Ο χάρτης του Τσαβούσογλου και η λογική του Καραγκιόζη

Του Άγγελου Συρίγου*

Ο χάρτης της ανατολικής Μεσογείου που παρουσίασε ο τούρκος υπουργός εξωτερικών στη σύνοδο των διπλωματικών υπαλλήλων της γείτονος χώρας δεν πρέπει να μας ξενίζει.

Είναι ο ίδιος ακριβώς χάρτης που δημοσιεύθηκε στην τουρκική εφημερίδα της κυβερνήσεως στις 27 Απριλίου 2012 (Resmi Gazete 28.276), δέκα ημέρες πριν τις εθνικές εκλογές στην Ελλάδα. Με αυτόν εκχωρήθηκαν θαλάσσιες περιοχές δυτικώς της Κύπρου και νοτίως της Ρόδου και του Καστελόριζου στην κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ. Κριτήριο προς τα δυτικά (στην Ελλάδα) ήταν ο 28ος και προς τα ανατολικά (στην Κύπρο) ο 32ος Μεσημβρινός. Έκτοτε, το βόρειο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου ανάμεσα στην Κύπρο και στη Ρόδο κατέστη και επισήμως αντικείμενο διεκδικήσεως από την Τουρκία. Οι Τούρκοι φρόντισαν να αποστείλουν τον σχετικό χάρτη και στα Ηνωμένα Έθνη, προσπαθώντας να αντλήσουν νομιμοποίηση από τη δημοσιότητά του.

Ο Τσαβούσογλου απλώς επανέλαβε αυτό που πρέπει εφεξής να θεωρούμε ως πάγια θέση της Τουρκίας για την ανατολική Μεσόγειο. Ο χάρτης αυτός εξηγεί και τις τουρκικές απόψεις περί διαμοιρασμού ή συνδιαχειρίσεως ή συνεκμεταλλεύσεως του θαλάσσιου πλούτου της ανατολικής Μεσογείου. Είναι η

φράση «καζάν-καζάν» (ή win-win ή και οι δύο κερδισμένοι) που συχνά χρησιμοποιεί ο Ερντογάν για να εξηγήσει τις απόψεις του για την επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία θεωρεί ότι της ανήκει όλη η περιοχή που εμπεριέχεται στον χάρτη. Είναι όμως διατεθειμένη να συζητήσει για το πώς θα εκμεταλλευτεί πιθανά ενεργειακά κοιτάσματα που βρίσκονται στην εναπομείνασα ελληνική υφαλοκρηπίδα και στην κυπριακή ΑΟΖ. Πρόκειται για τις περιοχές υφαλοκρηπίδας νοτίως της Ρόδου, της Κάσου, της Καρπάθου και της Κρήτης καθώς και για περιοχές της ΑΟΖ νοτίως της Κύπρου, στα οριοθετημένα τεμάχια της κυπριακής Δημοκρατίας. Κατά κυριολεξίαν πρόκειται για διανομή που θυμίζει την κλασσική φράση του Καραγκιόζη: «ένα για εμένα, ένα ελόγου μου, ένα η αφεντιά μου κι ένα σε εσένα».

Είναι προφανές ότι οι τουρκικές απόψεις δεν έχουν καμία σχέση με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και τον τρόπο που εφαρμόζεται από όλα τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου (πλην της νότιας Σινικής Θάλασσας, όπου κι εκεί εμφανίζονται καινοφανείς αντιλήψεις). Η Τουρκία διεκδικεί περιοχές με τις οποίες όχι μόνον δεν έχει στοιχειώδη γεωγραφική γειτνίαση αλλά δεν έχει ούτε θαλάσσιο μέτωπο. Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι διαχρονικά η τουρκική στάση σε αυτά τα ζητήματα και αυτή πρόκειται να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Εκτός από το διεθνές δίκαιο θα χρειασθούμε ισχύ και σοβαρές στρατιωτικές συμμαχίες στην περιοχή μας.

*Ο κ. Άγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου & εξωτερικής πολιτικής και Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας στην Α' Αθηνών.