200 χρόνια από το 1821: Ο εξοστρακισμός της επανάστασης από το Ίδρυμα Ωνάση

Έναν ευφάνταστο όσο και πρωτότυπο τρόπο να τιμήσει την ελληνική Επανάσταση του 1821 βρήκε το Ίδρυμα Ωνάση. Στην πρωτοβουλία του με τίτλο «1821-2121 Past Forward – Η Επανάσταση έρχεται από το μέλλον» καλεί τους συμμετέχοντες να φανταστούν την επανάσταση που θα γίνει σε… 100 χρόνια!

Παρακάτω παραθέτουμε εκτενή αποσπάσματα από την εν λόγω δράση:

• «Διακόσια χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, στο ΙΔΡΥΜΑ ΩΝΑΣΗ κοιτάζουμε το αύριο και φέρνουμε μαζί σας στο προσκήνιο την Ελλάδα του μέλλοντος και τα νέα ιδανικά για τα οποία θα αξίζει να επαναστατήσει κανείς. Γιορτάζουμε τη μεγάλη ιστορική επέτειο, ανοίγοντας μια δημόσια συζήτηση για το πώς θα είναι η Ελλάδα το 2121».
  
• «Το ΙΔΡΥΜΑ ΩΝΑΣΗ καλεί όλους τους ενεργούς, ανήσυχους πολίτες, να μοιραστούν τις ιδέες, τις απόψεις και τις σκέψεις τους πάνω σε ερωτήματα από το μέλλον: Τι θα πει να είναι κανείς Έλληνας το 2121; Τι θα πει επανάσταση για εσάς; Θα σημαίνει το ίδιο σε 100 χρόνια; Αν το ζήτημα του 1821 ήταν η ελευθερία, ποιο είναι το πιο επιτακτικό αίτημα του 2121;».
  
• Στο ίδιο πλαίσιο, το Ίδρυμα, σε συνεργασία με την MRB, διεξάγει «πανελλήνια έρευνα στο ευρύ κοινό και σε φορείς για την επανάσταση του 1821 και για το πώς η έννοια της επανάστασης εκλαμβάνεται σήμερα, αλλά και στο μέλλον».

Μέσα από αυτόν τον μεταμοντέρνο αχταρμά, το Ίδρυμα αποτρέπει κάθε σοβαρή συζήτηση γύρω από το 1821. Και αυτό διότι μετατοπίζει ένα πολύ συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, με πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο σε ενα πλήρως αδιευκρίνιστο, ως προς τις συνθήκες που θα επικρατούν, μέλλον. Με μια μονοκονδυλιά εξοστρακίζει την επανάσταση του 1821, τους λόγους, τις αιτίες, τις συγκρούσεις και τα διακυβεύματα που την πλαισιώνουν σε μία φαντασιακή πραγματικότητα. Έτσι, το γεγονός απο-ιστορικοποιείται, μετασχηματίζεται σε μια φάρσα μακριά τόσο από το τότε όσο και από το σήμερα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η συζήτηση για την επανάσταση του ‘21 γίνεται ανώδυνη. Δίχως αρχή μέση και τέλος, όπου η συγκεκριμένη ιστορική ανάλυση αντικαθίσταται από έναν χυλό ατάκτως ειρημένων ιδεών.

Αν η πρώτη παράμετρος της εν λόγω δράσης σχετίζεται με την από-ιστορικοποίηση του ‘21, η δεύτερη αφορά στην από-εννοιοποίηση της ίδιας της έννοιας της επανάστασης. Το ερώτημα «τι θα σημαίνει επανάσταση σε 100 χρόνια από σήμερα», σχετίζεται περισσότερο με μια εξάσκηση του φαντασιακού, παρά με μια συζήτηση γύρω την έννοια, η οποία, σε τελική ανάλυση, δεν σημαίνει τίποτα αν δεν γίνει κατανοητή μέσα στην ιστορικότητά της. Με την απαλλοτρίωση της έννοιας από το ιστορικό της πλαίσιο και τη μεταφορά στο μακροπρόθεσμο μέλλον, η έννοια αποφορτίζεται και χάνει το περιεχόμενό της. Με αυτόν τον τρόπο μετατρέπεται σε ένα παιχνίδι λέξεων και η ριζοσπαστικότητά της χάνεται.

Αφού εξοστράκισε από τη συζήτηση το γεγονός (1821) και αποτίναξε την έννοια από το φορτίο της, το τρίτο που άρρητα επιτυγχάνει το Ίδρυμα είναι να εξοβελίζει και την ίδια την πράξη. Για να μπορέσει μια έννοια να συνδεθεί με τους ανθρώπους θα πρέπει αυτή η έννοια να τους αφορά στο σήμερα. Όταν το Ίδρυμα καλεί τους πολίτες να μιλήσουν για τη (φανταστική) επανάσταση του 2121, αυτόματα αποσπά την έννοια της επανάστασης από την πράξη της. Η πράξη καθίσταται μη-πράξη. Για την ακρίβεια, καθώς η πράξη μετατίθεται στο πλαίσιο της συγγραφής ενός μελλοντικού και φανταστικού γεγονότος τότε και η ίδια η πράξη μετατοπίζεται στο πεδίο ενός ανερμάτιστου και κατακερματισμένου λόγου.

Έχοντας πλέον απο-ιστορικοποιήσει και απο-εννοιοποιήσει την επανάσταση και αφού την έχει μεταφέρει σε ένα μακρινό μέλλον όπου η επανάσταση δεν επιδέχεται οποιασδήποτε πράξης, η έννοια γίνεται ανώδυνη. Η όποια συμμετοχή των ανθρώπων στη συζήτηση γίνεται, τελικά, μέσω… avatar, όπου ο κάθε ένας φτιάχνει το φαντασιακό του προσωπείο με το οποίο ενδύονται οι, εξίσου φανταστικές, πράξεις και σκέψεις του.

Πηγή: ημεροδρόμος