Το Άγιο Πνεύμα και οι «Πνευματικοί Άνθρωποι»

α) Με την ανάδειξη της πολύμορφης κρίσης που διέρχεται η χώρα, πολλοί α­να­ζητούν και τη συμβολή των «πνευματικών αν­θρώπων» στην υπέρβασή της και δι­­καίως. Διότι η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά ταυτόχρονα ηθική και πνευ­μα­τι­κή. Και γεννάται εύλογα το ερώτημα: Ποι­οι  είναι πραγματικά «πνευματικοί άν­θρω­ποι»; ΄Οσοι απλώς σκέ­πτο­νται περισσότερο από τους άλλους; ΄Οσοι διαθέτουν υ­­ψη­λό ε­πίπεδο μόρφωσης; Οι επιστήμονες; Οι εκπαιδευτικοί; ΄Οσοι έχουν τάλαντο να γρά­φουν πάσης φύ­σεως βιβλία; Οι ποιητές; Οι καλλιτέχνες; Οι μουσικοί; Όσοι κα­τέχουν αξιώματα στους κοινωνικούς οργανισμούς και τα «Πνευ­μα­τι­κά Ιδρύματα»; Μήπως κάποιοι υ­ψη­λόβαθμοι κλη­ρι­κοί;

β) Οπωσδήποτε όλοι οι παραπάνω διακονούν την έρευνα, την επιστημονική γνώση, την παιδεία, την τέχνη, τις ηθικές αξίες, την κοινωνία και την εκκλησία.

Θυμί­ζουν τα αυ­το­νό­ητα, αλλά ο λόγος τους ή δεν προ­βάλ­λεται ή δεν εισα­κούεται. Μπορεί μά­λιστα και να λοι­δο­ρεί­ται. Να φαί­­νεται βαρύς και ουτοπικός. Το γεγονός αυτό δη­μιουργεί προ­βλη­ματισμό και απορίες. Τι συμβαίνει λοιπόν; Μήπως για να ακουσθούν οι  λόγοι των σοφών χρειάζεται κάποια ησυχία, όπως αναφέρεται στον Εκκλη­σια­στή; (βλ.9,17). Οπότε, μήπως ο σύγχρονος κοινωνικός θόρυβος ακυρώνει τη δυνα­μι­κή τους; Μήπως όμως οι λόγοι των «πνευματικών ανθρώπων» δεν συνο­δεύονται από ανά­­λογο τρόπο ζωής και γίνονται κενολογία; Μήπως ισχύει αυτό που λέ­ει ο λαός μας: «Δά­σκα­λε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις»;

γ) Στα παραπάνω ερωτήματα δεν θα επιχειρήσουμε να δώσουμε απαντήσεις. Ο καλοπροαίρετος αναγνώστης ας κάνει τις αναγωγές του. Με αφορμή την σημερινή Κυριακή της Πε­ντη­κοστής και το ευαγγελικό ανάγνωσμα (Ιωάν. 7,37-52,8, 12), θα εστιάσουμε ακροθιγώς την προ­σοχή στη ζωή του Πνεύματος. Διότι η παρουσία του Αγίου Πνεύ­μα­τος καθιστά στην πραγματικότητα τους πνευματικούς ανθρώπους. Κι ό­πως δί­δα­σκε ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, «ο αληθινός σκοπός της χριστιανικής ζω­ής είναι η από­κτηση του Αγίου Πνεύματος».

δ) Ο αληθινός χριστιανός αποτελείται από σώμα, ψυχή και ΄Αγιο Πνεύμα δι­δά­σκει ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς. Και πνευματικός άνθρωπος είναι εκείνος στον οποίο ανα­παύεται το Πνεύμα του Θεού. Εκείνος που εκουσίως και συνεργιακά αποδέχεται τις ενέργειές του. Ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος αναφέρει, ότι το ΄Αγιο Πνεύ­μα έχει πλήθος ονομάτων δη­λω­τι­κών των ενεργειών του. Αποκαλείται Πνεύμα Θεού, Πνεύμα Χριστού, νους Χριστού, Πνεύμα υιοθεσίας, ελευθερίας και αληθείας. Κι ακό­μη σύμφω­να με τον προφήτη Ησαΐα (11,3) πνεύμα σοφίας, συνέσεως, βουλής, ισχύος, γνώ­σεως, ευσεβείας και φόβου Θεού.

ε) Συμβολίζεται ακόμη το ΄Αγιο Πνεύμα με πυρ και ύδωρ. Η επιφοίτησή του «εν είδει πυρίνων γλωσσών» στους μαθητές, φανερώνει την «κολα­στική και φω­τι­στι­κή ενέργεια» του αποστολικού κηρύγματος. Το αποστολικό κήρυγμα αφενός κατα­καίει τη δύναμη της κακίας, της αδικίας και της διαφθοράς, ενώ α­φε­τέρου εμπνέει και φωτίζει την οδό της αρετής. Το ΄Αγιο Πνεύμα αποκαλείται και ύ­δωρ. «Εάν τις διψά ερχέσθω προς με και πινέτω», λέει ο Χριστός στο σημερινό ευαγ­γέλιο. Ποτάμια ζωντανό νερό θα τρέχουν από τις καρδιές, όσων πιστεύουν σε Αυτόν, δηλαδή σοφία θεϊκή και λό­γος αξιόπιστος και αληθινός.

στ) Το νερό αρδεύει την φύση και κάθε ζωϊκός ή φυτικός οργανισμός, χωρίς να αποβάλλει την ιδιότητά του, συντηρείται και αναπτύσσεται. Κατά ανάλογο τρόπο ενεργεί και το Πνεύμα του Θεού στους ανθρώπους. Κάθε πρόσωπο διατηρεί τα δικά του χαρακτη­ρι­στι­κά, δεχόμενο όμως το θείο φωτισμό παράγει διαφορετικούς πνευ­μα­τι­κούς καρπούς. ΄Ετσι, η ενέργεια του Πνεύματος προξενεί  χαρά, αλ­λά και την κατά Θεόν λύ­πη, χαρά και κατάνυξη, φόβο Θεού και αγάπη. Κυρίως ό­μως ενο­ποι­εί τα διεστώτα. Συμβάλλει στη συμφιλίωση, την καταλλαγή, τη συνεν­νό­ηση και την επι­κοι­νωνία μεταξύ των ανθρώπων.

ζ) Στην υμνολογία της Εκκλησίας η Πεντηκοστή συνδέεται με τον πύργο της Βα­­βέλ. Εκεί οι άν­θρω­ποι πλή­ρω­σαν την αλαζονεία τους με τη σύγχυση των γλωσ­σών. Αντί­θετα με την ε­πιφοί­τηση του Αγίου Πνεύματος καλείται σε ενό­τητα το αν­­θρώ­πινο γένος. Στη Βαβέλ καταδι­κάσθηκε η ασέβεια των ανθρώπων, ενώ στην Πε­ντη­κοστή φωτίσθηκαν οι αγράμματοι αλλά ευσεβείς αλιείς. Ο Γέρων Παΐσιος έλεγε ότι, ενώ σήμερα οι άν­θρω­ποι μα­θαί­νουν με κόπο μια-δυο ξένες γλώσσες, επειδή όμως «οι γλώσ­σες αυτές δεν έχουν καμ­μιά σχέση με τις γλώσσες της Αγίας Πεντηκοστής, ζού­με τη μεγαλύτερη Βα­βυ­λωνία». Για τη συνεννόηση, τη συμφωνία και την αρμονία στην κοινωνία χρει­άζεται να καλλιεργούμε την γλωσσοπυρσόμορφη χάρη του Πνεύ­μα­τος, η οποία καθιστά τους αν­θρώ­πους πνευ­μα­τι­κούς.

(Δημοσιεύτηκε στην  εφ. «Μακεδονία της Κυριακής», 23.5.2010)

 Πρωτοπρ. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.