Επιστροφή στην «κανονικότητα» του κατευνασμού

Η τουρκική επιθετικότητα, η ελληνική «στρατηγική ψυχραιμία» και η «Καταιγίδα» που πάει κι έρχεται.
Του Νικόλα Δημητριάδη

Η πολιτική του κατευνασμού, ήδη από την εποχή του πρώτου διδάξαντα Νέβιλ Τσάμπερλειν, έχει σαφές πλαίσιο και βηματισμό. Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι μια πολιτική «σταθερή» και «προβλέψιμη», για να χρησιμοποιήσουμε τις δύο λέξεις, με τις οποίες περιέγραψε τη χώρα μας ο κ. Μητσοτάκης, στη συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τραμπ. Στον πρώτο χρόνο της η κυβέρνησης Μητσοτάκη, δείχνει ότι στα ελληνοτουρκικά δεν είναι διατεθειμένη να παρεκκλίνει της πολιτικής αυτής του κατευνασμού της Τουρκίας, την οποία υπηρέτησαν και οι προκάτοχοί της. Υποχρεώθηκε εκ των πραγμάτων να παρεκκλίνει, στο Έβρο, αλλά η συνέχεια δεν υπήρξε ανάλογη.

Το ελληνικό εκσυγχρονιστικό «βαθύ κράτος», μέχρι τον Φεβρουάριο, βομβάρδιζε την ελληνική κοινωνία με αναλύσεις και προτάσεις για παραπομπή των τουρκικών διεκδικήσεων στη Χάγη και συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Ήταν η περίοδος μετά το τουρκολυβικό σύμφωνο και τα φοβικά σύνδρομα των ελληνικών ελίτ είχαν κορυφωθεί. Με τα γεγονότα του Έβρου οι φωνές αυτές σίγησαν προσωρινά, αλλά τώρα φαίνεται ότι έχουν ανακάμψει. Άλλωστε, η πανδημία του κορονοϊού μπορεί να λειτουργήσει ως έξοχη δικαιολογία για το πάγωμα των όποιων προσπαθειών ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Η τουρκική επιθετικότητα μπορεί να κλιμακώνεται (και τα τετελεσμένα που επιβάλλει να παγιώνονται μέρα με την ημέρα), αλλά η κυβέρνηση δεν φαίνεται να αποκλίνει από την πάγια πολιτική της «στρατηγικής ψυχραιμίας» (τον όρο είχε θέσει πρώτος ο Ευ. Βενιζέλος) και του μονομερούς «αυτο-αφοπλισμού».
Ο «κατήφορος» των τουρκικών προκλήσεων (και των ελληνικών δηλώσεων)
Σε συνέντευξή του στο Ν. Χατζηνικολάου, λοιπόν, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας δήλωσε ότι στην κυβέρνηση είναι αποφασισμένοι «να μην επιτρέψουμε στην Τουρκία να οδηγήσει τις σχέσεις μας σε μια κλιμάκωση τέτοια που να φτάσουμε σε στρατιωτικοποίηση οποιασδήποτε διαφοράς». Η Ελλάδα κινείται στο πλαίσιο της «διεθνούς νομιμότητας» και, ως εκ τούτου: «δεν θα ακολουθήσουμε την Τουρκία στον κατήφορο».
Και συνέχισε ο υπουργός: «Η Ελλάδα έχει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Δικαιούται να τα ασκήσει. Δικαιούται να υπερασπίσει τον εναέριο χώρο της, αυτό είναι προφανές. Όμως, νομίζω ότι η στρατιωτικοποίηση των διαφορών με την Τουρκία δεν θα οδηγήσει σε επίλυση. Θα οδηγήσει σε επιδείνωση.» Τόνισε, μάλιστα, ότι δεν προβλέπεται προσεχώς ανακύρηξη ΑΟΖ, ούτε επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, παρ’ ότι, ασφαλώς, «είναι ένα δικαίωμα κυριαρχίας, το οποίο η Ελλάδα δικαιούται να το ασκήσει».
Αντίστοιχες δηλώσεις έκανε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, σε συνέντευξή του στο in.gr: «Η ελληνική κυβέρνηση έχει έτοιμα, ανά πάσα στιγμή, όλα τα διπλωματικά της όπλα για να αντιμετωπίσουμε την οποιαδήποτε τουρκική πρόκληση. Δεν φοβόμαστε, απαντάμε πάντα με «όπλο» τα δίκαια μας.»
Είναι πάγια πρακτική του ελληνικού πολιτικού συστήματος, να συνοδεύει την πολιτική του κατευνασμού με ψευδείς δηλώσεις για ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, τα οποία «ΘΑ» ασκήσουμε, όταν το θελήσουμε εμείς, ενώ είναι προφανές ότι δεν τα ασκούμε λόγω των τουρκικών απειλών. Όπως είναι πάγια πρακτική η τουρκική επιθετικότητα να εμφανίζεται ψευδώς ως πολιτική που στοχεύει στην εσωτερική κατανάλωση, ενώ είναι προφανές ότι η Τουρκία ακολουθεί μεθοδευμένα μακροχρόνιους στρατηγικούς σχεδιασμούς για να επεκτείνει την κυριαρχία της σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Πάντως, αφού δεν έχει «στρατικοποιηθεί» μέχρι τώρα κάποια διαφορά με την Τουρκία, θα ήταν εκδιαφέρον να μας πει ο κ. Δένδιας τι επιπέδου διαφορά θεωρεί το «Casus Belli» για τα 12 μίλια, ή το γκριζάρισμα του Αιγαίου, ή την εκδίωξη εταιριών γεωτρήσεων από φρεγάτες, στην κυπριακή ΑΟΖ και τόσα άλλα…
Μια «Καταιγίδα» που πάει κι έρχεται
Για τη διεξαγωγή της μεγάλης ναυτικής άσκησης «Καταιγίδα» υπήρξε τις προηγούμενες μέρες αρκετή παραφιλολογία. Πότε ακουγόταν ότι η άσκηση θα αναβληθεί, πότε ακουγόταν ότι θα «σπάσει» στα τρία και θα μικρύνει, ενώ παράλληλα ακουγόταν ότι οι Η.Π.Α. και η Ε.Ε. άσκησαν πίεση στην Ελλάδα ώστε να κάνει κάποιες υποχωρήσεις απέναντι στην Τουρκία. Στην παραφιλολογία παρενέβη και ο ίδιος ο υπουργός Άμυνας, αποκαλύπτοντας μια συνομιλία που είχε με τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ. Κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης του ΝΑΤΟ (15 Απριλίου), ο Τούρκος υπουργός ζήτησε από τον Ν. Παναγιωτόπουλο μορατόριουμ ασκήσεων για το επόμενο χρονικό διάστημα. Τι είχε συμβεί; Ως συνήθως, οι Τούρκοι μετέτρεψαν την αδυναμία τους σε διαπραγματευτικό χαρτί. Η αδυναμία πραγματοποίησης της ετήσιας ναυτικής άσκησης «Γαλάζια Πατρίδα», λόγω του μεγάλου αριθμού κρουσμάτων κορονοϊού στο τουρκικό πολεμικό ναυτικό, εμφανίστηκε ως χείρα φιλίας, με το αίτημα να αναβληθεί και η αντίστοιχη ελληνική άσκηση «Καταιγίδα». Ο Παναγιωτόπουλος, από την πλευρά του, πρότεινε στον Ακάρ να υπάρξει γενική αποχή από προκλητικές ενέργειες. Το πόσο εισακούστηκε το είδαμε λίγες μέρες μετά, με την παρενόχληση του ελικοπτέρου που μετέφερε τον ίδιο τον υπουργό Αμύνης και τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ στις Οινούσσες…

Κατόπιν τούτου, φαίνεται ότι αποφασίστηκε, τελικά, η «Καταιγίδα» να διεξαχθεί κανονικά. Μάλιστα, δημοσιεύματα μίλαγαν για «ηχηρό μήνυμα» στη γείτονα, για άσκηση μεγάλου μεγέθους, με πολλαπλά σενάρια, για συμμετοχή βατραχανθρώπων, αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας και άλλα πολλά. Η Τουρκία, από την άλλη, δεν έκατσε με σταυρωμένα τα χέρια: Εξέδωσε ναυτικές οδηγίες (NAVTEX) με τις οποίες επιχειρεί να ακυρώσει τις αντίστοιχες οδηγίες που εξέδωσε η Ελλάδα, για τις περιοχές που θα διεξάγετο η «Καταιγίδα», μία στο Αιγαίο (από τον σταθμό Λήμνου) και μία ανοιχτά του Καστελόριζου (από τον σταθμό Ηρακλείου). Σύμφωνα με τους τουρκικούς ισχυρισμούς, αρμοδιότητα για την έκδοση οδηγιών για τις περιοχές αυτές έχουν αντίστοιχα οι σταθμοί Σμύρνης και Αττάλειας…

Με τις αλεπάλληλες τουρκικές προκλήσεις, τις συνομιλίες Παναγιωτόπουλου-Ακάρ, την εκατέρωθεν έκδοση NAVTEX, αλλά και τη συμμετοχή του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ στρατηγού Φλώρου σε τηλεδιάσκεψη στο ΝΑΤΟ, όπου έθεσε το θέμα των τουρκικών προκλήσεων, το θερμόμετρο στο Αιγαίο ανέβαινε διαρκώς, καθώς πλησίαζε και η ημερομηνία έναρξης της άσκησης, ως ένα «κρας-τεστ» για την ελληνική κυβέρνηση και την αποφασιστικότητά της (προδικάζοντας, βέβαια, ότι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων εμπίπτει στα «δικαιώματα» τα οποία η Ελλάδα –κατά τον κ. Δένδια– «δικαιούται να ασκήσει»).
Ένας κορονοϊός δια πάσαν χρήσην
Τελικά, ενώ η άσκηση ήταν έτοιμη να ξεκινήσει την Δευτέρα 11 Μαίου, ενέσκυψε αίφνης ο κορονοϊός για να βγάλει την κυβέρνηση από τη δύσκολη θέση. Μια μέρα πριν την άσκηση, Σάββατο αργά το βραδυ, το ΓΕΕΘΑ ανακοίνωσε ότι αναστέλλει όλες τις προγραμματισμένες ασκήσεις για 15 ημέρες, στο πλαίσιο τήρησης των μέτρων κατά του κορονοϊού. Το «τάιμινγκ» της ανακοίνωσης αυτής προξένησε, ομολογουμένως, κάποια αμηχανία, κάποια τάση για αμφισβήτηση και, αναπόφευκτα, κάποια γκρίνια. Τελικά, μετά τη «Γαλάζια Πατρίδα», ακυρώθηκε λόγω κορονοϊού και η «Καταιγίδα». Θα μπορούσε κάποιος, σκοπτικά, να σχολιάσει ότι τελικά, όσον αφορά στις ναυτικές ασκήσεις, «ακολουθήσαμε την Τουρκία στον κατήφορο»! Προς το παρόν, λοιπόν, το «ηχηρό μήνυμα» στη γείτονα αναβάλλεται, για όταν οι… «συνθήκες» το επιτρέψουν…