Γεώργιος Σκλαβούνος
Ένα πολύ σημαντικό κείμενο του Καποδίστρια
Αποκαλυπτικό για την στάση του απέναντι σε ΟΛΕΣ τις δυνάμεις της εποχής αλλά και για την στάση των Δυνάμεων απέναντι στον Ελληνισμό.Χρησιμότατο για την διασύνδεση του χθες με το σήμερα και την κατανόηση των σχέσεων μας με την Ευρώπη...
«Μετέβη τότε εις το Παρίσι,...., και προέβη αφανώς εις την έκδοσιν φυλλαδίου υπό τον τίτλον “Περί του μέλλοντος της Ελλάδος”». Το φυλλάδιον τούτο αποτελούσε μελέτην διαφωτιστικήν επί του ελληνικού ζητήματος, επισκόπησιν και κριτικήν πολιτικήν επί των γενομένων έως τότε, και ανάπτυξιν της ανάγκης που επέβαλεν εις τας Δυνάμεις την δημιουργίαν ανεξάρτητου Ελλάδος. Ως υπογραφήν έφερε το αρχικόν του επωνύμου του Καποδίστρια: Κ. Το άρθρο αυτό γραμμένον γαλλιστί μετεφράσθη και εδημοσιεύθη εις την Γενικήν Εφημερίδα («Γενική Εφημερίς της Ελλάδος», Ναύπλιο, 1825-1826), κατά τα κύρια σημεία του έχοντα ως εξής:
«… Δεν συμφέρει εις καμμίαν των ισχυροτέρων Δυνάμεων να παραδοθούν επί πλέον οι Έλληνες εις τους Μουσουλμάνους ή να γίνουν υπήκοοι άλλου τινός ή υποτελείς και μόνη η πλήρης αυτονομία των δύναται να διατηρήση εφεξής την ισορροπίαν της Ευρώπης και να προλάβη πάσαν σύγκρουσιν των Χριστιανικών Δυνάμεων.
»….Αι Δυνάμεις είναι ουδέτεροι ως προς τους Τούρκους και τους Έλληνας, και η μεν Γαλλία και η Πρωσσία φυλάττουν, όπως θέλουν τινές ουδετερότητα πηγάζουσα από την θέσιν των, η δε ουδετερότητα της Αγγλίας, Ρωσσίας και Αυστρίας είναι εναντίον της θέσεώς των, και πηγάζει από τινας αρχάς. Αλλ’ όπως και αν έχη, παρατηρητέον ότι δύο είδη ουδετερότητος υπάρχουν, το μεν συγχωρητικόν, το δε απαγορευτικόν όλως.
»Τούτο είναι ουδετερότης του ακριβούς δικαίου, αλλά το απόλυτο δίκαιον είναι απόλυτος αδικία (summum jus summa injuria). Εις δε τον προκείμενον των Ελλήνων αγώνα αποβαίνει απραγματοποίητον, επειδή είναι εναντίον εις την συνείδησιν πάντων, προδιακινδυνεύει δε τα παρόντα και θυσιάζει τα μέλλοντα συμφέροντα.
»Η ουδετερότης, ήτις συγχωρεί τα πάντα, όταν το έτερον των διαμαχομένων μερών είναι αδυνατώτερον, καταντά πικρός περίγελως και αιτία σκανδάλου. Τοιαύτη ουδετερότης πολεμεί υπόκρυφα και κλεπτικώς τον αδύνατον, διότι, των βοηθημάτων μη γινομένων κατά αναλογίαν των δυνάμεων εκάστου των μερών, τότε είναι το αυτό ή ως αν έχυνέ τις έλαιον εις πυρκαιάν, και ουσαν εν ταυτώ δύο οικίας, με την απάνθρωπον ελπίδα του να ίδη την μικροτέραν προκατηναλωμένην υπό του πυρός.
»Τοιαύτη πολιτική προξενεί φρίκην, και όμως αι Δυνάμεις φρικωδέστερα κατέπραξαν. Η Ρωσσία, Δύναμις εκ των ισχυροτέρων, εδέχθη και εφύλαξεν, ως και η Πρωσσία, ουδετερότητα ακριβώς απαγορευτικήν ως προς τους Τούρκους και ως προς τους Έλληνας. Και επομένως ούτε έδωκεν, ούτε ανεκτήν έκρινε καμμίαν βοήθειαν. Η Ρωσσία μάλιστα κατεπάτησε την ακριβή ουδετερότητα ως προς το Ελληνικόν έθνος, διότι παρεσύρθη και έρριψε κατ’αυτού φρικτά πολιτικά αναθέματα εις Λαιμπάχ, εις Βερόναν και εις Τσέρνοβιτς. Το δε δικαίωμα, όπερ έχει δια των συνθηκών της με την Τουρκίαν, του να μεσολαβή εις τα ανατολικά πράγματα, κατέστη δικαίωμα βασάνου και καταδίκης των Ελλήνων.
»Η Αγγλία μέχρι του 1823 έτους συνέδραμε τους Τούρκους και κατεπόνησε τους Έλληνας καθόσον εγειτνίαζε μάλιστα με αυτούς, και ο Σουλτάνος χρεωστεί την διατήρησιν των Πατρών, της Πρεβέζης και της Πάργας, την καταστροφήν του Γαλαξιδίου και την παράδοσιν του Σουλίου εις τους Άγγλους. Μετά ταύτα έδειξε σύστημα ουδετερότητος επιεικεστέρας και ευμενούς προς τους Έλληνας. Από δε τον Οκτώβριον του 1825 εκήρυξεν ακριβώς απαγορευτικήν ουδετερότητα, δια ν’ αποσκεδάση δήθεν τας υπονοίας, αι οποίαι εγεννήθησαν από την πράξιν της 24 Ιουλίου, δι’ ής τινές εκ των αρχηγών της Ελλάδος διεπίστευσαν την αυτονομίαν της ως παρακαταθήκην εις μόνην την Αγγλίαν.
»Της δε Αυστρίας την ουδετερότητα εξετίμησε κατ’ αξίαν όλη η Ευρώπη. Η γελοία αυτής ουδετερότητα, προσβάλλουσα τον αδυνατώτερον, βοηθεί τους Τούρκους και καταπολεμεί απανθρώπως τους Έλληνας, και ερεθίζει τας Δυνάμεις εναντίον των με την πρόφασιν ζημιών του εμπορίου, και τους κατασκοπεύει χάριν των Τούρκων δια της ναυτικής αυτής μοίρας εις τα ανατολικά μέρη, και τους υβρίζει και τους συκοφαντεί εις τινας εφημερίδας, πλέκουσα αφ’ ετέρου εγκώμια εις τους Τούρκους, και μεσολαβούσα δραστηριώτατα υπέρ του Σουλτάνου, χρησιμεύει ούτως ειπείν ως θώραξ αυτού, επειδή εμποδίζει πενταετίαν ήδη τας όποιας ή φιλανθρωπία και η δικαιοσύνη ητοιμάζοντο να επενέγκωσι πληγάς κατά της κυβερνήσεώς του, και δεν παρασαλεύει από την αρχήν ότι η Οθωμανική αυτοκρατορία πρέπει να υπάρχει ολοσχερώς, όπερ ισοδυναμεί με την εις θάνατον καταδίκην των Ελλήνων.
»Η δε ουδετερότης της Γαλλίας είναι ανεξήγητος. Μήτε απαγορευτική μήτε συγχωρητική ούσα, συγχωρεί πολλά εις τους Τούρκους και ολίγα εις τους φίλους των Ελλήνων, των οποίων δεν δύναται να παραλύσει τους αγώνας. Οι υπουργοί της Γαλλίας ενθαρρύνουν τας στρατολογίας, τας ναυπηγήσεις και τας παντοίας προμηθείας, τας γινομένας υπέρ του σατράπου της Αιγύπτου. Η γαλλική σημαία καταισχύνεται υπηρετούσα τους εχθρούς του Σταυρού. Γαλλική φρεγάτα εβόλισε τα νερά των Ψαρρών, και η νήσος εκείνη έπεσε εις τας χείρας των Τούρκων. Οι θησαυροί του Μεχμέτ-αλή πλέουσιν ασφαλώς υπό την σκιάν των Κρίνων, και η Κυβέρνησις του χριστιανικώτατου Βασιλέως συγκαταβαίνει τόσον, ώστε λέγεται φίλη ενός επάρχου, ενός υπαλλήλου σατράπου, αξίου διαδόχου των δεσμοφυλάκων του αγίου Λουδοβίκου [υπονοείται ο Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας ο ηγηθείς σταυροφορίας, αιχμαλωτισθείς και ελευθερωθείς δια λύτρων]. Ιδού η ουδετερότης της χριστιανικής Ευρώπης εις τον πενταετή αγώνα, τον οποίον οι χριστιανοί της ανατολής αγωνίζονται επί τοσούτον ενδόξως κατά των Μουσουλμάνων της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Εντεύθεν αποδείκνυται ότι οι Έλληνες το αήττητον όπλον του Σταυρού προβαλλόμενοι ενίκησαν τους Τούρκους, και έπεται ο συλλογισμός ότι αι χριστιανικαί δυνάμεις οφείλουσι να τους απονείμωσι δικαιοσύνην και ν’ ανακηρύξωσι την ελευθερίαν και ανεξαρτησίαν των.
»Η εθνική των Ελλήνων ανεξαρτησία αποφασίζεται από το θείον δίκαιον, διότι ο πόλεμος αυτών είναι θρησκευτικός. Άλλως θα ήτο αρκετόν ν’ αρνηθούν την θρησκείαν του Χριστού, και ευθύς θα ελάμβανε τέλος η πάλη των. Αλλ’ η απόφασις της ηθικής απωλείας συνεπιφέρει ποινήν θανάτου πολιτικού εις τα κοινωνικά δικαιώματα, τα οποία θα φανή εις όλους τους ανθρώπους ότι τα συναπηρνήθησαν.
»Τουναντίον η απελευθέρωσις των Ελλήνων, η ανακήρυξις της ελευθερίας των σώζει την Ευρώπην, ειρηνεύει τας μεταξύ των επικρατειών πολιτικάς δυσπιστίας, συντηρεί και ασφαλίζει την πολιτικήν ισορροπίαν και κατασιγάζει όλας τας κραυγάς των φατριών.
»Δύο τύχαι αντίθετοι, αλλ’ αμφότεροι ένδοξοι, αναμένουσι τους Έλληνας, η ελευθέρωσις ή ο εξολοθρευμός, η εθνική ανεξαρτησία ή η απόσβεσις του Ελληνικού ονόματος. Εάν νικήσωσι τους αγρίους εχθρούς των, οι νικηταί δεν είναι αμφιβολία, ότι θα εύρουν φίλους και προστάτες και οι κηδεμόνες της ισορροπίας της Ευρώπης δεν θα αντισταθούν ουδέ στιγμήν εις τον νέον τούτον πολιτικόν συνδυασμόν. Αλλ’ εάν ηττηθούν και τα μεσημβρινά μέρη της Ελλάδος κατοικηθούν υπό Αιγυπτίων και βαρβάρων και τους εγχειρισθή η δίστομος ρομφαία της Ευρωπαϊκής τακτικής, τότε αλλοίμονον εις τα κυβερνήσεις και εις τους λαούς. Αι βαρείαι θλίψεις και καταισχύναι έχουσι ίδιον να προξενούν δημοσίαν παραφροσύνην απαράλλακτα όπως τούτο συμβαίνει και ιδιαιτέρως εις τον άνθρωπον. Εις ποίας αρχάς θα καταφύγουν τότε αι κυβερνήσεις προς υπεράσπισιν εαυτών; Εις την θρησκείας; Αλλ’ αυταί αι ίδιαι εκήρηξαν κατά πράξιν την αθεΐαν, και η θρησκεία τραυματισμένη καιρίως από τας ιδίας τας χείρας των, δεν θα έχη πλέον την δύναμιν να συνδράμη τους θρόνους. Θα καταφύγουν εις την νομιμότητα; Αλλά δεν την κατήσχυναν αι ίδιαι αυταί, εξομοιάζουσαι ταύτην με την τυραννίαν των Τούρκων; Θα καταφύγουν εις το γενικόν των επικρατειών συμφέρον; Αλλά τα αληθή αυτών συμφέροντα όλα τα προεκινδύνευσαν και τα κατεπάτησαν αδιακρίτως.
»Η γειτονία της πανώλους και των άλλων μαστίγων της ανθρωπότητος, η αύξηση της πειρατείας, αι αιμοβόροι καταχρήσεις των Μουσουλμάνων, θαρκέσουν εις το να διαλύσουν αυτήν την φαντασίωσιν. Αλλά μήπως η καθολική ειρήνη είναι η ησυχία των αξιωματούχων; Και ημπορούν αι κυβερνήσεις ν’ αντισταθούν εις το φιλοτάραχον των φατριών, όταν η συμφορά συμπέση να βοηθή τους σκοπούς των; Δεν μένει λοιπόν εις τας δυνάμεις άλλο καταφύγιον ειμή να μεσολαβήσουν εντόνως εις τα ανατολικά πράγματα, όχι δια να σύρουν πάλιν τους Έλληνας υπό την εξουσίαν των εχθρών των με κανέν χονδρόν κάλυμα της δουλικής των καταστάσεως (διότι τοιαύτη μεσολάβησις θα καταντήση ολεθριωτέρα και μιαρωτέρα ως προς τους αγαθούς ανθρώπους και από αυτήν την ουδετερότητα) ουδέ δια να τους καθυποβάλουν εις τινα προστασία, μοναδικήν, ήτις αφεύκτως θ’ ανατρέψη τας καθεστώσας της Ευρώπης σχέσεις, αλλά δια να προμηθεύσουν εις την κυρίως Ελλάδα υπό την ομόφωνον συνομολόγησιν και εγγύησιν αυτών βεβαίαν πολιτικήν ανεφαρτησίαν. Περί δε των συνόρων αυτής ημπορούν να διαπραγματευθούν επομένως.
»Κατ’αυτόν τον τρόπον η μεν Ρωσσία δεν θ’ απολέση ειμή παλαιόν όνειρον, όπερ και φαίνεται ότι παρήτησεν ήδη, και θα κερδίση την όποιαν ή εις άλλην τινά δύναμιν υποταγή της Ελλάδος ήδύνατο να της προξενήση ζημίαν.
»Η δε Αγγλία θα λύση τον άλυτον δεσμόν, και θα παύσουν αι υπόνοιαί της του να έχουν βάσιν, διότι οποιονδήποτε έθνος αποκτήσει την ελευθερίαν του, δεν θα θελήση να καταντήσει υποτελές άλλου. Το δε εμπόριόν της θα εύρη εις την Ελλάδα πολύ αφθονώτεραν ύλην και εισαγωγής και εξαγωγής καθ’ όσον αι ανάγκαι του προβαίνοντος πολιτισμού θ’ αυξήσουν και είναι αλήθεια ότι όπου υπάρχουν προϊόντα ως απόλυτος βάσις παντός συναλλάγματος, εκεί υπάρχει και εμπόριον και συναλλαγή διαρκής.
»Και η Γαλλία θα εύρη ούτω την λύσιν προβλήματος απειλούντος ανατροπήν του συστήματος ισορροπίας. Και εν ταυτώ ανοικτόν ελεύθερον στάδιον εις ανάπτυξιν των εμπορικών και ναυτικών επιχειρήσεών της, και τέλος θ’ απαλλαγή από την ανάγκην του να καταφύγη βραδύτερον εις μέτρα βίαια, δια να φυλάξη τον βαρμόν της εις την πλάστιγγα των πολιτικών δυνάμεων.
»Η δε Αυστρία, της οποίας η πολιτική είναι παντοτεινή στενοχωρία, προλαμβάνει δια της ανεξαρτησίας των Ελλήνων την κατάλυσιν της αυτοκρατορίας των Τούρκων. Αλλ’ανίσως η δια την ασφάλειαν των Ιλλυρικών επαρχιών ανησυχία της αυξήση, ας στοχασθή ότι εκ των απειλούντων αυτήν δύο κινδύνων αναμφιβόλως είναι ο μετριώτερος.
»Φόβος δεν υπάρχει μη προέλθη το κακόν από την μόλις αναγεννωμένην Ελλάδα. Αλλά εις τα ετερογενή μέρη της επικράτειας της τα οποία θέλει να περικρατή εις την αυτήν κατάστασιν αναλλοιώτως, δύο μόνον αιτίαι παντελώς διάφοροι απειλούν μεταβολήν.
»Η υπερίσχυσις της Ρωσσίας καταντήσσασα σχεδόν πολεμία εις αυτήν, και ακαταμάχητος μετάδοση των ιδεωδών του αιώνος απαιτούσα μεταρρυθμίσεις, νόμους και κοινωνικάς ασφαλείας, τας οποίας απωθεί.
»Την συμβουλεύομεν δε να αποβλέψη προς τα βόρεια της Γερμανίας, και προς δύσιν εις την Γαλλίαν, της οποίας τα πρωτότοκα της επαναστάσεως τέκνα δεν έχουν ανάγκην της συνδρομής των Ελλήνων δια να μεταδώσουν τας διδασκαλίας των.
»Απεδείξαμεν ότι όλαι της Ευρώπης αι επικράτειαι θα κερδίσουν από την αναξαρτησίαν της Ελλάδος, αλλ’ άπαξ αποφασισθείσης αυτής, η συζήτησις περί των διαφόρων ειδών της κυβερνήσεως ανοίγει στάδιον ευρύ εις τον συντηρητικόν της ευταξίας και της ειρήνης νουν. Το Ελληνικόν έθνος είναι πρόθυμον να συμβιβάσει τα ίδια του συμφέροντα προς τα γενικά της Ευρώπης. Νόμους προστατεύοντας την θρησκείαν, την τιμήν και τας περιουσίας των πολιτών, ενότητα πολιτικήν, και ταύτην προσωποποιημένην εις ένα διαδοχικόν ηγεμόνα υπ’ οποιονδήποτε τίτλον, εγγύησιν εξασφαλιζομένην δια νόμου θεμελιώδους, ταύτα ζητούν και θα δεχθούν οι Έλληνες μετ’ ευγνωμοσύνης.
»Σήμερον μάλιστα έχουν δικαίωμα να καταστούν ολομελές έθνος και αδιαίρετον όσον μέτριοι και αν είναι οι πόροι του. Έφερον τας αυτάς αλύσεις, τας συνέτριψαν ομού, ανέμιξαν το αίμα των εις τας μάχας. Τούτο είναι η ιερά αδελφότης της αφοσιώσεως και του θανάτου.
»Εις δε τον καιρόν, καθ’ όν αι Κυβερνήσεις αγωνίζονται να περιστείλουν ή να καταργήσουν την ποινήν του θανάτου εις τόπους, όπου κανείς δεν καταδικάζεται ακρίτως εις θάνατον, ας προσέξουν πριν εκδώσουν απόφασιν θανάτου καθ’ ολόκληρου έθνους. Οι Τούρκοι θα επιφορτισθούν να την εκτελέσουν. Η Βλαχομολδαβία, η Σερβία και τα παράλια της Ηπείρου έγιναν θύμα φανταστικών εγγυήσεων. Αν δε η ευρωπαϊκή μεσολάβησις δεν δώση εις την Ελλάδα την ανεξαρτησίαν που απέκτησε, τούτο θα γίνη αρχή φρικωδεστάτων συμφορών». (Διονυσίου Κόκινου. Της Ακαδμίας Αθηνών. «Η Ελληνική Επανάστασις», τόμ. 10, σελ.72-77).
Την ίδια εποχή που ο Καποδίστριας δίνει την μάχη για να διασφαλίσει την στήριξη της γαλλικής πολιτικής βρίσκεται στο Παρίσι και ο Μέτερνιχ με σκοπό την εξουδετέρωση του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης.
Το ως άνω κείμενο σας το είχα υποσχεθεί.
Ένα πολύ σημαντικό κείμενο του Καποδίστρια
Αποκαλυπτικό για την στάση του απέναντι σε ΟΛΕΣ τις δυνάμεις της εποχής αλλά και για την στάση των Δυνάμεων απέναντι στον Ελληνισμό.Χρησιμότατο για την διασύνδεση του χθες με το σήμερα και την κατανόηση των σχέσεων μας με την Ευρώπη...
«Μετέβη τότε εις το Παρίσι,...., και προέβη αφανώς εις την έκδοσιν φυλλαδίου υπό τον τίτλον “Περί του μέλλοντος της Ελλάδος”». Το φυλλάδιον τούτο αποτελούσε μελέτην διαφωτιστικήν επί του ελληνικού ζητήματος, επισκόπησιν και κριτικήν πολιτικήν επί των γενομένων έως τότε, και ανάπτυξιν της ανάγκης που επέβαλεν εις τας Δυνάμεις την δημιουργίαν ανεξάρτητου Ελλάδος. Ως υπογραφήν έφερε το αρχικόν του επωνύμου του Καποδίστρια: Κ. Το άρθρο αυτό γραμμένον γαλλιστί μετεφράσθη και εδημοσιεύθη εις την Γενικήν Εφημερίδα («Γενική Εφημερίς της Ελλάδος», Ναύπλιο, 1825-1826), κατά τα κύρια σημεία του έχοντα ως εξής:
«… Δεν συμφέρει εις καμμίαν των ισχυροτέρων Δυνάμεων να παραδοθούν επί πλέον οι Έλληνες εις τους Μουσουλμάνους ή να γίνουν υπήκοοι άλλου τινός ή υποτελείς και μόνη η πλήρης αυτονομία των δύναται να διατηρήση εφεξής την ισορροπίαν της Ευρώπης και να προλάβη πάσαν σύγκρουσιν των Χριστιανικών Δυνάμεων.
»….Αι Δυνάμεις είναι ουδέτεροι ως προς τους Τούρκους και τους Έλληνας, και η μεν Γαλλία και η Πρωσσία φυλάττουν, όπως θέλουν τινές ουδετερότητα πηγάζουσα από την θέσιν των, η δε ουδετερότητα της Αγγλίας, Ρωσσίας και Αυστρίας είναι εναντίον της θέσεώς των, και πηγάζει από τινας αρχάς. Αλλ’ όπως και αν έχη, παρατηρητέον ότι δύο είδη ουδετερότητος υπάρχουν, το μεν συγχωρητικόν, το δε απαγορευτικόν όλως.
»Τούτο είναι ουδετερότης του ακριβούς δικαίου, αλλά το απόλυτο δίκαιον είναι απόλυτος αδικία (summum jus summa injuria). Εις δε τον προκείμενον των Ελλήνων αγώνα αποβαίνει απραγματοποίητον, επειδή είναι εναντίον εις την συνείδησιν πάντων, προδιακινδυνεύει δε τα παρόντα και θυσιάζει τα μέλλοντα συμφέροντα.
»Η ουδετερότης, ήτις συγχωρεί τα πάντα, όταν το έτερον των διαμαχομένων μερών είναι αδυνατώτερον, καταντά πικρός περίγελως και αιτία σκανδάλου. Τοιαύτη ουδετερότης πολεμεί υπόκρυφα και κλεπτικώς τον αδύνατον, διότι, των βοηθημάτων μη γινομένων κατά αναλογίαν των δυνάμεων εκάστου των μερών, τότε είναι το αυτό ή ως αν έχυνέ τις έλαιον εις πυρκαιάν, και ουσαν εν ταυτώ δύο οικίας, με την απάνθρωπον ελπίδα του να ίδη την μικροτέραν προκατηναλωμένην υπό του πυρός.
»Τοιαύτη πολιτική προξενεί φρίκην, και όμως αι Δυνάμεις φρικωδέστερα κατέπραξαν. Η Ρωσσία, Δύναμις εκ των ισχυροτέρων, εδέχθη και εφύλαξεν, ως και η Πρωσσία, ουδετερότητα ακριβώς απαγορευτικήν ως προς τους Τούρκους και ως προς τους Έλληνας. Και επομένως ούτε έδωκεν, ούτε ανεκτήν έκρινε καμμίαν βοήθειαν. Η Ρωσσία μάλιστα κατεπάτησε την ακριβή ουδετερότητα ως προς το Ελληνικόν έθνος, διότι παρεσύρθη και έρριψε κατ’αυτού φρικτά πολιτικά αναθέματα εις Λαιμπάχ, εις Βερόναν και εις Τσέρνοβιτς. Το δε δικαίωμα, όπερ έχει δια των συνθηκών της με την Τουρκίαν, του να μεσολαβή εις τα ανατολικά πράγματα, κατέστη δικαίωμα βασάνου και καταδίκης των Ελλήνων.
»Η Αγγλία μέχρι του 1823 έτους συνέδραμε τους Τούρκους και κατεπόνησε τους Έλληνας καθόσον εγειτνίαζε μάλιστα με αυτούς, και ο Σουλτάνος χρεωστεί την διατήρησιν των Πατρών, της Πρεβέζης και της Πάργας, την καταστροφήν του Γαλαξιδίου και την παράδοσιν του Σουλίου εις τους Άγγλους. Μετά ταύτα έδειξε σύστημα ουδετερότητος επιεικεστέρας και ευμενούς προς τους Έλληνας. Από δε τον Οκτώβριον του 1825 εκήρυξεν ακριβώς απαγορευτικήν ουδετερότητα, δια ν’ αποσκεδάση δήθεν τας υπονοίας, αι οποίαι εγεννήθησαν από την πράξιν της 24 Ιουλίου, δι’ ής τινές εκ των αρχηγών της Ελλάδος διεπίστευσαν την αυτονομίαν της ως παρακαταθήκην εις μόνην την Αγγλίαν.
»Της δε Αυστρίας την ουδετερότητα εξετίμησε κατ’ αξίαν όλη η Ευρώπη. Η γελοία αυτής ουδετερότητα, προσβάλλουσα τον αδυνατώτερον, βοηθεί τους Τούρκους και καταπολεμεί απανθρώπως τους Έλληνας, και ερεθίζει τας Δυνάμεις εναντίον των με την πρόφασιν ζημιών του εμπορίου, και τους κατασκοπεύει χάριν των Τούρκων δια της ναυτικής αυτής μοίρας εις τα ανατολικά μέρη, και τους υβρίζει και τους συκοφαντεί εις τινας εφημερίδας, πλέκουσα αφ’ ετέρου εγκώμια εις τους Τούρκους, και μεσολαβούσα δραστηριώτατα υπέρ του Σουλτάνου, χρησιμεύει ούτως ειπείν ως θώραξ αυτού, επειδή εμποδίζει πενταετίαν ήδη τας όποιας ή φιλανθρωπία και η δικαιοσύνη ητοιμάζοντο να επενέγκωσι πληγάς κατά της κυβερνήσεώς του, και δεν παρασαλεύει από την αρχήν ότι η Οθωμανική αυτοκρατορία πρέπει να υπάρχει ολοσχερώς, όπερ ισοδυναμεί με την εις θάνατον καταδίκην των Ελλήνων.
»Η δε ουδετερότης της Γαλλίας είναι ανεξήγητος. Μήτε απαγορευτική μήτε συγχωρητική ούσα, συγχωρεί πολλά εις τους Τούρκους και ολίγα εις τους φίλους των Ελλήνων, των οποίων δεν δύναται να παραλύσει τους αγώνας. Οι υπουργοί της Γαλλίας ενθαρρύνουν τας στρατολογίας, τας ναυπηγήσεις και τας παντοίας προμηθείας, τας γινομένας υπέρ του σατράπου της Αιγύπτου. Η γαλλική σημαία καταισχύνεται υπηρετούσα τους εχθρούς του Σταυρού. Γαλλική φρεγάτα εβόλισε τα νερά των Ψαρρών, και η νήσος εκείνη έπεσε εις τας χείρας των Τούρκων. Οι θησαυροί του Μεχμέτ-αλή πλέουσιν ασφαλώς υπό την σκιάν των Κρίνων, και η Κυβέρνησις του χριστιανικώτατου Βασιλέως συγκαταβαίνει τόσον, ώστε λέγεται φίλη ενός επάρχου, ενός υπαλλήλου σατράπου, αξίου διαδόχου των δεσμοφυλάκων του αγίου Λουδοβίκου [υπονοείται ο Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας ο ηγηθείς σταυροφορίας, αιχμαλωτισθείς και ελευθερωθείς δια λύτρων]. Ιδού η ουδετερότης της χριστιανικής Ευρώπης εις τον πενταετή αγώνα, τον οποίον οι χριστιανοί της ανατολής αγωνίζονται επί τοσούτον ενδόξως κατά των Μουσουλμάνων της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Εντεύθεν αποδείκνυται ότι οι Έλληνες το αήττητον όπλον του Σταυρού προβαλλόμενοι ενίκησαν τους Τούρκους, και έπεται ο συλλογισμός ότι αι χριστιανικαί δυνάμεις οφείλουσι να τους απονείμωσι δικαιοσύνην και ν’ ανακηρύξωσι την ελευθερίαν και ανεξαρτησίαν των.
»Η εθνική των Ελλήνων ανεξαρτησία αποφασίζεται από το θείον δίκαιον, διότι ο πόλεμος αυτών είναι θρησκευτικός. Άλλως θα ήτο αρκετόν ν’ αρνηθούν την θρησκείαν του Χριστού, και ευθύς θα ελάμβανε τέλος η πάλη των. Αλλ’ η απόφασις της ηθικής απωλείας συνεπιφέρει ποινήν θανάτου πολιτικού εις τα κοινωνικά δικαιώματα, τα οποία θα φανή εις όλους τους ανθρώπους ότι τα συναπηρνήθησαν.
»Τουναντίον η απελευθέρωσις των Ελλήνων, η ανακήρυξις της ελευθερίας των σώζει την Ευρώπην, ειρηνεύει τας μεταξύ των επικρατειών πολιτικάς δυσπιστίας, συντηρεί και ασφαλίζει την πολιτικήν ισορροπίαν και κατασιγάζει όλας τας κραυγάς των φατριών.
»Δύο τύχαι αντίθετοι, αλλ’ αμφότεροι ένδοξοι, αναμένουσι τους Έλληνας, η ελευθέρωσις ή ο εξολοθρευμός, η εθνική ανεξαρτησία ή η απόσβεσις του Ελληνικού ονόματος. Εάν νικήσωσι τους αγρίους εχθρούς των, οι νικηταί δεν είναι αμφιβολία, ότι θα εύρουν φίλους και προστάτες και οι κηδεμόνες της ισορροπίας της Ευρώπης δεν θα αντισταθούν ουδέ στιγμήν εις τον νέον τούτον πολιτικόν συνδυασμόν. Αλλ’ εάν ηττηθούν και τα μεσημβρινά μέρη της Ελλάδος κατοικηθούν υπό Αιγυπτίων και βαρβάρων και τους εγχειρισθή η δίστομος ρομφαία της Ευρωπαϊκής τακτικής, τότε αλλοίμονον εις τα κυβερνήσεις και εις τους λαούς. Αι βαρείαι θλίψεις και καταισχύναι έχουσι ίδιον να προξενούν δημοσίαν παραφροσύνην απαράλλακτα όπως τούτο συμβαίνει και ιδιαιτέρως εις τον άνθρωπον. Εις ποίας αρχάς θα καταφύγουν τότε αι κυβερνήσεις προς υπεράσπισιν εαυτών; Εις την θρησκείας; Αλλ’ αυταί αι ίδιαι εκήρηξαν κατά πράξιν την αθεΐαν, και η θρησκεία τραυματισμένη καιρίως από τας ιδίας τας χείρας των, δεν θα έχη πλέον την δύναμιν να συνδράμη τους θρόνους. Θα καταφύγουν εις την νομιμότητα; Αλλά δεν την κατήσχυναν αι ίδιαι αυταί, εξομοιάζουσαι ταύτην με την τυραννίαν των Τούρκων; Θα καταφύγουν εις το γενικόν των επικρατειών συμφέρον; Αλλά τα αληθή αυτών συμφέροντα όλα τα προεκινδύνευσαν και τα κατεπάτησαν αδιακρίτως.
»Η γειτονία της πανώλους και των άλλων μαστίγων της ανθρωπότητος, η αύξηση της πειρατείας, αι αιμοβόροι καταχρήσεις των Μουσουλμάνων, θαρκέσουν εις το να διαλύσουν αυτήν την φαντασίωσιν. Αλλά μήπως η καθολική ειρήνη είναι η ησυχία των αξιωματούχων; Και ημπορούν αι κυβερνήσεις ν’ αντισταθούν εις το φιλοτάραχον των φατριών, όταν η συμφορά συμπέση να βοηθή τους σκοπούς των; Δεν μένει λοιπόν εις τας δυνάμεις άλλο καταφύγιον ειμή να μεσολαβήσουν εντόνως εις τα ανατολικά πράγματα, όχι δια να σύρουν πάλιν τους Έλληνας υπό την εξουσίαν των εχθρών των με κανέν χονδρόν κάλυμα της δουλικής των καταστάσεως (διότι τοιαύτη μεσολάβησις θα καταντήση ολεθριωτέρα και μιαρωτέρα ως προς τους αγαθούς ανθρώπους και από αυτήν την ουδετερότητα) ουδέ δια να τους καθυποβάλουν εις τινα προστασία, μοναδικήν, ήτις αφεύκτως θ’ ανατρέψη τας καθεστώσας της Ευρώπης σχέσεις, αλλά δια να προμηθεύσουν εις την κυρίως Ελλάδα υπό την ομόφωνον συνομολόγησιν και εγγύησιν αυτών βεβαίαν πολιτικήν ανεφαρτησίαν. Περί δε των συνόρων αυτής ημπορούν να διαπραγματευθούν επομένως.
»Κατ’αυτόν τον τρόπον η μεν Ρωσσία δεν θ’ απολέση ειμή παλαιόν όνειρον, όπερ και φαίνεται ότι παρήτησεν ήδη, και θα κερδίση την όποιαν ή εις άλλην τινά δύναμιν υποταγή της Ελλάδος ήδύνατο να της προξενήση ζημίαν.
»Η δε Αγγλία θα λύση τον άλυτον δεσμόν, και θα παύσουν αι υπόνοιαί της του να έχουν βάσιν, διότι οποιονδήποτε έθνος αποκτήσει την ελευθερίαν του, δεν θα θελήση να καταντήσει υποτελές άλλου. Το δε εμπόριόν της θα εύρη εις την Ελλάδα πολύ αφθονώτεραν ύλην και εισαγωγής και εξαγωγής καθ’ όσον αι ανάγκαι του προβαίνοντος πολιτισμού θ’ αυξήσουν και είναι αλήθεια ότι όπου υπάρχουν προϊόντα ως απόλυτος βάσις παντός συναλλάγματος, εκεί υπάρχει και εμπόριον και συναλλαγή διαρκής.
»Και η Γαλλία θα εύρη ούτω την λύσιν προβλήματος απειλούντος ανατροπήν του συστήματος ισορροπίας. Και εν ταυτώ ανοικτόν ελεύθερον στάδιον εις ανάπτυξιν των εμπορικών και ναυτικών επιχειρήσεών της, και τέλος θ’ απαλλαγή από την ανάγκην του να καταφύγη βραδύτερον εις μέτρα βίαια, δια να φυλάξη τον βαρμόν της εις την πλάστιγγα των πολιτικών δυνάμεων.
»Η δε Αυστρία, της οποίας η πολιτική είναι παντοτεινή στενοχωρία, προλαμβάνει δια της ανεξαρτησίας των Ελλήνων την κατάλυσιν της αυτοκρατορίας των Τούρκων. Αλλ’ανίσως η δια την ασφάλειαν των Ιλλυρικών επαρχιών ανησυχία της αυξήση, ας στοχασθή ότι εκ των απειλούντων αυτήν δύο κινδύνων αναμφιβόλως είναι ο μετριώτερος.
»Φόβος δεν υπάρχει μη προέλθη το κακόν από την μόλις αναγεννωμένην Ελλάδα. Αλλά εις τα ετερογενή μέρη της επικράτειας της τα οποία θέλει να περικρατή εις την αυτήν κατάστασιν αναλλοιώτως, δύο μόνον αιτίαι παντελώς διάφοροι απειλούν μεταβολήν.
»Η υπερίσχυσις της Ρωσσίας καταντήσσασα σχεδόν πολεμία εις αυτήν, και ακαταμάχητος μετάδοση των ιδεωδών του αιώνος απαιτούσα μεταρρυθμίσεις, νόμους και κοινωνικάς ασφαλείας, τας οποίας απωθεί.
»Την συμβουλεύομεν δε να αποβλέψη προς τα βόρεια της Γερμανίας, και προς δύσιν εις την Γαλλίαν, της οποίας τα πρωτότοκα της επαναστάσεως τέκνα δεν έχουν ανάγκην της συνδρομής των Ελλήνων δια να μεταδώσουν τας διδασκαλίας των.
»Απεδείξαμεν ότι όλαι της Ευρώπης αι επικράτειαι θα κερδίσουν από την αναξαρτησίαν της Ελλάδος, αλλ’ άπαξ αποφασισθείσης αυτής, η συζήτησις περί των διαφόρων ειδών της κυβερνήσεως ανοίγει στάδιον ευρύ εις τον συντηρητικόν της ευταξίας και της ειρήνης νουν. Το Ελληνικόν έθνος είναι πρόθυμον να συμβιβάσει τα ίδια του συμφέροντα προς τα γενικά της Ευρώπης. Νόμους προστατεύοντας την θρησκείαν, την τιμήν και τας περιουσίας των πολιτών, ενότητα πολιτικήν, και ταύτην προσωποποιημένην εις ένα διαδοχικόν ηγεμόνα υπ’ οποιονδήποτε τίτλον, εγγύησιν εξασφαλιζομένην δια νόμου θεμελιώδους, ταύτα ζητούν και θα δεχθούν οι Έλληνες μετ’ ευγνωμοσύνης.
»Σήμερον μάλιστα έχουν δικαίωμα να καταστούν ολομελές έθνος και αδιαίρετον όσον μέτριοι και αν είναι οι πόροι του. Έφερον τας αυτάς αλύσεις, τας συνέτριψαν ομού, ανέμιξαν το αίμα των εις τας μάχας. Τούτο είναι η ιερά αδελφότης της αφοσιώσεως και του θανάτου.
»Εις δε τον καιρόν, καθ’ όν αι Κυβερνήσεις αγωνίζονται να περιστείλουν ή να καταργήσουν την ποινήν του θανάτου εις τόπους, όπου κανείς δεν καταδικάζεται ακρίτως εις θάνατον, ας προσέξουν πριν εκδώσουν απόφασιν θανάτου καθ’ ολόκληρου έθνους. Οι Τούρκοι θα επιφορτισθούν να την εκτελέσουν. Η Βλαχομολδαβία, η Σερβία και τα παράλια της Ηπείρου έγιναν θύμα φανταστικών εγγυήσεων. Αν δε η ευρωπαϊκή μεσολάβησις δεν δώση εις την Ελλάδα την ανεξαρτησίαν που απέκτησε, τούτο θα γίνη αρχή φρικωδεστάτων συμφορών». (Διονυσίου Κόκινου. Της Ακαδμίας Αθηνών. «Η Ελληνική Επανάστασις», τόμ. 10, σελ.72-77).
Την ίδια εποχή που ο Καποδίστριας δίνει την μάχη για να διασφαλίσει την στήριξη της γαλλικής πολιτικής βρίσκεται στο Παρίσι και ο Μέτερνιχ με σκοπό την εξουδετέρωση του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης.
Το ως άνω κείμενο σας το είχα υποσχεθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου