμα με τους αλβανούς ολιγάρχες. Το πρότυπο είναι φρικτά όμοιο. Και έτσι έχει συμβεί και με την αεροπορική Αλβανο – Τουρκική αεροπορική εταιρεία, την Albanian Airlines. Για πρώτο φορά το Μάρτιο 2017, ο Ράμα δήλωσε σε μια συνέντευξη: «Εμείς έχουμε ένα σχέδιο να ιδρύσουμε μια αεροπορική εταιρεία που σαν βάση θα έχει την Αλβανία, μια αλβανική αεροπορική εταιρεία σε συνεργασία με τις Turkish Airlines και την αεροπορική εταιρεία AtlasGlobal». Λίγο περισσότερο από μήνα αργότερα υποδέχτηκε τον Εκτελεστικό Διευθυντή των Turkish Airlines, Ilker Ayci, και οι δύο τους συνομίλησαν ενώπιον των μέσων ενημέρωσης όπου ανακοίνωσαν δημόσια το σχέδιο για την δημιουργία γραμμής υπό την προσωπική φροντίδα του τούρκου Προέδρου. «Ο Πρόεδρος μας κύριος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μαζί με τον κύριο Έντι Ράμα έχουν διεξάγει διάφορες συνομιλίες και ένα απ’ τα θέματα που έχουν συζητήσει περισσότερο ήταν η συνεργασία στον τομέα της Αστικής Αεροπορίας, για να αναπτύξουν τη συνεργασία σ’ αυτό το πεδίο και υπό την ισχυρά καθοδήγηση του Πρωθυπουργού της Αλβανίας, μαζί με το όραμα του, και εμείς ως “Turkish Airlines” θα στηρίξουμε τα επιτεύγματα της Αλβανίας αυτά τα χρόνια», δήλωνε ο Αϋτσί.
Ωστόσο το πρόβλημα είναι ότι ως αλβανική εταιρία στη συνεργασία αυτή, εμφανίστηκε αυτή, η ΜΝD Investment, που ιδρύθηκε στις 7 Μάη 2018, μόνο εννιά μέρες νωρίτερα απ’ την κυβερνητική απόφαση που κατέστησε αυτή συνέταιρο της Air Albania. Ο ιδιοκτήτης της είναι ο πρόεδρος του ποδοσφαιρικού συλλόγου Φλιαμουρτάρι, ο Σινάν Ιντρίζι. «Ο Ιντρίζι, ένα άγνωστο άτομο για το κοινό, δεν διαθέτει καμιά δραστηριότητα στην Αλβανία και δεν έχει να επιδείξει καμιά επιχείρηση σε καμιά άλλη χώρα του κόσμου. Σε μερικές πρόσφατες δημόσιες εμφανίσεις του, έχει δηλώσει ότι διαθέτει επιχειρηματικές επαφές στην Τουρκία, όπου φέρεται να έχει ζήσει για πολλά χρόνια πριν επιστρέψει στην Αλβανία το 2014, αλλά δεν έχει δώσει λεπτομέρειες ή κάποια δημόσια αναφορά.
Το μόνο πράγμα που είναι γνωστό είναι ότι απ’ το 2014 είναι ένας απ’ τους ιδιοκτήτες και διαχειριστές του Ποδοσφαιρικού Συλλόγου Φλιαμουρτάρι», έγραψαν οι τοπικές εφημερίδες. Ίσως δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα απ’ ότι τούτος ο επιχειρηματίας που γεννήθηκε εκ του μηδενός για να ακολουθήσει το ερντογανικό μοντέλο το οποίο μέρα με την ημέρα ασπάζεται ο Έντυ Ράμα. Όλο και περισσότερο γίνεται ξεκάθαρο ότι το μοντέλο αυτό δεν έχει τίποτε κοινό με εκείνο των ελευθεριών, της έντιμης ανταγωνιστικότητας και μιας εξωτερικής πολιτικής προ δυτικής, που αποτελούν την αλβανική παράδοση των 3 τελευταίων δεκαετιών.
Στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι ζήτημα δημοκρατίας, που μετατρέπεται σε ζήτημα στρατηγικής όταν έρχεται η δουλειά στις μακροπρόθεσμες βλέψεις του σουλτάνου της Κωνσταντινούπολης. Το όνειρο του για να αναστήσει την πάλαι ποτέ αυτοκρατορία με βάση την οσμανική νοσταλγία, τις στρατηγικές επενδύσεις και την αναβίωση του Ισλάμ, αφήνει τα ίχνη της και στην Αλβανία.
Τώρα για τώρα ο Έντι Ράμα κάνει σαν να μην το βλέπει αυτό. Ειδικά στη δύση χρησιμοποιεί μια διττή γλώσσα. Στα πλαίσια συνέντευξης του για το France 24, στα τέλη Μάη 2018, ευθυγραμμίστηκε με την ευρωπαϊκή νοοτροπία, τοποθετώντας την Τουρκία στο ίδιο επίπεδο με την Ρωσία. Δεν ανέφερε κανένα θετικό ορισμό για τον μεγάλο αδερφό του και παρουσίασε την Αλβανία ως μια ελεύθερη αγορά όπου καθένας μπορεί να επενδύσει,συμπεριλαμβανομένων των ρώσων και τούρκων, αλλά «λησμονώντας» ότι επενδύσεις όπως αυτές του αεροδρομίου δεν είναι προϊόντα της ελεύθερης αγοράς, αλλά καρποί πολιτικής βούλησης.
Έως πότε ο αλβανός πρωθυπουργός θα συνεχίσει μ’ αυτή τη διττή γλώσσα και συμπεριφορά; Τούτο είναι δύσκολο να το πει κανείς. Αλλά αυτό το οποίο είναι γνωστό είναι ότι και τα δύο σχέδια, αυτό της Αλβανίας προς την ΕΕ και αυτό του Ερντογάν να τη συμπεριλάβει τη χώρα στην ομπρέλα μιας αναβιωμένης αυτοκρατορίας, δεν μπορούν να συμβιώσουν. Η σύγκρουση θα συμβεί οπωσδήποτε. Μόνο που ο χρόνος πότε δεν είναι γνωστός. 

 http://tachydromos.org/2018/08/09/politike/analuse-sto-lapsial-tetarte-8-augoustou-2018-pou-odegei-te-khora-e-skoteine-skhese-rama-erntogan.html