Κούβα: Προσοχή στα (ωραία) παραμύθια

Σάββατο, 24 Αυγούστου 2013... Κουβανοί γιατροί φτάνουν στο αεροδρόμιο της Ρεσίφε στη Βραζιλία (με αριστερή κυβέρνηση τότε, υπό την ηγεσία της Dilma Rousseff). Κουνούν σημαιάκια και χαμογελούν (φωτο). Ήταν οι πρώτοι 206, και θα ακολουθούσαν χιλιάδες για να στηρίξουν το σύστημα υγείας της χώρας. (πηγή: http://www.cubadebate.cu/fotorreportajes/2013/08/26/en-fotos-medicos-cubanos-llegan-a-brasil/#.Xn8Ok4gzabh)

Ήταν άλλη μια πράξη «αλληλεγγύης και ανιδιοτέλειας». Δεκάδες είχαν προηγηθεί και πολλές θα ακολουθούσαν. Από Λατινική Αμερική μέχρι Πορτογαλία και Αφρική.

Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς…

Ωραίο το παραμύθι και μεθυστικό, ρομαντικό και συγκινεί. Όμως είναι παραμύθι.

Τίποτα στη ζωή δεν είναι άσπρο μαύρο.

Η Κούβα έχει πολλούς και καλούς γιατρούς. Πάρα πολλούς. Από 9,2 γιατρούς ανά 10.000 κατοίκους το 1958, έφτασε σε 59 το 2000. Έχει τους περισσότερους στον κόσμο, με βάση τον πληθυσμό (πηγή: https://web.archive.org/web/20100619225952/http://lanic.utexas.edu/project/asce/pdfs/volume12/sixto.pdf).

Το προσδόκιμο ζωής στο νησί είναι υψηλότερο από ό,τι στις ΗΠΑ και οι Κουβανοί έχουν σχεδόν τρεις φορές περισσότερους γιατρούς ανά κάτοικο. (πηγή: https://www.who.int/gho/health_workforce/physicians_density/en/)

Μπράβο τους!

ΑΛΛΑ

ΔΕΝ είναι ζήτημα αλληλεγγύης και ανθρωπισμού, όπως μάς ενημερώνει η προπαγάνδα. Είναι μια πολύ ωραία και -για πολλούς- τίμια εθνική μπίζνα για να επιβιώσει η χώρα (σε κατάσταση εμπάργκο από τις ΗΠΑ) με ένα “προϊόν” που της… περισσεύει. Με άλλους όρους: ιατρική διπλωματία ή αλλιώς “δείχνουμε το καλό πρόσωπο της χώρας”. Μόνο το 2019 το πρόγραμμα απασχόλησε περίπου 28.000 από το υγειονομικό προσωπικό της Κούβας σε δεκάδες χώρες.

Με το αζημίωτο; Όχι βέβαια.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Βραζιλίας, η χώρα πλήρωσε περίπου 3.600 δολάρια ανά ιατρό το μήνα στην κυβέρνηση της Κούβας.

Με 8.300 γιατρούς στην Κούβα μεταξύ 2013-2018 (προτού διαταραχθούν οι σχέσεις τους), αυτό σήμαινε έσοδα περίπου 360 εκατομμύρια δολάρια ετησίως για το νησί της Καραϊβικής. (πηγή: https://time.com/5467742/cuba-doctors-export-brazil/__

Τα ίδια και στην Βενεζουέλα. Με τη διαφορά ότι εκεί η Κούβα πληρώθηκε σε είδος. Πετρέλαιο. (πηγή: https://www.ft.com/content/12bd92f8-1bae-11d9-8af6-00000e2511c8)

Όσο για τους Κουβανούς γιατρούς, τα πράγματα είναι απλά. Ο μισθός τους στο νησί είναι 50-60 δολάρια.

Πηγαίνοντας σε αυτές τις αποστολές τον αυξάνουν θεαματικά. (πηγή: https://adncuba.com/tags/medicos-cubanos)

Κουβανός γιατρός: «Πήγα στην Αϊτή γιατί έπρεπε να φάω. Ο μισθός εδώ δεν ήταν αρκετός» (πηγή: https://theconversation.com/castros-legacy-cuban-doctors-still-go-abroad-but-its-no-longer-driven-by-international-solidarity-65181)

Βέβαια ο μισθός δεν καταβάλλεται στους ίδιους, αλλά στο κράτος. Με τη σειρά του αυτό δίνει ένα μέρος (από 10% έως 30%) στους γιατρούς.

Είναι ξεκάθαρο ότι ουσιαστικά μιλάμε για “ενοικιαζόμενο προσωπικό” μέσω διακρατικών συμφωνιών, πολλές φορές μυστικών. «Η ζωή στη χώρα μας είναι πολύ δύσκολη και ο μισθός είναι πολύ κακός. Εδώ κερδίζουμε χρήματα για την Κούβα και για εμάς … Ένα μέρος για τη χώρα και ένα μέρος για κάθε άτομο» (πηγή: https://www.theguardian.com/global-development/2019/nov/08/cuba-secret-deal-to-monetise-medics-working-in-qatar)

Υπάρχουν και σοβαρές καταγγελίες για θέματα ιατρικής δεοντολογίας. Carlos Moisés Ávila, Κουβανός γιατρός: «Θέλουν στρατιώτες, όχι γιατρούς» (πηγή: https://www.bbc.com/news/uk-48214513)

Το θέμα είναι τεράστιο και σύνθετο.

Πριν λίγες μέρες το “Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor” των ΗΠΑ εξέδωσε ανακοίνωση δυο προτάσεων. https://twitter.com/StateDRL/status/1242859108874813441 Στην πρώτη λέει την αλήθεια, ότι δηλαδή η κυβέρνηση της Κούβας παρακρατεί ένα μεγάλο μέρος του μισθού των γιατρών και των νοσηλευτών. Στην δεύτερη καλεί ουσιαστικά τις χώρες να σταματήσουν να προσλαμβάνουν Κουβανούς γιατρούς. Όμως δύσκολα, τούτη την ώρα, οι ΗΠΑ του Τραμπ (και πολλές άλλες χώρες της δύσης) έχουν το ηθικό πλεονέκτημα για μια τέτοια παρότρυνση.

Η Κούβα απάντησε με τη φράση «είναι ανιδιοτελές έργο» (πηγή-κρατικό κουβανικό ΜΜΕ: http://www.radiohc.cu/en/noticias/nacionales/217828-us-government-urges-nations-to-reject-medical-aid-from-cuba)

Ανιδιοτέλεια: «χαρακτηριστικό του ανθρώπου του οποίου οι πράξεις δεν υπαγορεύονται από το συμφέρον ή το προσωπικό όφελος» (https://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B1)

Ας κλείσουμε έτσι.

Yaili Jiménez Gutierrez (Κουβανός γιατρός που πήγε στην Βραζιλία ως “ενοικιαζόμενος” και αποφάσισε να μείνει εκεί): «Όταν φεύγεις για πρώτη φορά από την Κούβα, ανακαλύπτεις πολλά πράγματα για τα οποία ήσουνα τυφλός. Έρχεται καιρός που κουράζεσαι να είσαι σκλάβος» (πηγή: http://archive.fo/8fCUX)

Καλή δύναμη. Και προσοχή στα (ωραία) παραμύθια.

 

Δημήτρης Αλικάκος