Ο Rothbard υποστήριξε ότι οι κομμουνιστικές απόψεις του Μαρξ σχετικά με την ιστορία, την ιδιοκτησία, το γάμο και πολλά άλλα, είχαν τις ρίζες τους στον αιματηρό μιλλεναριανισμό (Χιλιασμό) του μεσαίωνα. Έτσι, ο Rothbard παρουσιάζει το μαρξισμό ως Θρησκευτικό δόγμα. Το αποτέλεσμα του έργου του Μαρξ ήταν μια κοσμική θρησκεία και όχι μια επιστημονική θεωρία
του Yuri N. Maltsev
Απόδοση: Μιχάλης Γκουντής και Ευθύμης ΜαραμήςΕισαγωγή
Ο Rothbard ήταν ο πρώτος ιστορικός οικονομικής σκέψης στη Δύση που
πραγματοποίησε μια προσεκτική ανάλυση του μαρξισμού υπό την πραγματική
αυστριακή οπτική. Στην ανατομική του μελέτη για τον Μαρξ, ο Rothbard
αναλύει τον μαρξισμό σε πέντε κεφάλαια των Κλασικών Οικονομικών
του. Εδώ, ο Rothbard δεν συζητά μόνο τα αναλυτικά στοιχεία των
Μαρξιστικών οικονομικών, αλλά και το φιλοσοφικό, θρησκευτικό και
πολιτικό υπόβαθρο στο σύστημα του Μαρξ. Ο Rothbard υποστήριξε ότι οι
κομμουνιστικές απόψεις του Μαρξ σχετικά με την ιστορία, την ιδιοκτησία,
το γάμο και πολλά άλλα, είχαν τις ρίζες τους στον αιματηρό μιλλεναριανισμό (Χιλιασμό)
του μεσαίωνα.
Έτσι, ο Rothbard παρουσιάζει το μαρξισμό ως Θρησκευτικό δόγμα. Το αποτέλεσμα του έργου του Μαρξ ήταν μια κοσμική θρησκεία και όχι μια επιστημονική θεωρία.
«Στην πραγματικότητα», έγραψε ο Rothbard,
Κατά την εφαρμογή αυτού του μαρξιστικού οράματος, 60 εκατομμύρια Σοβιετικοί που δεν μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτό το μεγαλειώδες κάδρο, εξολοθρεύτηκαν σε κάποιο τερατώδες Γκούλαγκ.5 Σύμφωνα με τον Grigori Malenkov, στενό συνεργάτη του Στάλιν και αργότερα γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, τα θύματα ήταν «επιτρεπτό κόστος» κατά τον «σχηματισμό ενός νέου ανθρώπου του μέλλοντος».6 Αυτές οι εκκαθαρίσεις ήταν εργαλεία αδιάκριτης τρομοκρατίας της σοβιετικής κυβέρνησης εναντίον των πολιτών της – κανείς, είτε πιστός είτε άπιστος προς το Κόμμα, είτε Ρώσος είτε Εβραίος, Γεωργιανός ή Ουκρανός, χωρικός ή πνευματικός, δεν είχε ασυλία από τη δίωξη και τον θάνατο. Η θρησκευτική ιδέα του Ιερού Πολέμου κατέλαβε το μυαλό των «αρχιτεκτόνων του μέλλοντος» και γονίδια φόβου εμφυτεύτηκαν σε κάθε ανθρώπινο ον υπό τον σοσιαλισμό.
Η αρχική αιτιολόγηση αυτών των θηριωδιών, έγραψε ο Βρετανός ιστορικός Robert Conquest, βρίσκεται στην καρδιά της «κομμουνιστικής ηθικής» – στην τοποθέτηση του Λένιν ότι «η ηθική μας είναι εντελώς υποταγμένη στα συμφέροντα της ταξικής πάλης του προλεταριάτου» και ότι «όλα όσα γίνονται για τον προλεταριακό σκοπό είναι έντιμα».7 Το κόστος αυτής της ηθικής ήταν τεράστιο:
Ο Rothbard εξέθεσε την απελπιστική ματαιότητα του μαρξιστικού δόγματος για τον νέο άνθρωπο του μέλλοντος, όταν έγραψε:
Σε ένα περιβάλλον επιταχυνόμενου κρατισμού και σοσιαλισμού μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ludwig von Mises στράφηκε προς την ανάλυση των οικονομικών της κυβερνητικής παρέμβασης και του κεντρικού σχεδιασμού. Η εργασία του «Οικονομικός υπολογισμός στη σοσιαλιστική Κοινοπολιτεία»10 η οποία γράφτηκε το 1918 αμέσως μετά τη Μπολσεβίκικη Επανάσταση στη Ρωσία, έδειξε για πρώτη φορά ότι οποιαδήποτε οικονομία στερείται ενός συστήματος ελεύθερων τιμών δεν θα μπορούσε να υπολογίσει ορθολογικά το κόστος ή να διαθέσει αποτελεσματικά τους πόρους στους πιο επείγοντες σκοπούς. Από αυτή την άποψη, ο σοσιαλισμός δεν είναι οικονομικό σύστημα, αλλά μια απλή και ανορθολογική μέθοδος διαχείρισης.
Ο Rothbard ανέπτυξε περαιτέρω τα επιχειρήματα του Mises
στη συζήτηση για τον οικονομικό υπολογισμό. Επιπλέον, ο Rothbard
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι εάν ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να
λειτουργήσει, τότε δεν μπορούν ούτε οι συγκεκριμένες πράξεις
κυβερνητικής παρέμβασης στην αγορά.
Αυτή τη θέση κατέχει σήμερα ένας αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων που μοιράζονται το όραμα του Mises και του Rothbard όσον αφορά τις ενδογενείς ατέλειες του σοσιαλισμού. Ο Paul R. Gregory και ο Robert C. Stuart, σε ένα δημοφιλές βιβλίο για τη Σοβιετική οικονομία, γράφουν:
Η αποτυχία του σοσιαλισμού στη Ρωσία και τα τεράστια δεινά και η εξαθλίωση του λαού σε όλες τις λεγόμενες σοσιαλιστικές χώρες είναι μια ισχυρή προειδοποίηση εναντίον του σοσιαλισμού, του κρατισμού και του παρεμβατισμού στη Δύση.
Ωστόσο, παρά την πρόσφατη κατάρρευση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ρωσία και στην Ανατολική Ευρώπη, ο σοσιαλισμός είναι ακόμα ζωντανός και αυξάνεται στον δυτικό ακαδημαϊκό κόσμο. Ακόμη και σήμερα, η ύπαρξη των δώδεκα αμερικανικών μαρξιστικών περιοδικών και η διαθεσιμότητα περισσότερων από 400 αμερικανικών πανεπιστημιακών μαθημάτων που δίδονται ανά εξάμηνο για τον μαρξισμό14 αποδεικνύει ότι «το μόνο μάθημα της ιστορίας είναι ότι δεν μας διδάσκει τίποτα», όπως το θέτει ένας δημοφιλής ρωσικός αφορισμός. Χιλιάδες δυτικοί ακαδημαϊκοί ανήκουν σε μια ακμάζουσα βιομηχανία «Μαρξιστικών σπουδών». Το χάσμα που δημιουργήθηκε από την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολή, το οποίο σταμάτησε απότομα τη διάδοση των Μαρξιστικών σπουδών στην Ανατολική Ευρώπη και την πρώην Σοβιετική Ένωση και διέλυσε πολλά ιδρύματα μαρξισμού-λενινισμού εκεί, αντικαταστάθηκε αμέσως από «μαρξιστές μελετητές» της Δύσης. Επιπλέον, διαφορετικά και πολυάριθμα σχολεία όπως η «κοινωνική οικονομία», οι θεσμικοί, οι Κεϋνσιανοί, οι μετα-Κεϋνσιανοί και οι νεοκεϋνσιανοί δανείζονται έντονα από τα ξεπερασμένα δόγματα του μαρξισμού. «Η ακαδημαϊκή θεωρία, με δική της πορεία, κατέληξε σε μια θέση που έχει μεγάλη ομοιότητα με το σύστημα του Μαρξ», παραδέχτηκε ο Joan Robinson, οικονομολόγος που αγαπούσε τον ακαδημαϊκό κόσμο. Και στα δύο, η ανεργία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο.
Έτσι, ο Rothbard παρουσιάζει το μαρξισμό ως Θρησκευτικό δόγμα. Το αποτέλεσμα του έργου του Μαρξ ήταν μια κοσμική θρησκεία και όχι μια επιστημονική θεωρία.
«Στην πραγματικότητα», έγραψε ο Rothbard,
Οι κομμουνιστές σε όλο τον κόσμο πιστεύουν στη θρησκεία τους η οποία είναι μεταμφιεσμένη σε δήθεν επιστήμη. Ο φανατικός κομμουνισμός του Μαρξ ήταν στο στυλ Ιουδαίου Ραβίνου. «Το κλειδί για το περίπλοκο και μαζικό σύστημα σκέψης που δημιούργησε ο Karl Marx, έγραψε ο Rothbard», «είναι στο κάτω κάτω απλό: Ο Karl Marx ήταν κομμουνιστής. […] Με τον ίδιο τρόπο που η επιστροφή του Μεσσία στη χριστιανική θεολογία, θα θέσει τέρμα στην ιστορία και θα δημιουργήσει έναν νέο παράδεισο και μια καινούρια Γη, έτσι και η εγκαθίδρυση του κομμουνισμού θα τερμάτιζε την ανθρώπινη ιστορία »2 Ο «κομμουνιστικός πολιτισμός του αύριο» ήταν ο κύριος διακηρυγμένος στόχος της κυβερνητικής προπαγάνδας στην ΕΣΣΔ και σε άλλες χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Τα συνθήματα-προσευχές του Λένιν, όπως ο «Μαρξισμός είναι Παντοδύναμος επειδή είναι αληθινός!» Ή «Εμπρός, σύντροφοι, προς την τελική νίκη του κομμουνιστικού πολιτισμού!» Κοσμούσαν τα περισσότερα δημόσια κτίρια στην πρώην σοβιετική αυτοκρατορία. Οι κομουνιστικές προσευχές ήταν ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό του εκπαιδευτικού συστήματος.«Ο Μαρξ δημιούργησε έναν πραγματικό ιστό από πλάνες. Κάθε κομβικό σημείο της θεωρίας του είναι εσφαλμένο και παραπλανητικό και το «περίβλημα» της – για να χρησιμοποιήσουμε έναν μαρξιστικό όρο – είναι επίσης ένα πλέγμα πλανών. Το μαρξιστικό σύστημα στηρίζεται απολύτως σε κουρέλια και συντρίμμια. το «περίβλημα» της Μαρξιστικής θεωρίας «έσκασε» πολύ πριν από το προβλεπόμενο εξ αυτού «σκάσιμο» του καπιταλιστικού συστήματος. Μακράν από το να αποτελεί μια δομή «επιστημονικών» νόμων, η σαθρή μαρξιστική δομή κατασκευάστηκε και θεμελιώθηκε υπηρετώντας απελπισμένα τον φανατικό και παλαβό μεσσιανικό στόχο της καταστροφής του καταμερισμού της εργασίας και, στην πραγματικότητα, της καταστροφής της ιδιαίτερης προσωπικότητας κάθε ανθρώπου. Στόχευε στην αποκαλυπτική δημιουργία μιας φερόμενης ως αναπόφευκτης κολεκτιβιστικής παγκόσμιας τάξης, μιας άθεης παραλλαγής μιας σεβάσμιας χριστιανικής αίρεσης» 1
Σε πλήρη συμφωνία με αυτή τη νέα θεολογία του κομμουνισμού, ο Μαρξ και οι οπαδοί του έθεσαν στην κορυφή της ημερήσιας διάταξής τον στόχο «να διαμορφώσουν ένα νέο ανθρώπινο ον» έτοιμο να εφαρμόσει το όραμα του Μαρξ: έναν ανιδιοτελή κολεκτιβισμό προσανατολισμένο στην «βελτίωση» της κοινωνίας και αδίστακτο προς τους «ταξικούς εχθρούς.» Η εξαφάνιση του καταμερισμού της εργασίας υπό τον κομμουνισμό, σημαίνει ότι η παραγωγική εργασία θα επιτρέψει «σε κάθε άτομο να αναπτύξει όλες τις ικανότητές του, σωματικές και ψυχικές, σε όλες τις κατευθύνσεις και να τις ασκήσει πλήρως».4«Τα μαζικά θεμέλια για όλα αυτά, προήλθαν από τον θρησκευτικό χαρακτήρα του οράματος και της οντότητας του Μαρξ. Ο πατέρας και ο αδελφός του πατέρα του ήταν διαδοχικά επικεφαλής ραβίνοι στην πρώην επισκοπή του Τρίερ στη Ρηνανία, τη γενέτειρα του Μαρξ. Στην πραγματικότητα, η οικογένεια του Μαρξ παρείχε ακατάπαυστα Ραβίνους στο Τρίερ από τον δέκατο έβδομο αιώνα. Και η μητέρα του επίσης ήταν απόγονος οικογένειας ραβίνων. Η προσωπική ηγεσία του Μαρξ ομοίαζε πάρα πολύ με το ύφος ενός χασιδικού ραβίνου, προσαρμοσμένη τις ιδιωτικές ζωές όσο και στην ερμηνεία του δόγματος»3
Κατά την εφαρμογή αυτού του μαρξιστικού οράματος, 60 εκατομμύρια Σοβιετικοί που δεν μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτό το μεγαλειώδες κάδρο, εξολοθρεύτηκαν σε κάποιο τερατώδες Γκούλαγκ.5 Σύμφωνα με τον Grigori Malenkov, στενό συνεργάτη του Στάλιν και αργότερα γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, τα θύματα ήταν «επιτρεπτό κόστος» κατά τον «σχηματισμό ενός νέου ανθρώπου του μέλλοντος».6 Αυτές οι εκκαθαρίσεις ήταν εργαλεία αδιάκριτης τρομοκρατίας της σοβιετικής κυβέρνησης εναντίον των πολιτών της – κανείς, είτε πιστός είτε άπιστος προς το Κόμμα, είτε Ρώσος είτε Εβραίος, Γεωργιανός ή Ουκρανός, χωρικός ή πνευματικός, δεν είχε ασυλία από τη δίωξη και τον θάνατο. Η θρησκευτική ιδέα του Ιερού Πολέμου κατέλαβε το μυαλό των «αρχιτεκτόνων του μέλλοντος» και γονίδια φόβου εμφυτεύτηκαν σε κάθε ανθρώπινο ον υπό τον σοσιαλισμό.
παρατήρησε ο πρώην αρχικατάσκοπος της KGB Pavel Sudoplatov.8«Η εκκαθάριση των αντιπάλων για την ηγεσία, των Εβραίων γιατρών και των επιστημόνων, των γεωπόνων και των βιολόγων οι οποίοι ήταν αντίθετοι αρχικά με τον Lysenko και αργότερα με τον Khrushchev στις εκστρατείες του για τα παρθένα εδάφη, των διαφωνούντων στον τομέα του πολιτισμού, στέρησαν από τη χώρα ζωτικά ταλέντα. Μακροπρόθεσμα, αυτό το αρνητικό κόστος υπονόμευσε το ίδιο το σύστημα»,
Ο Rothbard εξέθεσε την απελπιστική ματαιότητα του μαρξιστικού δόγματος για τον νέο άνθρωπο του μέλλοντος, όταν έγραψε:
Αυτό ακριβώς συνέβαινε με τη σοβιετική νομενκλατούρα, όπου «αυτιστικοί ατζαμήδες, ερασιτέχνες», χωρίς καθόλου δεξιότητες, επιλέγονταν με βάση την πίστη τους στο κόμμα και κατέστρεφαν όλους τους τομείς της οικονομίας που τους ανέθετε το κόμμα.«Η ιδέα ότι όλοι αναπτύσσουν όλες τις ικανότητές τους» σε όλες τις κατευθύνσεις, είναι παραπλανητική για τον νου και «προκαλεί την παράλογη εικόνα ενός κόσμου αυτιστικών ερασιτεχνών ατζαμήδων, εχόντων πλήρη άγνοια για την κοινωνική ζήτηση για τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους, εμπλεκομένων με τσαπατσουλιά, αυθαίρετα και σποραδικά σε κάθε δραστηριότητα»9.
Σε ένα περιβάλλον επιταχυνόμενου κρατισμού και σοσιαλισμού μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ludwig von Mises στράφηκε προς την ανάλυση των οικονομικών της κυβερνητικής παρέμβασης και του κεντρικού σχεδιασμού. Η εργασία του «Οικονομικός υπολογισμός στη σοσιαλιστική Κοινοπολιτεία»10 η οποία γράφτηκε το 1918 αμέσως μετά τη Μπολσεβίκικη Επανάσταση στη Ρωσία, έδειξε για πρώτη φορά ότι οποιαδήποτε οικονομία στερείται ενός συστήματος ελεύθερων τιμών δεν θα μπορούσε να υπολογίσει ορθολογικά το κόστος ή να διαθέσει αποτελεσματικά τους πόρους στους πιο επείγοντες σκοπούς. Από αυτή την άποψη, ο σοσιαλισμός δεν είναι οικονομικό σύστημα, αλλά μια απλή και ανορθολογική μέθοδος διαχείρισης.
Αυτή τη θέση κατέχει σήμερα ένας αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων που μοιράζονται το όραμα του Mises και του Rothbard όσον αφορά τις ενδογενείς ατέλειες του σοσιαλισμού. Ο Paul R. Gregory και ο Robert C. Stuart, σε ένα δημοφιλές βιβλίο για τη Σοβιετική οικονομία, γράφουν:
Η θλιβερή κληρονομιά του μαρξισμού είναι η νοοτροπία ορισμένων ανθρώπων τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση, που άρχισαν να πιστεύουν ότι μόνο το κράτος μπορεί να θεραπεύσει τα οικονομικά δεινά και να επιτύχει την κοινωνική δικαιοσύνη.12 Δεδομένου ότι εκτός της γραφειοκρατίας οι πολιτικοί μηχανισμοί για την έκφραση των απαιτήσεων και την επίλυση των συγκρούσεων ήταν αδύναμοι στη Ρωσία, οι δίαυλοι επικοινωνίας και δράσης με στόχο την εφαρμογή πολιτικών υπονομεύτηκαν από τις μυστικές πολιτικές τους λειτουργίες. Νέες πολιτικές που αποσκοπούν στην αναδιοργάνωση των γραφειοκρατικών εξουσιών και καθηκόντων σπανίως επιλύουν τους μακρόχρονους αγώνες εξουσίας και συχνά ελκύονται από αυτούς, περιορίζοντας ή στρεβλώνοντας τις επιπτώσεις τους. Επομένως, ο κεντρικός έλεγχος υπονομεύεται από την απρόβλεπτη έκβαση των αποτελεσμάτων.«Το βασικό μάθημα που πρέπει να διδαχθούμε από την εξέταση του συστήματος διοικητικής διαχείρισης είναι ότι απέτυχε λόγω εσωτερικών αντιφάσεων που δεν οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος . Αυτή η εικόνα είναι σημαντική. Οι μεταγενέστερες γενιές, που προσελκύονται από τα ελκυστικά χαρακτηριστικά του συστήματος διοικητικής διαχείρισης – ισότητα, δικαιώματα απασχόλησης, διαχειριζόμενη ανάπτυξη – μπορούν να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι το ίδιο το σύστημα ήταν υγιές. Κατά την άποψη αυτή, οι διευθυντές του, από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, απλά δεν μπορούσαν να το κάνουν σωστά. Ένα τέτοιο συμπέρασμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανάληψη του πειράματος με αποτελέσματα που ίσως δεν είναι προβλεπόμενα από τις μελλοντικές γενιές ».11
Οι συμπτώσεις κεϋνσιανών και μαρξιστών
Ένας από τους κοινούς παρονομαστές μεταξύ μαρξιστών-λενινιστών και κυβερνητικών παρεμβατιστών στη Δύση είναι η πεποίθηση ότι τα προβλήματα του μονοπωλίου είναι προβλήματα ιδιοκτησίας. Αυτή η πεποίθηση υποστηρίζει ότι τα ιδιωτικά μονοπώλια, τα οποία ενεργούν από απληστία, είναι επιβλαβή, ενώ τα κυβερνητικά μονοπώλια, αντικαθιστώντας την απληστία για κάποιο ασαφές κοινωνικό καλό, είναι χρήσιμα. Η θέση αυτή βασίζεται στην άποψη ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις καταστέλλουν την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, ρυπαίνουν το περιβάλλον και συμμετέχουν σε συνωμοσίες κατά της ευημερίας του κοινού, ενώ τα κυβερνητικά μονοπώλια (μεταμφιεσμένα κάτω από τα φανταστικά ονόματα της «σοσιαλιστικής επιχείρησης», «δημόσιας ωφέλειας» «ή της «αυτοδιαχειριζόμενης κοινότητας») πιστεύεται ότι είναι ηθικά και ορθά, αφορούν μόνο την ευημερία του κοινού και ποτέ το προσωπικό κέρδος των κυβερνητικών διαχειριστών. Όλες οι εμπειρίες με τη δημόσια περιουσία (δηλαδή με τη γραφειοκρατία) έχουν αποδειχθεί διαφορετικές. Ως όμιλος, οι άνθρωποι που διαχειρίζονται και λειτουργούν τον δημόσιο τομέα δεν ενδιαφέρονται λιγότερο από αυτούς που διαχειρίζονται και λειτουργούν ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά: σε αντίθεση με τους ιδιώτες επιχειρηματίες, οι διαχειριστές του δημόσιου τομέα δεν είναι οικονομικά υπεύθυνοι για τις ενέργειές τους, δεδομένου ότι λειτουργούν σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από τον έλεγχο του κόστους που προκαλείται από τον ανταγωνισμό.Η αποτυχία του σοσιαλισμού στη Ρωσία και τα τεράστια δεινά και η εξαθλίωση του λαού σε όλες τις λεγόμενες σοσιαλιστικές χώρες είναι μια ισχυρή προειδοποίηση εναντίον του σοσιαλισμού, του κρατισμού και του παρεμβατισμού στη Δύση.
έγραψε ο Paul Craig Roberts.«Πρέπει όλοι να είμαστε ευγνώμονες στους Σοβιετικούς επειδή έχουν αποδείξει με ακρίβεια ότι ο σοσιαλισμός δεν λειτουργεί. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν είχαν αρκετή δύναμη και αρκετή γραφειοκρατία ή αρκετούς σχεδιαστές ή ότι δεν πήγαν αρκετά μακριά,» 13
Ωστόσο, παρά την πρόσφατη κατάρρευση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ρωσία και στην Ανατολική Ευρώπη, ο σοσιαλισμός είναι ακόμα ζωντανός και αυξάνεται στον δυτικό ακαδημαϊκό κόσμο. Ακόμη και σήμερα, η ύπαρξη των δώδεκα αμερικανικών μαρξιστικών περιοδικών και η διαθεσιμότητα περισσότερων από 400 αμερικανικών πανεπιστημιακών μαθημάτων που δίδονται ανά εξάμηνο για τον μαρξισμό14 αποδεικνύει ότι «το μόνο μάθημα της ιστορίας είναι ότι δεν μας διδάσκει τίποτα», όπως το θέτει ένας δημοφιλής ρωσικός αφορισμός. Χιλιάδες δυτικοί ακαδημαϊκοί ανήκουν σε μια ακμάζουσα βιομηχανία «Μαρξιστικών σπουδών». Το χάσμα που δημιουργήθηκε από την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολή, το οποίο σταμάτησε απότομα τη διάδοση των Μαρξιστικών σπουδών στην Ανατολική Ευρώπη και την πρώην Σοβιετική Ένωση και διέλυσε πολλά ιδρύματα μαρξισμού-λενινισμού εκεί, αντικαταστάθηκε αμέσως από «μαρξιστές μελετητές» της Δύσης. Επιπλέον, διαφορετικά και πολυάριθμα σχολεία όπως η «κοινωνική οικονομία», οι θεσμικοί, οι Κεϋνσιανοί, οι μετα-Κεϋνσιανοί και οι νεοκεϋνσιανοί δανείζονται έντονα από τα ξεπερασμένα δόγματα του μαρξισμού. «Η ακαδημαϊκή θεωρία, με δική της πορεία, κατέληξε σε μια θέση που έχει μεγάλη ομοιότητα με το σύστημα του Μαρξ», παραδέχτηκε ο Joan Robinson, οικονομολόγος που αγαπούσε τον ακαδημαϊκό κόσμο. Και στα δύο, η ανεργία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο.
Αυτή η «συζήτηση» συνεχίζεται κατά την επικρατούσα τάση εγχειρίδια της οικονομίας και των μέσων μαζικής ενημέρωσης τα οποία κάνουν μαρξιστική θρησκεία αποδεκτή από το καθεστώς μας.«Και στα δύο, ο καπιταλισμός θεωρείται ότι φέρει τους σπόρους της δικής του φθοράς. Από την αρνητική πλευρά, σε αντίθεση με τη θεωρία της ορθοδόξου ισορροπίας, τα συστήματα του Κέινς και του Μαρξ στέκονται μαζί και τώρα υπάρχει για πρώτη φορά αρκετό κοινό έδαφος μεταξύ των Μαρξιστών και των ακαδημαϊκών (δηλαδή των κεϋνσιανών) οικονομολόγων για να καταστήσουν δυνατή τη συζήτηση».15
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου