Βαλκάνια: Ένα ψηφιδωτό ετερόκλητων επιδιώξεων και αντιθέσεων

Επιμέλεια: Γιώργος Τζαφέρης

Αλβανία: Επικίνδυνος εθνικισμός

Μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οδεύει σε βουλευτικές εκλογές στις 25 του Ιουνίου. Κατάληξη ενός επιβαλλόμενου από τις ΗΠΑ συμβιβασμού, μεταξύ της κυβέρνησης του «σοσιαλιστή» Έντι Ράμα (αγαπημένο παιδί της Δύσης) και της αντιπολίτευσης του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος του Λ. Μπάσια, ο οποίος

απέτυχε παταγωδώς να αντιγράψει μια «πορτοκαλί επανάσταση» χωρίς να έχει την στήριξη κύκλων της Δύσης. Οι εκλογές αυτές δεν φαίνεται να μπορούν να δώσουν λύση σε μια πολιτική κρίση πολλών μηνών, όπου η αντιπολίτευση απείχε από το Κοινοβούλιο και προσπαθούσε να κατεβάσει τον κόσμο στους δρόμους με καθημερινές διαδηλώσεις, κατηγορώντας την κυβέρνηση για ενορχηστρωτή της μεγάλης διαφθοράς που υπάρχει στην χώρα και για άμεσες σχέσεις με τους αρχινονούς του υπόκοσμου που διαχειρίζονται το λαθρεμπόριο κάθε είδους στα Δ. Βαλκάνια. 

Ο Έντι Ράμα προτάσσει σαν απάντηση το όραμα της Μεγάλης Αλβανίας, της συνένωσης, δηλαδή, σε ενιαίο κράτος όλων των αλβανικών πληθυσμών που ζουν σε γειτονικές χώρες που προήλθαν από την διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας (υπολογίζονται περίπου σε 1,5 εκατ. στο Κόσσοβο, 500.000 στην ΠΓΔΜ, 100.000 στην Σερβία, 50.000 στο Μαυροβούνιο ), αφήνοντας ανοιχτές όμως αλυτρωτικές διεκδικήσεις και σε χώρες όπως η Ελλάδα ή ακόμη και η Ιταλία. Το όραμα του αυτό, συντηρεί και ενισχύει τον αλβανικό εθνικισμό σε επικίνδυνο βαθμό, λειτουργεί ως προβοκάτορας στην περιοχή και παρεμβαίνει άμεσα στα εσωτερικά άλλων χωρών, κάνοντας πολιτική με τους αλβανικούς πληθυσμούς. Πολλές φορές αφήνεται να εννοηθεί ότι το σχέδιό του έχει το πράσινο φως από τη Δύση (κυρίως ΗΠΑ και Γερμανία), αφού πολλές δηλώσεις ανώτερων αξιωματούχων της κατά καιρούς ενισχύουν ανοιχτά τις κινήσεις του επιδιώκοντας η «νέα» αυτή Αλβανία να είναι το μεγάλο εμπόδιο της ρώσικης παρουσίας στα Βαλκάνια. 

Η Αλβανία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 2009, υποψήφια για ένταξη χώρα στην Ε.Ε. από το 2014, αλλά ταυτόχρονα και μέλος του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης, με την Τουρκία να παίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική και οικονομική ζωή. Πρόσφατα, ο συνασπισμός της Συμμαχίας για την Ευρωπαϊκή Αλβανία, του οποίου ηγείται το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ξεπέρασε την εσωτερική του κρίση με την εκλογή του νέου προέδρου της Αλβανίας, του Ίλιρ Μέτα από το μικρότερο κόμμα της Σοσιαλιστικής Ένταξης και θα διεκδικήσει εκ νέου την διακυβέρνηση της χώρας. 

ΠΓΔΜ: Πυροκροτητής νέας σύγκρουσης;

Χώρα που είναι πιθανό να αποτελέσει τον καταλύτη μιας νέας γενικευμένης σύγκρουσης στην περιοχή των Βαλκανίων. Εδώ και χρόνια σοβεί έντονη πολιτική κρίση, με αλληλοκατηγορίες του πολιτικού κόσμου για διαφθορά, υποκλοπές συνομιλιών από μυστικές υπηρεσίες και ξέπλυμα χρήματος, έχοντας οδηγήσει τα πράγματα σε αδιέξοδο Οι εκλογές που έγιναν το Δεκέμβριο του 2016 ήταν μια μάχη μεταξύ του εθνικιστικού / κεντροδεξιού VMRO-DPMNE που έχει πολιτευτεί τα τελεταία χρόνια ευνοϊκά προς τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή και της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης που υποστηρίζεται φανατικά από την Δύση ως το πολιτικό μόρφωμα που θα μπει ανάχωμα στη ρωσική επιρροή και παρουσία. Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν έδωσε καθαρή νίκη σε κάποιο από τα δύο στρατόπεδα, αναδεικνύοντας σε ρυθμιστές τα αλβανικά μειονοτικά κόμματα που εκφράζουν το 25% του πληθυσμού. Η πλατφόρμα των Τιράνων (η απαίτηση, δηλαδή, για ομοσπονδιοποίηση του κράτους με σλαβικό και αλβανικό στοιχείο σε ισότιμη σχέση), η οποία εξυπηρετεί τα σχέδια του αλβανικού εθνικισμού και του πρωθυπουργού της Αλβανίας Έντι Ράμα, έγινε αποδεκτή από την Σοσιαλδημοκρατική Ένωση δίνοντάς της την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για σχηματισμό κυβέρνησης. Η άρνηση του προέδρου της χώρας Γ. Ιβάνοφ (προσκείμενου στο VMRO) να δώσει την εντολή στον Ζ. Ζάεφ έφερε την πολύ μεγάλη αντίδραση της Δύσης που σύσσωμη απαίτησε να γίνει κυβέρνηση υπό τον Ζάεφ και τις συγκρούσεις οπαδών των δύο κομμάτων, ακόμη και εντός Κοινοβουλίου κατά την εκλογή νέου προέδρου του. 

Οι γραπτές εγγυήσεις που δόθηκαν από τον εντολοδόχο πρωθυπουργό για διατήρηση του σημερινού στάτους κβο της κρατικής υπόστασης, έκαμψαν προσωρινά τις αντιδράσεις του προέδρου Ιβάνοφ και ήδη αυτές τις ημέρες συζητείται στο Κοινοβούλιο (σε συνθήκες μεγάλης πόλωσης και αλληλοκατηγοριών) το πρόγραμμα της νέας συμμαχικής κυβέρνησης της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης με τα δύο μεγαλύτερα αλβανικά κόμματα. Οι συνεχιζόμενες, όμως, προκλήσεις από το αλβανικό στοιχείο, με την ανοχή πάντα της Δύσης, η προσπάθειά τους για ντε φάκτο αλλαγή της κατάστασης στις περιοχές τους και η επανεμφάνιση παραστρατιωτικών ομάδων δεν δείχνει να ομαλοποιεί την κατάσταση. 

Η ΠΓΔΜ είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στο ΝΑΤΟ από το 1999 (το 2008 τέθηκε βέτο από την Ελλάδα λόγω του γνωστού θέματος της ονομασίας) και στην Ε.Ε. από το 2005. Η αντιπαράθεση με την Ελλάδα για την ονομασία της έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα και λόγω του ότι αρκετές χώρες την έχουν αναγνωρίσει σαν «Δημοκρατία της Μακεδονίας» όπως η ίδια επιθυμεί, αλλά κυρίως γιατί αμφισβητείται πια η ύπαρξή της ως κράτος με βάση σχεδιασμούς που βλέπουν το φώς της δημοσιότητας και την φωτογραφίζουν ως χώρα υπό διαμελισμό για να σπρωχτεί η αναδιάταξη συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή. 

Κοσσυφοπέδιο: Κλασικό προτεκτοράτο

Τμήμα της Σερβίας, στην πλειοψηφία του κατοικημένο από αλβανικό στοιχείο. Από το 1999 (με τη λήξη του διετούς εμφύλιου πολέμου) με προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ και υπεύθυνο για την ασφάλειά του το ΝΑΤΟ. Το 2008 αναγνώρισε μονομερώς την ανεξαρτησία του, η οποία έχει γίνει αποδεκτή μέχρι σήμερα από 104 χώρες μέλη του ΟΗΕ, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και οι μεγάλες χώρες της Ε.Ε.

Αλλά όχι από Ρωσία, Κίνα και Ελλάδα. Και φυσικά, ούτε από τη Σερβία, η οποία το θεωρεί αναπόσπαστο κομμάτι της. Πρόκειται για ένα προτεκτοράτο, έρμαιο σε κάθε είδους μαφιόζικες πρακτικές, χώρο όπου ανθεί και εξάγεται λαθρεμπόριο κάθε είδους, ενώ οι καταγγελίες για εκπαίδευση τζιχαντιστών που αποστέλονται στην Μ. Ανατολή και στον Καύκασο είναι συχνές. 

Από το 2014 «πρόεδρός» του, ο πάλαι ποτέ οπλαρχηγός του παρακρατικού UCK (απελευθερωτικός στρατός του Κοσσόβου), Χ. Θάτσι. Η πρόσφατη πτώση της «κυβέρνησης» του μετριοπαθούς ‘Ισα Μουσταφά, που υποστήριζε την «ευρωπαϊκή πορεία» του προτεκτοράτου, έφερε τις πρόωρες εκλογές της 11ης Ιουνίου, όπου αναμένεται να κυριαρχήσουν τα πιο ριζοσπαστικά εθνικιστικά στοιχεία (η Συμμαχία για το Μέλλον, του επικηρυγμένου για εγκλήματα πολέμου, Ραμούς Χαραντινάι, και του κινήματος Αυτοδιάθεση). Σε περίπτωση νίκης τους, έχουν υποσχεθεί άμεσα δημοψήφισμα για την ένωση του Κοσσόβου με τη… μητέρα Αλβανία. Οι διαπραγματεύσεις με την σερβική κυβέρνηση έχουν διακοπεί, οι εστίες έντασης με κύρια αυτή του σέρβικου θύλακα της Μιτρόβιτσα παραμένουν ανοιχτές και η παρουσία κυρίως αμερικανών διπλωματών την τελευταία περίοδο στην Πρίστινα ρίχνει λάδι στην φωτιά. Τελευταία τέτοια κίνηση ήταν η δήλωση του Χ. Θάτσι ότι θα προχωρήσει στην μετατροπή της πολιτοφυλακής σε τακτικό στρατό (κάτι που έχει απαγορευτεί από τον ΟΗΕ) ώστε να αντιμετωπίσει τις σερβικές προκλήσεις. Η Αλβανία, η Τουρκία και η Γερμανία ήταν οι πρώτες χώρες που έσπευσαν να δηλώσουν ότι θα εξοπλίσουν το νέο στρατό με ό,τι χρειάζεται, αλλά μετά από αντιδράσεις (κυρίως Ρωσίας και Σερβίας που προχώρησαν σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις) πάγωσε προσωρινά αυτός ο σχεδιασμός. 

Μαυροβούνιο: «Κλειδί» το ΝΑΤΟ

Μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας συμμετείχε σε Ομοσπονδία μαζί με τη Σερβία, αλλά το 2006 μετά από δημοψήφισμα (55,4% υπέρ) ανακήρυξε την ανεξαρτησία του. Διατηρεί καλές σχέσεις με την Αλβανία, με συνεχείς κινήσεις καλής θέλησης προς τους 50.000 περίπου αλβανόφωνους κατοίκους του, με τελευταία την καθιέρωση των αλβανικών ως δεύτερης επίσημης γλώσσας σε πόλεις όπου η μειονότητά τους φτάνει το 5% του πληθυσμού. Για πολλά χρόνια το πολιτικό σκηνικό κυριαρχήθηκε από την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Μίλο Τζουγκάνοβιτς, ο οποίος είχε πολύ στενές σχέσεις με τη Ρωσία -για πολλούς ήταν ο άνθρωπος των Ρώσων στα Βαλκάνια. Η ξαφνική φιλοδυτική του στροφή τα τελευταία χρόνια, είχε σαν αποτέλεσμα την όξυνση της πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ όσων υποστήριζαν την στροφή αυτή και όσων ήθελαν τη συνέχιση της φιλορωσικής στάσης. Αυτό ήταν και το διακύβευμα των τελευταίων εκλογών τον περασμένο Δεκέμβριο, που έφτασε τη χώρα στα πρόθυρα πραξικοπήματος από μέλη μυστικών υπηρεσιών προσκείμενα στη Ρωσία και τη Σερβία. Η αντιπολίτευση, βέβαια, κατηγόρησε τον Τζουγκάνοβιτς για στημένο πραξικόπημα, ώστε να κερδίσει τις εκλογές και μποϊκοτάρει το Κοινοβούλιο. 

Η σχεδόν ολοκλήρωση της ένταξής της στο ΝΑΤΟ αυτή την περίοδο, παρά την ασήμαντη στρατιωτική δύναμη με μόλις 2.000 άντρες, θεωρείται από τους αναλυτές ότι αποτελεί κίνηση που θα αλλάξει άρδην την στρατιωτική ισορροπία στα Βαλκάνια και τον περιορισμό της ρώσικης επιρροής. Πρόεδρος της χώρας είναι ο Φ. Βουγιάνοβιτς από το Δημοκρατικό Κόμμα των Σοσιαλιστών, ενώ μετά τις τελευταίες εκλογές το κόμμα του Τζουγκάνοβιτς σχημάτισε κυβέρνηση με πρωθυπουργό, όμως, τον Μάρκοβιτς και τη στήριξη των τριών μειονοτικών κομμάτων (Βόσνιοι, Αλβανοί, Κροάτες). Η προειδοποίηση της Ρωσίας ότι δεν θα αποδεχτεί την ένταξη του Μαυροβούνιου στο ΝΑΤΟ έχει δημιουργήσει μεγάλες ανησυχίες για τις εξελίξεις στην χώρα αυτή που είναι και στις υποψήφιες για ένταξη στην Ε.Ε. 

Βοσνία-Ερζεγοβίνη: «Παιδί» του… Χόλμπρουκ

Κράτος με πολλές ιδιομορφίες, που ανακήρυξε μεν την ανεξαρτησία του το 1992 αλλά προέκυψε ως αποτέλεσμα της συνθήκης του Ντέιτον (στρατιωτική βάση στο Οχάιο των ΗΠΑ) το 1995 υπό τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, με την οποία έληξε ένας τετραετής πόλεμος που ακολούθησε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Στην επικράτειά της κατοικούσαν όλες οι μέχρι τότε εθνότητες της πρώην ενιαίας χώρας, κάτι που έκανε πολύ σύνθετη την όποια διευθέτηση για την ύπαρξή της και έφερε σφοδρές συγκρούσεις, απίστευτες βιαιότητες, δύο εκατομμύρια πρόσφυγες και εκατό χιλιάδες νεκρούς. Σήμερα αποτελεί μια Ομοσπονδία από δύο μέρη, την ομοσπονδία Βόσνιων μουσουλμάνων & Κροατών (στο 51% των εδαφών) και την Αυτόνομη Σερβική Δημοκρατία (στο 49% των εδαφών), με ένα πολύ σύνθετο τρόπο διακυβέρνησης, χωρισμένη σε καντόνια, που στην κορυφή του έχει ένα τριμελές προεδρείο από το οποίο ορίζεται εναλλάξ ο πρόεδρος της χώρας. 

Το 2007 υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε. παρ’ όλο που είναι η φτωχότερη χώρα της Ευρώπης με το μέσο εισόδημα των κατοίκων της να φτάνει στο 28% του αντίστοιχου της Ε.Ε. Ο πόλεμος έχει αφήσει πίσω του πολύ άσχημες μνήμες, πολλά ψυχικά τραύματα σε χιλιάδες ανθρώπους και ακόμη απασχολεί, ειδικά με τις δίκες στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ατόμων απ’ όλες τις πλευρές, που κατηγορούνται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην περίοδο του πολέμου. Στην ουσία ποτέ δεν μπόρεσε να λειτουργήσει ως ενιαίο κράτος με την κεντρική εξουσία αρκετά αποδυναμωμένη. Η πλευρά των Βόσνιων μουσουλμάνων και Κροατών ζητά επίμονα την αλλαγή της συνθήκης του Ντέϊτον με την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας και την αποδυνάμωση του ρόλου των αυτόνομων περιοχών. Αυτό θεωρείται αιτία πολέμου από την πλευρά των Σέρβων που απειλούν να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα στην αμέσως επόμενη περίοδο για να ανακηρύξουν την απόσχιση από το σημερινό κράτος και την ένωσή τους με την μητέρα Σερβία. 

Σερβία: Ανάμεσα σε Ευρώπη και Ρωσία

Αντιμέτωπη με τον αλβανικό εθνικισμό και την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας, με ανοιχτά εθνικά μέτωπα σε όλες σχεδόν τις γειτονικές της χώρες. Η θέση της ότι δεν πρόκειται ποτέ να δεχτεί την απόσχιση του Κοσσόβου και η ισχυρή παρουσία σέρβικου πληθυσμού στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη που μπορεί να προκαλέσει μέχρι και την διάλυση της, είναι τα κυριότερα από αυτά. Παραδοσιακή σύμμαχος της Ρωσίας, με στενούς πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς, τα τελευταία χρόνια ταλαντεύεται ανάμεσα στην παραμονή της στο φιλορωσικό στρατόπεδο (που έχει ανάγκη για να αντιμετωπίσει την ανοιχτή στήριξη των ΗΠΑ στην Αλβανία) και σε μια φιλοευρωπαϊκή στροφή (υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. από το 2012). Βασικός εκφραστής μιας τακτικής ισορροπίας ανάμεσα στις δύο προσεγγίσεις ο μέχρι πριν λίγες εβδομάδες πρωθυπουργός, Αλ. Βούτσις, ο οποίος εκλέχθηκε νέος πρόεδρος της χώρας τον περασμένο Απρίλιο με ποσοστό 55% από τον πρώτο γύρο. Ο Αλ. Βούτσις ξεκίνησε από το εθνικιστικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Β. Σέσελι, αποχώρησε το 2008 μαζί με άλλα στελέχη του και προχώρησαν στην ίδρυση του Προοδευτικού Κόμματος, το οποίο από το 2012 κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Σερβίας, έχοντας αναλάβει να διαχειριστεί από την μία τον σέρβικο εθνικισμό που προσβλέπει στην βοήθεια της Ρωσίας (με τα ανάλογα βέβαια ανταλλάγματα) για να μην υποστεί άλλες ήττες σε ενδεχόμενη αλλαγή συνόρων στα Βαλκάνια και από την άλλη, την προσπάθεια να προσεγγίσει την Ε.Ε. και τη Δύση. 

Οι γεωπολιτικές αναταράξεις στην ευρύτερη περιοχή και η μεγάλη σύγκρουση Δύσης – Ρωσίας σε πλανητικό επίπεδο δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για ισορροπίες τέτοιου είδους και πιθανά σύντομα να υπάρξει η πίεση για έναν πιο ξεκάθαρο προσανατολισμό που θα προκαλέσει και πολιτικές εντάσεις στο εσωτερικό. Η αντιπαράθεση αυτή εκφράζεται και στο πεδίο της οικονομίας, στο οποίο μετά από μια ραγδαία οικονομική ανάπτυξη την δεκαετία του 2000 (επενδύσεις πάνω από 25 δισ. δολάρια), η στασιμότητα και οι αρνητικοί δείκτες βουλιάζουν όλο και περισσότερο την χώρα στην κρίση. Στη Σερβία συνυπάρχουν οι ρωσικές GAZPROM και LUKOIL που νέμονται τον χώρο της ενέργειας και πολυεθνικές, όπως FIAT, Siemens, Bosch, Philip Morris, Michelin, Coca-Cola, που δείχνουν την προσπάθεια της Δύσης να ελέγξει την οικονομία. 

Βουλγαρία: «Εργαλείο» των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ

Χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. από το 2004 σε βαθιά οικονομική κρίση μεν, αλλά χωρίς μεγάλες εντάσεις στον γεωπολιτικό της προσανατολισμό. Μαζί με την Ρουμανία θεωρούνται άκρως απαραίτητες από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για την αναχαίτιση της Ρωσίας προς τα Βαλκάνια και την Ν.Α. Μεσόγειο. Σαν συνέπεια αυτού, είναι συνεχείς οι στρατιωτικές ασκήσεις στα εδάφη τους αλλά και στην Μαύρη Θάλασσα και, φυσικά, η παρουσία ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων σε μόνιμη βάση. Πρόσφατο επεισόδιο η άρνηση των δύο χωρών (Βουλγαρία και Ρουμανία) να διασχίσουν την επικράτειά τους αλλά και τον εναέριο χώρο τους ρωσικά μαχητικά αεροπλάνα MIG που πουλήθηκαν στην Σερβία. Η εκλογή του πρώην ταξίαρχου της αεροπορίας Ρ. Ράντεφ, υποστηριζόμενου από το φιλορωσικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, στην θέση του προέδρου της χώρας τον περασμένο Νοέμβριο, απηχούσε περισσότερο μια πολιτική αποδοκιμασία στην φιλοδυτική κυβέρνηση του κεντροδεξιού Μπορίσοφ για την οικονομική κατάσταση της χώρας, παρά μια συνειδητή στροφή προς την ρώσικη ομπρέλα. Άλλωστε, αμέσως λίγο διάστημα μετά, σε πρόωρες εκλογές που προκάλεσε ο ίδιος ο Μπορίσοφ, τα αποτελέσματα, έστω και δύσκολα, έδωσαν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να παραμείνει στην εξουσία. 

Το πιο σημαντικό γεγονός όμως σε αυτές τις εκλογές ήταν η απροκάλυπτη παρέμβαση της Τουρκίας στα εσωτερικά της χώρας, με τη δημιουργία ενός νέου μειονοτικού τουρκικού κόμματος (η τουρκική μειονότητα υπολογίζεται στο 9% του πληθυσμού) αποκλειστικά ελεγχόμενου από τον Ερντογάν, αφού το ήδη υπάρχον είχε επιλέξει να στηρίζει την κεντροδεξιά κυβέρνηση και να έχει μια ομαλή συνεργασία μαζί της. Παρ’ όλη την ένταση που υπήρξε στην προεκλογική περίοδο (κλείσιμο συνόρων, διαδηλώσεις, πρωτοφανής λεκτική αντιπαράθεση των δύο προέδρων των χωρών κ.λπ.), η μεγάλη πλειοψηφία της τουρκικής μειονότητας επέλεξε να μην επικυρώσει την επιλογή του Ερντογάν. Στα ανοιχτά εθνικά θέματα θα μπορούσε να προσθέσει κανείς τη διεκδίκηση (κυρίως ιστορικά) της Βουλγαρίας στα εδάφη της «Μακεδονίας», με σποραδικές δηλώσεις για τις εξελίξεις στην ΠΓΔΜ, που όμως έχουν ατονήσει και παραμένουν περιθωριακές από μικρά εθνικιστικά κόμματα, χωρίς να σημαίνει ότι δεν μπορούν να επανέλθουν και ως κρατική πολιτική αν υπάρξει διάλυση της γείτονος χώρας και αναδιάταξη συνόρων. 

Ρουμανία: ΝΑΤΟϊκό ανάχωμα στη Ρωσία

Χώρα μέλος του ΝΑΤΟ από το 2004 και της Ε.Ε. από το 2007 συγκλονίστηκε πριν λίγους μήνες, αμέσως μετά τις βουλευτικές εκλογές, από καθημερινές διαδηλώσεις ενάντια στην προσπάθεια απαλλαγής με νόμο όσων πολιτικών είχαν εμπλακεί σε υποθέσεις διαφθοράς και παράνομου πλουτισμού. Η κίνηση αυτή της νεοεκλεγμένης κυβέρνησης, που ανέβηκε στην εξουσία με την υπόσχεση να βάλει φραγμό στην απόλυτη διαφθορά που επικρατούσε στα χρόνια της νεοφιλελεύθερης επέλασης, ξεσήκωσε ένα πανεθνικό κύμα διαμαρτυρίας, ακηδεμόνευτο, έξω από το υπάρχον πολιτικό σύστημα, με την νεολαία να πρωταγωνιστεί. Ένα κίνημα νικηφόρο που ανάγκασε την κυβέρνηση να πάρει πίσω τις σχετικές ρυθμίσεις. 

Η χώρα έχει σταθερό φιλοδυτικό προσανατολισμό με όλες τις κυβερνήσεις και αποτελεί σημαντικό προμαχώνα του ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία και γι’ αυτό η συμμαχία επιδιώκει την πολιτική σταθερότητα πάση θυσία. Πρόεδρος της χώρας είναι από το 2014 ο γερμανικής καταγωγής κεντροδεξιός Κλάους Βέρνερ Γιοχάνις του Εθνικού Φιλελεύθερου Κόμματος, ενώ στις τελευταίες εκλογές τον περασμένο Δεκέμβρη νικητής αναδείχτηκε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, που μαζί με μικρότερα κόμματα σχημάτισε κυβέρνηση. Τελευταία αναζωπυρώθηκαν και πάλι οι κινητοποιήσεις της σημαντικής αριθμητικά Ουγγρικής μειονότητας που ζεί κυρίως στην περιοχή της Τρανσυλβανίας και απαιτεί περισσότερα δικαιώματα. Σήμερα βρίσκεται σε μεγάλη οικονομική ύφεση μετά από την γρήγορη ανάπτυξη της δεκαετίας του 2000, που οι ιδιωτικοποιήσεις κυριάρχησαν, συνεχίζει, όμως, να διατηρεί ένα σημαντικό κομμάτι βιομηχανικής παραγωγής και εξαγωγών. 

Κροατία: Στο πλευρό της Γερμανίας

Δείχνει να μένει μακριά από εθνικιστικές επιδιώξεις και διάθεση ανοίγματος των άλυτων σχετικών θεμάτων από την δεκαετία του 1990. Σε αυτές οι κυριότερες είναι με το Μαυροβούνιο για τη χερσόνησο Πρεβλάκα, με τη Σερβία για τα νησιά Σάρενγκράντ και Βούκοβαρ στο Δούναβη και με την Βοσνία για το 14% του πληθυσμού της που δηλώνει κροατικής καταγωγής και ζητά την ένταξη των εδαφών του στην μητέρα Κροατία. Μετά τους πολέμους που συμμετείχε λόγω της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, επέλεξε μια άκρως φιλογερμανική πολιτική και εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2009 και στην Ε.Ε. το 2013. Το κεντροδεξιό κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης ως βασική πολιτική δύναμη, εξέλεξε πρόεδρο στην χώρα τον Κιτάροβιτς και σχημάτισε συμμαχική κυβέρνηση η οποία έπεσε μόλις τον περασμένο Απρίλιο, λόγω της μη στήριξης του συνεργαζόμενου κόμματος MOST στα νέα μέτρα του υπ. Οικονομικών. Η πολιτική αυτή κρίση δεν έχει ακόμη επιλυθεί και τα κόμματα βρίσκονται σε διαβουλεύσεις για νέα κυβέρνηση. 

Σλοβενία: Οι… κεντροευρωπαίοι

Μια χώρα που τυπικά ανήκει στα Βαλκάνια αλλά οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν (όχι άδικα) ως μια χώρα της κεντρικής Ευρώπης. Είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. από το 2004.

Ο νέος σχηματισμός ενός κεντρώου κόμματος με επικεφαλής τον Μίρο Τσεράρ έχει διαλύσει το παλιό πολιτικό σκηνικό και κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της χώρας. Στις άλυτες ακόμη διαφορές που άφησε πίσω της η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ των πρώην δημοκρατιών της, καταγράφεται και η διαμάχη της με την Κροατία για τα θαλάσσια σύνορα στο Πιράν Μπέι και στην οροσειρά Σβέτα Γκέρα.

Πηγή: Η ΣΦΗΚΑ